กระบวนการสร้างสรรค์การแสดงจากการผสมผสานทางวัฒนธรรมระหว่างละครพื้นบ้านไทยกับละคร บริทิชแพนโท

A Process of Producing Intercultural Performances between Thai Tradition-Based Popular Performance and British Panto

Authors

  • สุกัญญา สมไพบูลย์

Keywords:

การข้ามพ้นวัฒนธรรม, ละครบริทิชแพนโท, ละครพื้นบ้านประชานิยม, การวิจัยเชิงปฏิบัติการสร้างสรรค์, การแสดงแบบผสมผสานวัฒนธรรม

Abstract

งานวิจัยนี้ เป็นกระบวนการสร้างสรรค์การแสดงเพื่อหาจุดร่วมหรือแก่นร่วมของการแสดงแบบวัฒนธรรมประชานิยมของไทยและอังกฤษ โดยงานวิจัยชิ้นนี้นำเสนอสองแนวทางสำคัญในการสร้างสรรค์ คือ (1) การถอดรหัสวัฒนธรรมโดยการพิจารณารูปแบบการเชื่อมโยงความหมาย และการดัดแปลงเพื่อการสร้างสรรค์การผสมผสานระหว่างการแสดงละครพื้นบ้านไทยแบบประชานิยมและการแสดงบริทิชแพนโทของประเทศอังกฤษ (2) การตีความใหม่ละครพื้นบ้านไทยเรื่องไกรทองเพื่อสร้างสรรค์ให้ร่วมสมัย ผลการวิจัยทั้งจากขั้นก่อนการแสดง ขั้นการแสดง และขั้นหลังการแสดงพบว่า การแสดงละครพื้นบ้านไทยแบบประชานิยมเรื่องไกรทอง และการแสดงบริทิชแพนโท แม้จะเป็นการแสดงที่มาจากต่างวัฒนธรรมกัน แต่มีจุดร่วมภายใต้การสร้างความบันเทิงแบบประชานิยมให้กับคนดูอันเป็นแก่นของการแสดง ได้แก่ (1) บทละครที่คุ้นเคยและสนุกสนาน (2) ตัวละครแบบฉบับและความมีตัวตนของนักแสดง (3) บทเพลง ดนตรี และการเต้นรำอันหลากหลาย (4) เสื้อผ้า การแต่งหน้า การประดับประดา และฉากที่ตระการตา (5) การมีส่วนร่วมของคนดู (6) การด้นสดและปฏิภาณไหวพริบ (7) มุกตลกและความขบขัน  This research is the creative process of producing a performance combining two popular theatre forms from Thailand and England, which shares certain common theatrical elements and aesthetic views. The research proposes two key approaches in conducting a show: (1) decoding theatrical cultures, which includes defining genres and forms, identifying semantic relations and literary adaptation for creating an intercultural and hybrid theatre between Thai tradition-based popular theatre and British panto; and (2) reinterpreting Kraithong, a Thai folk-drama, for crafting a contemporary production. The findings from the three stages of performance production, namely pre-production, production and post production, suggest that these two different performing cultures have the same aesthetic cores and theatrical elements of popular entertainment, which can be divided into seven topics: (1) familiar and entertaining plots; (2) stock characters and the performer’s sense of identity; (3) the variety of songs, music and dances; (4) costume, make-up, decorations and spectacular stage design; (5) audience participation; (6) improvisation and wit; and (7) jokes and comedy.

References

โกชัย สาริกบุตร. (2522). ข้อมูลบางประการเกี่ยวกับละครนอก และบทละครนอก พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย. เชียงใหม่: ภาควิชาภาษาไทย วิทยาลัยครูเชียงใหม่.

นายพลอย หอพระสมุด. (2440). เรื่องเล่นละคร. ใน ปริตตา เฉลิมเผ่า กออนันตกูล (บรรณาธิการ), เบิกโรง: ข้อพิจารณานาฏกรรมในสังคม (หน้า 37-45). กรุงเทพฯ: สถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

นิธิ เอียวศรีวงศ์. (2543). ปากไก่และใบเรือ: ว่าด้วยการศึกษาประวัติศาสตร์-วรรณกรรม ต้นรัตนโกสินทร์ (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: แพรว.

นิยะดา เหล่าสุนทร. (2543). ความสัมพันธ์ระหว่างละครไทยและละครภารตะ. กรุงเทพฯ: แม่คำผาง.

ปรีชา เถาทอง. (ม.ป.ป.). การเขียนเนื้อหาสาระทางวิชาการจากการสร้างสรรค์ศิลปะวิชาการ การสร้างสรรค์ศิลปะ-วิจัย การวิจัยศิลปะ. เข้าถึงได้จาก http://www.mua.go.th/users/he-commission/t-visit%20project/t-visit%20book%202/00--5.pdf

วิมลศรี อุปรมัย. (2553). นาฏกรรมและการละคร. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สุกัญญา สมไพบูลย์. (2543). สัญนิยมในสื่อสารการแสดง “ลิเก” ยุคโลกาภิวัตน์. วิทยานิพนธ์นิเทศศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาวาทวิทยา, คณะนิเทศศาสตร์, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สุรพล วิรุฬห์รักษ์. (2556). นาฏยประดิษฐ์ การออกแบบนาฏกรรม Choreography. เข้าถึงได้จาก http://surapone.blogspot.com/2013/06/choreography_10.html

Coley, D. E. (2012). Projected performances: The phenomenology of hybrid theater. A Doctoral of Philosophy Thesis, The Graduate Faculty, The Department of Theatre, Louisiana State University and Agricultural and Mechanical College.

Hong Kong Heritage Museum. (2017). Hong Kong’s popular entertainment. Retrieved from http://www.heritagemuseum. gov.hk/documents/2199315/2199693/Entertainment_E.pdf

Kallemeyn, R. (2008). Escapist catharsis: Representation, objectification, and parody on the pantomime stage, A Master of Arts Thesis, The Graduate School, The Ohio State University.

Kaplan, C. (1984). The only native British art form. The Antioch Review, 42(3), 266-276.

Knowles, R. (2010). Theatre and interculturalism. Basingstoke: Palgrave Macmillan.

Lo, J. & Gilbert, H. (2002). Toward a topography of cross-cultural theatre praxis. The Drama Review, 46(3), 31-53.

Low, P. A. (2011). Translating jokes and puns. Perspectives: Studies in Translatology, 19(1), 59-70. https:doi.org/10.1080/0907676X.2010.493219

Mason, B. (1994). Popular theatre: A contradiction in terms? In R. Merkin, (ed.), Popular theatres? Papers from the Popular Theatre Conference, Liverpool John Moores University (pp. 3-5). Liverpool: Liverpool John Moores University.

Richmond, F. P., Swann, D. L., & Zarrilli, P. B. (ed.). (1990) Indian theatre: Traditions of performance. Honolulu: University of Hawaii Press.

Schacker, J. (2007). Unruly tales: Ideology, anxiety, and the regulation of Genre. Journal of American Folklore, 120(478), 381-400.

Taylor, M. (2007). British pantomime performance: British pantomime performance. Bristol: Intellect Books.

Downloads

Published

2022-11-23