ความเปลี่ยนแปลงและกระบวนการสร้างประชาธิปไตยในชนบทภาคตะวันออกของประเทศไทย
The Changes and Democratization Process in the Rural Eastern Areas in Thailand
Keywords:
ประชาธิปไตยในชนบท, ความเปลี่ยนแปลง, กระบวนการAbstract
การศึกษาความเปลี่ยนแปลงและกระบวนการสร้างประชาธิปไตยในชนบทภาคตะวันออกของประเทศ มีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นการศึกษาการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ สังคม การเมือง และศึกษากระบวนการการสร้างประชาธิปไตยในชนบทโดยศึกษาผ่านมุมมองทางประวัติศาสตร์ชุมชน พื้นที่ที่ใช้ศึกษา จำนวน 3 พื้นที่ ซึ่งเป็นตัวแทนของชุมชนชนบทในเขตต่าง ๆ ผลการศึกษาพบว่า ในกระบวนการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตเกิดการเปลี่ยนจากสังคมเกษตรกรรมสู่สังคมผู้ประกอบการที่ผลิตสู่ตลาดโดยตรงมีสถาบันทางสังคมทั้งที่มีรูปแบบเป็นทางการและไม่เป็นทางการ การเคลื่อนไหวของประชาธิปไตยในชุมชนมีสองรูปแบบ คือ ประชาธิปไตยจากบนสู่ล่าง และประชาธิปไตยจากล่างสู่บน โดยเกิดจากการรวมตัวของเครือข่ายและชาวบ้านต่อรองอยู่กับอำนาจที่เป็นทางการ เพื่อปรับความสัมพันธ์ทางสังคมใหม่ การสร้างตัวตนทางเศรษฐกิจ การเมืองและสังคม ผ่านการต่อรองหลายรูปแบบ ในด้านโครงสร้างทางอารมณ์ความรู้สึกของผู้คนและด้านมิติทางเศรษฐกิจ ชาวบ้านต่างมีวิธีคิดและความรู้สึกเชิงการค้า กล่าวคือ การคำนึงถึงการแสวงหากำไรและความมั่นคั่งในชีวิต ด้านมิติทางการเมือง การเลือกตั้งหมายถึง หลักประกันในเชิงนโยบายที่คาดว่าตนเองจะได้รับโอกาสในการประกอบการทางเศรษฐกิจ การแสดงตัวตนผ่านพื้นที่สาธารณะ กระบวนการประชาธิปไตยจึงหมายถึง การเปิดโอกาสให้ผู้คนในสังคมสามารถเข้ามาแสดงความคิดเห็น ท้าทายต่อรอง เข้ามามีส่วนร่วม ตรวจสอบการใช้อำนาจ และแสดงตัวตนทางสังคมได้อย่างมีอิสระเพื่อสร้างโอกาสในการดำเนินชีวิตประจำวัน The study of changes and democracy processes in rural eastern areas in Thailand aimed to study economic, social, political and the democratic process in rural areas through the historical perspective of the three rural communities. The results indicated changes in the way of life. There is a transition from an agricultural society to a society in which entrepreneurs produce directly to the market. The community democracy movement is characterized by two forms: the top-down democracy and the bottom-to-top democracy. Networks and villagers negotiate with formal powers to reorganize social relationships. The emotional structure of people in economic dimensions has a commercial way of thinking and feeling. This means that they consider the pursuit of profit and security. The political dimension of elections means the policy guarantees that they are expected to be given economic opportunity. Presenting their identities in the public sphere, the democratic process is not just a form, but it means enabling people in society to express their opinions, challenge, negotiate, participate and ensure the independent use of power and self-expression in society to create opportunities in daily life.References
ฉัตรทิพย์ นาถสุภา. (2553). การเป็นสมัยใหม่กับแนวคิดชุมชน. กรุงเทพฯ: สร้างสรรค์.
ฉัตรทิพย์ นาถสุภา และคณะ. (2541). ทฤษฎีและแนวคิดเศรษฐกิจชุมชนชาวนา. กรุงเทพฯ: โครงการวิถีพระสงฆ์.
ณฐพงศ์ จิตรนิรัตน์, จรูญ หยูทอง และบุญเลิศ จันทระ. (2560). ความเปลี่ยนแปลงและกระบวนการสร้างประชาธิปไตยที่ชุมชนบ้านใต้. วารสารปาริชาต มหาวิทยาลัยทักษิณ, 30(1),185-216.
นิธิ เอียวศรีวงศ์. (2552). รากหญ้าสร้างบ้าน ชนชั้นกลางสร้างเมือง. กรุงเทพฯ: มติชน.
เนติกา เอื้อธรรมาภิมุข. (2561). เส้นทางประชาธิปไตยในสังคมชนบท. กรุงเทพฯ: วิทยาลัยศาลรัฐธรรมนูญ สำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ.
ผาสุก พงษ์ไพจิตร และคณะ. (2545). วิถีชีวิต วิถีสู้: ขบวนการประชาชนร่วมสมัย. เชียงใหม่: ตรัสวิน.
ยศ สันตสมบัติ. (2546). พลวัตและความยืดหยุ่นของสังคมชาวนา: เศรษฐกิจชุมชนภาคเหนือและการปรับกระบวนทัศน์ว่าด้วยชุมชนในประเทศโลกที่สาม. กรุงเทพฯ: โครงการเศรษฐกิจชุมชนหมู่บ้านไทย.
สกฤติ อิสริยานนท์, ชัยณรงค์ เครือนวน และเมทินา อิสริยานนท์. (2561). ความเป็นประชาธิปไตยในชุมชนชนบทของไทย: ศึกษาชุมชนในแถบลุ่มแม่น้ำบางปะกง. วารสารเศรษฐศาสตร์การเมืองบูรพา. 6(1), 16-39.
สมชาย ปรีชาศิลปะกุล, ทินกฤต นุตวงษ์ และปรีญาวัลย์ ใจปินตา. (2559). ความเปลี่ยนแปลงและกระบวนการสร้างประชาธิปไตยในชนบทกรณีภาคเหนือตอนบน. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
สุริชัย หวันแก้ว. (2547). เผชิญโลกภิวัฒน์ทางวัฒนธรรม: นโยบายวัฒนธรรมบริบทใหม่. กรุงเทพฯ: ศูนย์ศึกษาการพัฒนาสังคม คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สุริชัย หวันแก้ว. (2550). คนชายขอบ จากความคิดสู่ความจริง. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อภิชาต สถินิรมัย และคณะ. (2553). การเมืองภาคประชาชน. กรุงเทพฯ: วิภาษา.
อรรถจักร์ สัตยานุรักษ์ และคณะ. (2558). “ความเปลี่ยนแปลง “ชนบท” ในสังคมไทย: ประชาธิปไตยบนความเคลื่อนไหว.” ใน รวมบทความประกอบการนำเสนอผลงานชุดโครงการวิจัย กรุงเทพฯ: กองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).
อมรา พงศาพิชญ์ และปรีชา คุวินทร์พันธุ์. (2543). ระบบอุปถัมภ์. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อเนก เหล่าธรรมทัศน์. (2552). สองนคราประชาธิปไตย. กรุงเทพฯ: คบไฟ.
Appadurai, A. (1996). Modernity at large: Cultural dimensions of globalization. Menneapolis and London: University of Mennesota Press.
Boonbongkarn, S. (1996). Elections and democratization in Thailand. Cambridge: Cambridge University.
Critchley, S. (2007). The ethnics of deconstruction: Derrida and lvinas. Delhi: Narendra Prakash Jain.
Dale, G. (2010). Karl Polanyi: The limits of the market. Cambridge: Polity Press.
Giddens, A. (2008). The third way: The renewal of social democracy. Cambridge: Polity Press.
Harvey, M., Ramlogan, R., & Randles, S. (Eds.). (2007). Karl Polanyi: New perspectives on the place of economies in the society. Manchester: Manchester University.
Kerkvliet, B. J. (2009). Every politics in peasant society (and ours). The Journal of Peasant Studies, 36(1), 227-243.
LeGerfo, J. (1996). Attitudes towards democracy among Bangkok and rural northern Thais: The great divide. Asian Survey, 36(9), 904-923.
Missingham, B. D. (2003). The assembly of the poor in Thailand: From local struggle to national protest movement. Chiang Mai: Silkworm Books.
Murray, D. (1996). The 1995 National Elections in Thailand: A step backward for democracy?. Asian Survey, 36(4), 361-375.
Nagel, T. (1987). Moral conflict & political legitimacy. Philosophy & Public Affairs, 16(3), 215-240.
Pongsawat, P. (2007). Middle-class ironic electoral cultural practices in Thailand: Observing the 2005 national nssembly election and its aftermath in election as popular culture in Asia. New York: Routledge.
Rawl, J. (1999). A theory of justice: The idea of public reason. USA: Belknap Press.
Shilling, C., & Mellor, P. A. (2001). The sociological ambition. London: Sage.
Walker, A. (2008). The rural constitution and everyday politics of elections in Northern Thailand. Journal of Contemporary Southeast Asia, 38(1), 84-105.