ดรรชนีการเข้าถึงบริการสุขภาพขั้นพื้นฐานของผู้ป่วยโรคเบาหวาน กรณีศึกษาจังหวัดเชียงใหม่

Abstract

          การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสามารถในการเข้าถึงบริการด้านสุขภาพของผู้ป่วยโรคเบาหวานในจังหวัดเชียงใหม่โดยใช้เทคโนโลยีสารสนเทศทางภูมิศาสตร์เพื่อกำหนดดรรชนีการเข้าถึงสถานบริการสุขภาพที่เป็นมาตรฐานเดียวกันกำหนดขอบเขตของการศึกษาเฉพาะสถานพยาบาลในระดับปฐมภูมิหรือโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลที่มีความใกล้ชิดกับผู้ป่วยโรคเบาหวานมากที่สุดเจ้าหน้าที่ได้ประเมินความสามารถของสถานพยาบาลของตนเองจากแบบสอบถามขณะที่เวลาและความยากลำบากในการเดินทางวิเคราะห์ได้จากโปรแกรมสารสนเทศทางภูมิศาสตร์ข้อมูลที่ได้ถูกนำมาประเมินระดับการบริการสถานพยาบาลและความสะดวกในการเดินทางเข้าถึงสถานพยาบาลและคำนวณดรรชนีการเข้าถึงสถานบริการสุขภาพโดยประยุกต์ใช้วิธีแบบจำลองความโน้มถ่วง (Gravity model) ดังที่ใช้กันแพร่หลายในการวางแผน การขนส่งการแสดงผลการศึกษาอยู่ในรูปแบบของแผนที่โดยทำการวิเคราะห์การประมาณค่าเชิงพื้นที่ (SpatialInterpolate) เพื่อให้เห็นระดับความสามารถในการเข้าถึงบริการได้ครอบคลุมพื้นที่ศึกษาการศึกษานี้พบว่าโดยเฉลี่ยแล้วระดับการเข้าถึงบริการด้านสุขภาพของผู้ป่วยโรคเบาหวานในจังหวัดเชียงใหม่อยู่ที่ 0.23 จากระดับการเข้าถึงการให้บริการ 0 ถึง 1 และได้ชี้ให้เห็นพื้นที่รอบตัวเมืองบางแห่งที่ยังมีความสามารถในการเข้าถึงบริการสุขภาพต่ำขณะที่พื้นที่ห่างไกลส่วนใหญ่มีค่าดรรชนีที่สูงกว่าผลจากการศึกษาสามารถเป็นพื้นฐานในการดำเนินการด้านการพัฒนาระบบสาธารณสุขสำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวานต่อไป            The study was conducted to determine the accessibility index of the primaryhealthcare service for diabetic patients in Chiang Mai by using the GeographicInformation System (GIS) technology. The scope of the study was confined to theprimary healthcare services of the tambon health promoting hospitals (THPH),which formed a close relationship with the diabetic patients. Questionnaires weredistributed to the local officers to self-appraise their work conditions. Travel timeand convenience were evaluated from a GIS software package. The levels of healthcareservice and travel accessibility to the THPHs were then evaluated applying thegravity model, which has been widely used intransportation planning. The resultswere displayed in a spatial interpolation heat map, showing the primary healthcareaccessibility of the whole province. The analysis showed Chiang Mai's averageaccessibility index was 0.23 on a scale of 0 to 1. It was found that some areas closeto the city still had problems with low accessibility indices, while most remote areasshowed higher values. The results of the study can be used to improve the primary healthcare system for diabetic patients in the study area