บางปลาสร้อย – บางปะกง : วิถีและพลัง ภูมิปัญญาร่วมสมัยของวัฒนธรรมสามน้ำ

Abstract

          แผนวิจัย “บางปลาสร้อย – บางปะกง : วิถีและพลัง ภูมิปัญญาร่วมสมัยของวัฒนธรรม 3 น้ำ” มีวัตถุประสงค์หลักของแผนวิจัยคือ 1. เพื่อศึกษาวิเคราะห์ตัวสภาวะการดำรงอยู่ของภูมิรู้ และภูมิปัญญาชาวน้ำดั้งเดิมและการปรับประยุกต์แปรรูปภูมิรู้และปัญญาในลักษณะร่วมสมัยอย่างเป็นระบบ ในวิถีสายน้ำแห่งภูมิปัญญา 2. เพื่อศึกษาวิเคราะห์รูปแบบของวัฒนธรรมสามน้ำ ที่แสดงถึงวิถีและพลังภูมิปัญญาดั้งเดิม และภูมิปัญญาร่วมสมัยในสภาวะความน่าจะเป็นของสังคมปัจจุบัน 3. ศึกษาวิเคราะห์ถึงความเป็นไปได้ของการนำองค์ความรู้จากภูมิปัญญาร่วมสมัยไปประยุกต์ให้เกิดประโยชน์ได้จริง การวิจัยอาศัยระเบียบวิธีเชิงคุณภาพและเชิงประยุกต์เพื่อให้สอดคล้องกับข้อมูลที่ศึกษา ได้ผลการวิจัยคือ พลวัตของนิเวศวัฒนธรรมมีความเป็นภูมิลักษณะของชายฝั่งทะเลและแม่น้ำมีส่วนของความเป็นเหตุผลของปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ และปัจจัยการถือกำเนิดวิถีวัฒนธรรมสามน้ำคือ น้ำเค็ม น้ำกร่อย และน้ำจืดกับสังคมวัฒนธรรมชาวน้ำในสองพื้นที่ข้างต้น จนสั่งสมสืบทอดเป็นภูมิรู้และภูมิปัญญาของชุมชนในหลายมิติได้แก่ คติความเชื่อในสิ่งอยู่เหนือธรรมชาติในทะเล ท้องฟ้า เจ้าพ่อสาคร พ่อปู่เจ้าปู่ เจ้าแม่สามมุข การประกอบอาชีพทางน้ำ การปลูกเรือน การสร้างศาลเทพารักษ์และศาลเจ้า และการใช้สมุนไพรจากธรรมชาติของหมอพื้นบ้าน เป็นต้น การเคลื่อนไหวของผู้คนในหลายระยะและการเปลี่ยนแปลงเส้นทางสัญจรได้นำพาคติความเชื่อจากวัฒนธรรมใหม่เข้ามาและมีผลต่อการปรับปรุง ประยุกต์ พัฒนาวิถีและวัฒนธรรมสามน้ำเดิมให้เปลี่ยนแปลงไปมีศิลปะวัฒนธรรมใหม่ ปัญญาต่างวัฒนธรรมเข้ามาผสมผสานจนเกิดเป็นภูมิรู้และลักษณะภูมิปัญญาร่วมสมัยใหม่เพิ่มมากยิ่งขึ้น สร้างความเป็นคุณลักษณะใหม่จากการผสมผสานคุณค่าดั้งเดิมที่ได้รับการประยุกต์ให้ร่วมสมัยขึ้นของวิถีวัฒนธรรมสามน้ำ เป็นวิถีและพลังความเป็นไปได้ใหม่ที่มีกำลังจนนำไปสู่การพัฒนาให้เกิดเป็นภูมิปัญญาร่วมสมัยที่มีคุณค่ามูลค่าต่อไป           This research project “Bangplasoi – Bangpakong: the way of wisdom – contemporary culture Saam Nam” is aiming 1) To study and analyze the style of knowledge and wisdom existence from primitive people who live along the river, their adaptation and transformation of knowledge and wisdom in a contemporary way systematically 2) To study and analyze the characteristic of the 3 water cultures presented the way and the power of tradition and wisdom in the context of current society 3) To study and analyze of the feasibility in bringing the body of knowledge from the current wisdom and turn into a more practical advantage. The research was used qualitative and applied methods in order to conform with the studied information. The result shows that the dynamics of the cultural ecosystem has the geographic of coast and rivers which causes different natural phenomena in the area and also be factors that lead to the 3 water cultures which are salt water, brackish water, and fresh water, together with the social culture of people in those two areas above. There have been the inheritance of knowledge and wisdom from the ocean, the sky, the master Sakorn, the grandfather (Por poo, Chao Poo), and the goddess of Sam-mook. They also believe in using many supernatural in their living, working, building houses, building shrines, and how they use herbs to cure different illness from local doctors. The movement of people in various stages and the change of routing have brought new beliefs into the culture and influence the improvement and adaptation of life of the 3 water cultures. There are the combination of different cultures and turn them into new knowledge and the new characteristic of the contemporary wisdom. The way they mix the old and the new cultures together leads to the further development of the valuable contemporary wisdom