ความชุกและปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดภาวะตกเลือดหลังคลอดระยะแรกในการคลอดทางช่องคลอด ที่โรงพยาบาลมหาวิทยาลัยบูรพา

Prevalence and risk factors affecting early postpartum hemorrhage among vaginal delivery at Burapha University Hospital

Abstract

บริบท ภาวะตกเลือดใน 24 ชั่วโมงหลังคลอดเป็นสาเหตุการเสียชีวิตของมารดา ร้อยละ 27 ทั่วโลก ความชุกของไทย ปี พ.ศ.2552 ถึง 2558 พบร้อยละ 2.30, 2.37, 2.44, 2.40, 2.39, 2.54 และ 2.65 โดยมีแนวโน้มสูงขึ้น ตามลำดับการศึกษาความชุก ปัจจัยเสี่ยงของภาวะตกเลือดหลัง คลอดทางช่องคลอดยังมีผลวิจัยที่แตกต่างตามภูมิภาคของไทย และผลการวิจัยใช้เป็นแนวทางการดูแลสตรีตั้งครรภ์ที่มาคลอดบุตรได้ วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาความชุก ปัจจัยเสี่ยงและสาเหตุของการเกิดภาวะตกเลือดหลังคลอดทางช่องคลอดภายใน 24 ชั่วโมงแรกของโรงพยาบาลมหาวิทยาลัยบูรพา และปัจจัยที่สัมพันธ์กับปริมาณการตกเลือดหลังคลอดระยะแรก วิธีดำเนินการวิจัย การศึกษาย้อนหลังเชิงพรรณนา ตั้งแต่ 1 มกราคม พ.ศ.2558 ถึง 31 ธันวาคม พ.ศ.2563 ประชากร คือ สตรีตั้งครรภ์ทุกรายที่มาคลอดที่โรงพยาบาลมหาวิทยาลัยบูรพา 2,569 คนกลุ่มตัวอย่าง ใช้เกณฑ์คัดเข้า 1) คลอดบุตรทางช่องคลอด 2) ปริมาณเสียเลือดมากกว่า 500 มิลลิเมตรภายใน 24 ชั่วโมงหลังคลอด ได้กลุ่มตัวอย่าง 94 คน ใช้แบบบันทึกข้อมูลที่ผู้วิจัยสร้างขึ้น วิเคราะห์โดยใช้สถิติ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย วิเคราะห์ ความสัมพันธ์ โดยการทดสอบ Chi-Square ผลการวิจัย พบความชุกของการตกเลือดภายใน 24 ชั่วโมงแรกของการคลอดทางช่องคลอด ร้อยละ 6.14 ปริมาณ ตกเลือดระดับเล็กน้อย ร้อยละ 4.51 ตกเลือดระดับรุนแรง ร้อยละ 1.63 สาเหตุหลักคือการฉีกขาดของช่องทางคลอด ร้อยละ 47.9 รองลงมาคือ มดลูกหดรัดตัวไม่ดี ร้อยละ 21.3 ปัจจัยลักษณะทั่วไป พบว่า อายุ สัมพันธ์กับปริมาณการตกเลือดหลังคลอด (p < .05) ปัจจัยเสี่ยงที่มีความสัมพันธ์กับการตกเลือดอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ที่ p < .01 คือ ระยะของการคลอดผิดปกติ สรุป ความชุกของการตกเลือดภายใน 24 ชั่วโมงแรกของการคลอดทางช่องคลอดที่โรงพยาบาลมหาวิทยาลัยบูรพา มีความชุกสูงกว่าที่พบในระดับประเทศ สาเหตุส่วนใหญ่ เกิดจากการฉีกขาดของช่องทางคลอด และภาวะมดลูกหดรัดตัวไม่ดี ปัจจัยที่สัมพันธ์กับปริมาณการตกเลือดหลังคลอดในระยะแรก ได้แก่ อายุ ระยะเวลาที่ใช้ในการคลอด และสาเหตุของการตกเลือด นำไปสู่การพัฒนาแนวทางปฏิบัติในการดูแลเพื่อป้องกันการตกเลือด หลังคลอดในระยะแรกและลดอัตราการเสียชีวิตของมารดาได้  Context: Early postpartum hemorrhage is the leading cause of maternal deaths, accounting for 27% of all maternal deaths worldwide. The prevalence of deaths from early postpartum hemorrhage in Thailand during 2009-2015 was 2.30%, 2.37%, 2.44%, 2.40%, 2.39%, 2.54% and 2.65%, respectively. Prevalence studies and risk factors for vaginal postpartum hemorrhage vary across regions in Thailand and the results of the research can be used as a guideline for caring for pregnant women. Objective: To study the prevalence, risk factors and causes of early postpartum hemorrhage within the first 24 hours among vaginal deliveries at Burapha University Hospital, as well as to identify factors related to the among of early postpartum hemorrhage. Materials and methods: A retrospective descriptive study was conducted between January 1, 2015 and December 31, 2020. The population comprised of all 2,569 pregnant women who gave birth at Burapha University Hospital. The following inclusion criteria 1) vaginal delivery, and 2) blood loss ≥ 500 ml. within 24 hours after delivery, thus 94 participants were included in the study. Results: The prevalence of early postpartum hemorrhage among vaginal deliveries was 6.14%, of minor postpartum hemorrhage was 4.51%, and of major postpartum hemorrhage was 1.63%. The principle causes of hemorrhage were vaginal laceration (47.9%), and uterine atony (21.3%). Factors associated with increased risk for postpartum hemorrhage were age (p < .05). and prolonged stage of intrapartum (p < .01). Conclusion: The prevalence of early postpartum hemorrhage among women who had vaginal birth at Burapha University Hospital, was higher than that reported nationally. The most common causes of postpartum hemorrhage were genital tract laceration and uterine atony. Factors associated with the amount of early postpartum hemorrhage were age, duration of intrapartum period and cause of hemorrhage. The findings would inform the development of care practices to prevent early postpartum hemorrhage in order to reduce maternal mortality.