ผู้ชายที่แสดงบทบาทผู้หญิงในละครของรัชกาลที่ 6

Males Performing Female Roles in the Dramas of King Rama VI

Authors

  • รัชดา โชติพานิช
  • สุรพล วิรุฬห์รักษ์

Keywords:

ผู้ชาย, บทบาทผู้หญิง, ละคร, รัชกาลที่ 6

Abstract

ด้วยข้อห้ามทางจารีต วัฒนธรรม ศาสนา และกฎหมายของหลายประเทศในอดีตที่ห้ามผู้หญิงแสดงละคร ทำให้ต้องใช้นักแสดงเพศชายแสดงบทบาทผู้หญิงในละครแม้มีการยกเลิกข้อห้ามดังกล่าวแล้ว แต่ยังคงมีผู้ชายแสดงบทบาทผู้หญิงอยู่จนถึงปัจจุบัน บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของวิทยานิพนธ์เรื่อง พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวกับการสร้างนาฏกรรม มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอผู้ชายที่แสดงละครเป็นตัวนางหรือเป็นผู้หญิงในละครของรัชกาลที่ 6 โดยพบว่า ในประเทศไทย หลังจากมีประกาศในรัชกาลที่ 4 พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ผู้หญิงแสดงละครข้างนอกราชสำนักได้ทำให้มีผู้หญิงแสดงร่วมกับนักแสดงชายบ้าง หรือเป็นคณะละครหญิงล้วนบ้าง แต่ทว่าการใช้ผู้ชายแสดงบทบาทผู้หญิงนี้ก็ยังคงมีอยู่ และมิใช่เรื่องผิดปกติในสังคมยุคนั้นแต่อย่างใด นอกจาก นั้น ในสมัยรัชกาลที่ 6 มีการฝึกมหาดเล็ก ข้าราชบริพาร เสือป่า นักเรียนนายร้อย ที่เป็นผู้ชาย แสดงบทของผู้หญิงทั้งในการแสดงโขนและละครเรื่อยมาจน พ.ศ. 2463 หลังจากพระองค์ทรงมีพระราชประสงค์จะมีฝ่ายใน จึงเริ่มปรากฎนักแสดงสมัครเล่นผู้หญิงร่วมแสดงละครในคณะละครศรีอยุธยารมย์ปรากฏต่อสาธารณชนเป็นครั้งแรกและ แสดงมาตลอดรัชสมัย  According to traditional, cultural, religious, and legal taboos of many countries in the past, women were prohibited from acting on stage. Therefore, female roles in the dramas could only be performed by male characters. Nowadays, although such prohibition has been lifted, males still can be seen playing women roles in the dramas. This article is a part of a thesis focusing on His Majesty King Maha Vajiravuhd and his drama inception. The purposes of this article were to present males who played female roles in the drama of King Rama VI. The study found that in Thailand, after King Rama IV allowed females to perform on stage outside the royal court, many dramas were performed by both males and females or all-female theater troupes. However, males still performed female roles and were not seen as unusual in the society. During the reign of King Rama VI, chamberlains, royal court officers, scouts and male students were trained to play female roles in Khon and dramas. Until 1920, after King Rama VI had wished to have a fiancée, amateur actresses began to appear and participated in Sri Ayuthayarom troupe for first time and performed in many dramas throughout the reign.

References

จงจิตรถนอม ดิศกุล, หม่อมเจ้า. (2513). รับเสด็จฯ ร.ศ. 116 (พ.ศ. 2440). พระนคร: โรงพิมพ์กฤษณปกรณ์.

จักรพันธ์ โปษยกฤต. (2519). หลวงไพจิตรนันทการ ฉุยฉายพราหมณ์คนแรก. ใน อนุสรณ์ในการพระราชทานเพลิงศพหลวงไพจิตรนันทการ (หน้า 13-19). ม.ป.ท.

จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. (2465). ลิลิตนิทราชาคริตกับตำนานและบทร้องลคร. พระนคร: โรงพิมพ์ไท.

เฉลา อนิรุทธเทวา. (2494). ฟื้นรำลึก. ใน ประมวลบทพระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวภาคปกิณกะ. พระนคร: โรงพิมพ์พระจันทร

ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา. (2465). ตำนานการเล่นละครนิทราชาคริต. พระนคร: โรงพิมพ์ไท.

ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา. (2546). ละครฟ้อนรำ: ประชุมเรื่องละครฟ้อนรำกับระบำรำเต้น ตำราฟ้อนรำ ตำนานเรื่องละครอิเหนา ตำนานละครดึกดำบรรพ์. กรุงเทพฯ: มติชน.

ประชุมประกาศรัชกาลที่ 4 ภาค 2. (2464). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. เข้าถึงได้จาก https://vajirayana.org.ประชุมประกาศรัชกาลที่ ๔-ภาค-๒.

ปิ่น มาลากุล, ม.ล. (2552). งานละครของพระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราวุธ พระมงกุฎเกล้าเจ้าแผ่นดินสยาม. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

พรหมบุตร์. (2463, 13 พฤศจิกายน). คณะศรีอยุธยารม. ดุสิตสมิต, หน้า 81-96.

ภัคภรจันทร์ เกษมศรี, ม.ล. (2563). สมุดภาพสยามเรเนซองส์ ความทรงจำแห่งกรุงรัตนโกสินทร์เล่ม 2. กรุงเทพฯ: สยามเรเนซองส์.

มงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. (2452). สำเนาลายพระราชหัตถเลขา บทร้องและพากย์เจรจา ตอนรามสูรชิงแก้ว กับพิธีกุมภนิยา. พระนคร: หอวชิราวุธานุสรณ์.

มงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. (2454). สำเนาลายพระราชหัตถเลขา บทโขนตอนเผาลงกา โขนมหาดเล็ก (โรงข้าหลวงเดิม). พระนคร: หอวชิราวุธานุสรณ์.

มงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. (2464) รามเกียรติ์ บทร้องและบทพากย์พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสินทร มหาวชิราวุธพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว. พระนคร: หอวชิราวุธานุสรณ์.

มงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. (ม.ป.ป.). สำเนาลายพระราชหัตถเลขา บทพระราชนิพนธ์เรื่อง ชิงนาง. พระนคร: หอวชิราวุธานุสรณ์.

‘รงค์ วงษ์สวรรค์. (2503, กุมภาพันธ์7). ภาพชุดรายการของดีของเรา. สยามรัฐสัปดาห์วิจารณ์, หน้า 25-28.

สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ. (ม.ป.ป.). การแสดงละครพระราชนิพนธ์รัชกาลที่ 6 เรื่องโพงพาง. รหัสเอกสาร M7500037. ภาพถ่าย.

สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ. (ม.ป.ป.). การแสดงละครพระราชนิพนธ์รัชกาลที่ 5 เรื่องนิทราชาคริต. รหัส เอกสาร M7500039. ภาพถ่าย.

สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ. (ม.ป.ป.). การแสดงละครพระราชนิพนธ์รัชกาลที่ 6 เรื่องชิงนาง. รหัสเอกสาร M7500044. ภาพถ่าย.

อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ พระมหามนตรีศรีองครักษ์สมุห ต.จ. (ฉัตร โชติกเสถียร). (2533). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ส่วนท้องถิ่น.

Alchin, L. K. (2005). Interesting information about the Globe Theatre Female Roles during the life and times of William Shakespeare and Elizabethan London, England. Retrieved from http://www.bardstage.org/globe-theatre-female-roles.htm.

Bruhat, H. (2019). Theatre Kabuki. Retrieved from https://fineartamerica.com/featured/theatre-kabuki-bando.

Chakrabongse, N., & Hunter, E. (1994). Katya & the Prince of Siam. Bangkok: River Books.

Cooper, R. (1818). National portrait gallery. Retrieved from https://www.npg.org.uk/collections/search/portrait/mw141137/Edward-Kynaston.

Daisog. R. R. (2017). Onnagata: The ideal lady whom no woman could ever be post in Traditional Culture. Retrieved from https://popjapan.com/culture/onnagata-the-ideal-lady-whom-no-woman-couldever-be.

Fang, L. (2014). 120th Anniversary of Mei Lanfan. Retrieved from http://en.chinaculture.org/info/2014-10/23/content_570582.htm.

Howe, E. (1992). The first English actresses: Women and drama, 1600-1700. New York, USA: Cambridge.

Maloukos, A. (2021). The Ludruk theatre divas of Surabaya. Retrieved from http://www.lensculture.com/projects/1341484-the-ludruktheater-divas-of-s.

Shiue. A. (2014). 120th Anniversary of Mei Lanfang at Lincoln Center. Retrieved from http://www.beyondchinatown.com/2014/08/19/120th-anniversary-of-mei-lanfang-at-lincoln-center/.

Thowok, D. N. (2015). Cross Gender in Indonesian Tradition. Committee of Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre (editors), Folk Performing Arts in ASEAN: The SAC International Conference 2015 on 4th-6th September 2015 (pp. 606). Sirindhorn Anthropology Centre, Bangkok, Thailand.

Worthen, B. W. (1996). The harcourt brace anthology of drama. Fort Worth: Harcourt Brace College.

Downloads

Published

2022-11-23