อิทธิพลของระบอบอาณานิคมในมณฑลพายัพ ระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 19-20

The Influence of Colonial Regimes in Monthon Payap between the 19th and 20th Centuries

Abstract

บทความนี้ศึกษาอิทธิพลของระบอบอาณานิคมบริเวณพื้นที่มณฑลพายัพในระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 19-20 วัตถุประสงค์ในการศึกษามี 2 ประการ ได้แก่ 1) ศึกษาการเผชิญกับระบอบอาณานิคมอังกฤษ และ 2) ศึกษาการเผชิญกับระบอบอาณานิคมฝรั่งเศส โดยใช้กรอบแนวคิดในการวิเคราะห์ความสัมพันธ์กับบริบทด้านเวลา คือ ลัทธิอาณานิคมและการล่าอาณานิคมภายใน ศึกษาจากหลักฐานชั้นปฐมภูมิประเภทรายงานการปกครองอาณานิคม หนังสือพิมพ์อาณานิคม และบันทึกของรัฐบาลสยาม รวมทั้งเอกสารจากงานวิจัยชั้นทุติยภูมิที่เกี่ยวข้องด้วยระเบียบวิธีทางประวัติศาสตร์ ผลการศึกษาพบว่า ระบอบอาณานิคมส่งผลให้เกิดความเปลี่ยนแปลงกับมณฑลพายัพ โดยรัฐบาลสยามเข้ามาจัดการปกครองอย่างรัดกุมเพื่อแก้ไข ปัญหาในการจัดการผลประโยชน์ป่าไม้และการจัดการกับคนในบังคับอาณานิคม นอกจากนี้ยังมีความพยายามของเจ้าอาณานิคมอังกฤษและฝรั่งเศสในการขยายอิทธิพลผ่านการสร้างกงสุลทั้งในเมืองเชียงใหม่และหัวเมืองสําคัญ จากการศึกษานําไปสู่ความเข้าใจเกี่ยวกับความเปลี่ยนแปลงของมณฑลพายัพที่เผชิญกับอิทธิพลระบอบอาณานิคม และความพยายามของรัฐพื้นเมืองในการสร้างอํานาจเพื่อต่อรองผ่านกลไกต่าง ๆ ให้สอดคล้องกับมาตรฐานระบอบอาณานิคมช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 19-20  This paper studied the influence of colonialism in Monthon Payap during the nineteenth and twentieth centuries. Its objective was to examine the Monthon’s encounter with British and French colonialism. The analysis focused on the relations between colonialism and internal colonization based on the temporal context. The data were collected from both primary sources, including colonial administration reports, colonial newspapers, Siamese government records, and secondary sources, such as research papers related to historical methods. The findings showed that colonialsm brought about changes in Monthon Payap, with the Siamese government playing a role in tackling issues related to the profits in the forestry sector and dealing with colonial subjects. The evidence also demonstrated the efforts of the British and French colonial regimes to extend their influence by establishing consuls in Chiang Mai and in major cities. The study brought about an understanding of the changing of Monton Payap under colonial influence, and the efforts of indigenous states to develop bargaining power by a variety of means to meet the colonial standards during the nineteenth and twentieth centuries.