การพัฒนาประเทศในสมัยรัชกาลที่ 4 : การวางรากฐานเพื่อก้าวจากสังคมจารีตลักษณ์สู่สังคมนวลักษณ์ของสยาม

The National Development in the reign of King Rama IV: The Basic Plan for Upgrading Traditional Society to Modern Society of Siam

Abstract

รัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้า เจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 4 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ทรงครองราชย์ระหว่าง พ.ศ. 2394-2411 ตลอด 17 ปี เป็นระยะเวลาที่ประเทศไทยหรือสยามขณะนั้น ก้าวสู่การเปลี่ยน แปลงหลายด้านอันกล่าวได้ว่า เป็นรากฐานของการพัฒนาประเทศ ในสมัยต่อมามีหลายประการในด้านสังคมวัฒนธรรมเศรษฐกิจ การเมือง การต่างประเทศ การสาธารณสุข การพาณิชย์ และการศึกษาที่เริ่มเปลี่ยนแปลงในสมัยรัชกาลที่ 4 จากที่เคยเป็นแบบจารีตลักษณ์ (Traditional Society) หรือลักษณะแบบเดิมที่ดำเนินสืบมากลายเป็นแบบนวลักษณ์ (Modern Society) หรือลักษณะแบบใหม่ตามแบบตะวันตก ที่เริ่มแผ่ขยายอิทธิพลเข้ามาและเป็นแบบใหม่ ตามลักษณะแบบไทยผลจากการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวยังคงมีผลดำเนินต่อมาให้สยามได้ก้าวสู่ความเป็นรัฐชาติที่ทันสมัยและมีพัฒนาการอย่างสืบเนื่องจนถึงปัจจุบัน ดังนั้นในช่วงเวลาดังกล่าวแม้เป็นระยะเวลาไม่นานแต่ส่งผลต่อเนื่องหลายประการที่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงหรือการพัฒนาประเทศให้เป็นแบบใหม่อย่างมั่นคงได้อย่างสมดุล