ภาพตัวแทนของตัวละครองค์ชายในหนังตะลุงของนายณรงค์ จันทร์พุ่ม: การศึกษาตามแนววาทกรรมวิเคราะห์เชิงวิพากษ์

Representations of Prince Characters in Narong Chanpum’s Shadow Puppet Shows: A Critical Discourse Analysis

Authors

  • ปาณิศา ธรรมชาติ
  • ดิเรก หงษ์ทอง
  • ธันวพร เสรีชัยกุล

Keywords:

ภาพตัวแทน, กลวิธีทางภาษา, ตัวละครองค์ชาย, หนังตะลุง, วาทกรรมวิเคราะห์เชิงวิพากษ์, Representation, Linguistic Strategy, Prince Character, Shadow Puppet Show, Critical Discourse Analysis

Abstract

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาภาพตัวแทนของตัวละครองค์ชายในหนังตะลุงของนายณรงค์ จันทร์พุ่ม ที่เผยแพร่ในเว็บไซต์ www.youtube.com ช่อง IQD Media Official ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2561-พ.ศ. 2565 และศึกษากลวิธีทางภาษาที่ใช้นำเสนอภาพตัวแทนดังกล่าว โดยใช้กรอบแนวคิดวาทกรรมวิเคราะห์เชิงวิพากษ์ของแฟร์คลัฟ (Fairclough, 1989) เป็นแนวทางในการศึกษา ผลการวิจัยพบว่า ภาพตัวแทนของตัวละครองค์ชายทั้งหมด 10 ภาพ ภาพตัวแทนที่พบมากที่สุด 3 อันดับแรก ได้แก่ องค์ชายผู้ทรงดำเนินตามครรลองของพระพุทธศาสนา องค์ชายผู้ทรงเคารพและให้เกียรติผู้อื่น องค์ชาย ผู้ทรงไม่ถือพระองค์ องค์ชายผู้ทรงสมบูรณ์พร้อมด้านวัยวุฒิและคุณวุฒิ และองค์ชายผู้ทรงมีหน้าที่เรียนรู้และแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของผู้อยู่ใต้การปกครองตามลำดับ ภาพตัวแทนเหล่านี้ได้รับการนำเสนอด้วยกลวิธีทางภาษาตั้งแต่ระดับคำถึงระดับข้อความ ได้แก่ การเลือกใช้คำศัพท์ การใช้อุปลักษณ์ การอ้างถึง การใช้ประโยคคำถาม การใช้ประโยคปฏิเสธ และการใช้วัจนกรรม ภาพตัวแทนดังกล่าวเกิดจากอิทธิพลของปัจจัยทางสังคมและวัฒนธรรม 3 ประการ คือ ระบบการศึกษาไทยสื่อไทย และหลักธรรมคำสอนของพระพุทธศาสนา  This research aimed at studying the representations of prince characters in Narong Chanpum’s shadow puppet video shows aired on the IQD Media Official channel on www.youtube.com during 2018-2022. It also examined linguistic strategies used for representing those characters, using Fairclough’s model (1989) of critical discourse analysis as a framework. The results revealed 10 representations of prince characters. Among these, the top three representations of princes are those who followed the Buddhist’s path; those who respected and honored other people, and those who were not snobbish; those who perfectly reached maturity and educational qualification, and also those who were responsible to learn and to solve the problems of his subordinates respectively. All of these characteristics were represented using several linguistic strategies, ranging from lexicon to discourse levels. They comprised the use of word choices, metaphors, references, interrogative sentences, negation sentences, and speech acts. These representations were influenced by three main socio-cultural factors, including Thai educational system, Thai media, and Buddhist moral principles.

References

กรมส่งเสริมวัฒนธรรม. (2557). ศิลปินแห่งชาติ พุทธศักราช 2557. กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม.

กาญจนา แก้วเทพ. (2547). วัฒนธรรมศึกษาเพื่อการวิเคราะห์สื่อมวลชนในยุคสังคมสารสนเทศ. รัฐศาสตร์สาร, 25(1), 1-66.

เกษม ขนาบแก้ว. (2529). หลักธรรมในพระพุทธศาสนาที่ปรากฏในวรรณกรรมหนังตะลุง. มหาวิทยาลัยราชภัฏสงขลา.

เกษม ขนาบแก้ว. (2540ก). ภูมิปัญญาชาวบ้านในแถบลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลาที่ปรากฏในวรรณกรรมหนังตะลุง. มหาวิทยาลัยราชภัฏสงขลา.

เกษม ขนาบแก้ว. (2540ข). ภูมิปัญญาชาวบ้านภาคใต้ที่ปรากฏในบทเกี้ยวจอหนังตะลุง. มหาวิทยาลัยสงขลา นครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่.

เกษม ขนาบแก้ว. (2548). การวิเคราะห์ภูมิปัญญาการใช้กลบท คำภาษาไทยถิ่นใต้สำนวนไทยที่ปรากฏในบทหนังตะลุงของหนังฉิ้น อรมุต. คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสงขลา.

จันทิมา อังคพณิชกิจ. (2561). การวิเคราะห์ข้อความ. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

จุฑาวัฒน์ บุรัมพฤกษ์. (2564, 23 มีนาคม). ครูผู้ช่วย โรงเรียนบ้านคลองท่าแตง. สัมภาษณ์.

จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. (2551). 100 ปี ไกลบ้าน ตามเสด็จพระพุทธเจ้าหลวง: เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเนื่องในศุภวาระครบรอบ 100 ปี ของการเสด็จประพาสยุโรป ครั้งที่ 2. [ซีดี]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ชัชวดี ศรลัมพ์. (2562). ภาษากับความหมาย (พิมพ์ครั้งที่ 3). จรัลสนิทวงศ์การพิมพ์.

ณรงค์ จันทร์พุ่ม. (2565, 19 มกราคม). ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (หนังตะลุง) พุทธศักราช 2557. สัมภาษณ์.

ณัฐพร พานโพธิ์ทอง. (2556). วาทกรรมวิเคราะห์เชิงวิพากษ์ตามแนวภาษาศาสตร์: แนวคิดและการนำมาศึกษาวาทกรรมในภาษาไทย. โครงการเผยแพร่ผลงานวิชาการ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ทรงธรรม อินทจักร. (2550). แนวคิดพื้นฐานด้านวัจนปฏิบัติศาสตร์. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

ปริตตา เฉลิมเผ่า กออนันตกูล. (2525). ความเปลี่ยนแปลงและความต่อเนื่องในศิลปะการแสดงหนังตะลุง. สถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

ปรีชา นุ่นสุข. (2534). หนังตะลุง. องค์การค้าของคุรุสภา.

พวงพิศ สุวรรณรัตน์. (2564, 22 มีนาคม). ข้าราชการบำนาญ โรงเรียนกัลยาณีศรีธรรมราช. สัมภาษณ์.

พิทยา บุษรารัตน์. (2546). การแสดงพื้นบ้าน การเปลี่ยนแปลงและความสัมพันธ์กับสังคมและวัฒนธรรมบริเวณลุ่มทะเลสาบสงขลา กรณีศึกษาหนังตะลุงและโนราช่วงการปฏิรูปการปกครองสมัยรัชกาลที่ 5 ถึงปัจจุบัน: รายงานการวิจัย. สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม.

พีระพงศ์ สุจริตพันธ์. (2562). การสื่อสารทางการเมืองผ่านหนังตะลุงภาคใต้: ศึกษาในห้วงวิกฤตการณ์ทางการเมืองปีพ.ศ. 2548-2558. วารสารสถาบันวิจัยญาณสังวร, 10(2), 274-287.

เพ็ญ (นามสมมติ). (2565, 15 มีนาคม). ตัวแทนบริษัท ไอคิวดี มีเดีย จำกัด. สัมภาษณ์.

เพียรศิริ วงศ์วิภานนท์. (2531). เอกสารการสอนชุดวิชาภาษาไทย 3. มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

มรกต เรืองมา. (2561). ภาษาแสดงอารมณ์ขันในหนังตะลุงคณะน้องเดียวลูกทุ่งวัฒนธรรม. [วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์].

ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในวโรกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 7 รอบ 5 ธันวาคม 2554. ราชบัณฑิตย สถาน.

วันชัย ศิริชนะ, รุจยา อาภากร, สมศักดิ์ วิราพร, ณรงค์ พ่วงพิศ, กีรติ บุญเจือ, ธงทอง จันทรางศุ, บัญชา พงษ์พานิช, สุรี บูรณธนิต, ศิริพร พงศ์ศรีโรจน์, อัญชลี ทองเอม และธารทิพย์ เสรินทวัฒน์. (2539). เอกกษัตริย์อัจฉริยะ: หนังสือเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฉลองสิริราชสมบัติครบ 50 ปี. ทบวงมหาวิทยาลัย.

ศราณี เวศยาสิรินทร์. (2561). การสร้างอัตลักษณ์คนใต้ผ่านหนังตะลุง. [วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต, มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช].

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ. ปยุตโต). (2561). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์. https://www.watnyanaves.net/th/book_detail/268

สำนักงานราชบัณฑิตยสภา. (2554). พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. https://dictionary.orst.go.th/

สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2561). จำนวนศาสนิกชน จำแนกตามศาสนา พ.ศ. 2551, 2554, 2557 และ 2561. http://statbbi.nso.go.th/staticreport/page/sector/th/04.aspx

สุชาย ตรีรัตน์. (2525). กำเนิดระบบความคิดแบบเจ้าขุนมูลนายไทย. วารสารเศรษฐศาสตร์การเมือง, 2(2), 1-27.

อาสา คำภา. (2564). กว่าจะครองอำนาจนำ: การคลี่คลายขยายตัวของเครือข่ายในหลวงภายใต้ปฏิสัมพันธ์ชนชั้นนำไทย ศตวรรษ 2490-2530. ฟ้าเดียวกัน.

อิสริยา เลาหตีรานนท์. (2552). การเสด็จประพาสต้น (13 มีนาคม 2552). https://bit.ly/3aEtsXp

ChulalongkornTV. (2562). สารคดี “เสด็จประพาสต้น”. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/playlist?list=PLWnLLKRawu7QAKPgKXMo6a50kjJN2L0G_

Fairclough, N. (1989). Language and power. Longman.

Hall, S. (1997). Representation: Cultural representations and signifying practices. SAGE.

Hymes, D. (1974). Foundation of sociolinguistics: An ethnographic approach. University of Pennsylvania Press.

IQD Media Official. (2561). IQD Media Official. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/channel/UCBl1dBQ0n1ZW_pYqk7HLeTA

IQD Media Official. (2563ก). หนังอาจารย์ณรงค์ ตะลุงบัณฑิต ชุดธรรมะประกาศิต Ep.5. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=RDUgy6WzGag

IQD Media Official. (2563ข). หนังอาจารย์ณรงค์ ตะลุงบัณฑิต ชุดสัจจะสวรรค์ Ep.2. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=OLKRxA6 xyP8

IQD Media Official. (2564ก). หนังอาจารย์ณรงค์ ตะลุงบัณฑิต ชุดเกลือจิ้มเกลือ Ep2. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=4t0L3lj 248Q

IQD Media Official. (2564ข). หนังอาจารย์ณรงค์ ตะลุงบัณฑิต ชุดบัญชารัก Ep 4. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=IvMLildUoRI

IQD Media Official. (2564ค). หนังอาจารย์ณรงค์ ตะลุงบัณฑิต ชุดแผลเก่า Ep 2. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=GBgTxq5qEJY

IQD Media Official. (2564ง). หนังอาจารย์ณรงค์ ตะลุงบัณฑิต ชุดแผลเก่า Ep 3. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=QtqNu8P5sX4

IQD Media Official. (2564จ). หนังอาจารย์ณรงค์ ตะลุงบัณฑิต เรื่องแรงกตัญญู Ep 1. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=P9jB0Mu7E5c

IQD Media Official. (2565ก). หนังอาจารย์ณรงค์ ตะลุงบัณฑิต ชุดเงาบุญคุณธรรม Ep 4. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=HP6jbkqgnBQ

IQD Media Official. (2565ข). หนังอาจารย์ณรงค์ ตะลุงบัณฑิต ชุดมนุษย์ 2 โลก Ep 4. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=K5tYvyfVrGk

Downloads

Published

2022-11-24