วาทกรรมเชิงวิพากษ์ในพิธีสืบชะตาเหย้าเรือนของชาวไทย-ยวน ตำบลดอนแร่ อำเภอเมืองราชบุรี จังหวัดราชบุรี

Critical Discourse Analysis in Seup Cha-ta Yao Ruan Yuan Ceremony of Thai-Yuan, Tambon Don Rae, Amphoe Mueang Ratchaburi, Ratchaburi Province

Abstract

บทความวิชาการนี้นำเสนอองค์ประกอบของตัวบทวาทกรรมทางพุทธศาสนาในตัวบทสืบชะตาเหย้าเรือน ของชาวไทย-ยวน ตำบลดอนแร่ อำเภอเมืองราชบุรี จังหวัดราชบุรี รวมถึงอธิบายวิถีปฏิบัติทางวาทกรรมและวิถีปฏิบัติทางสังคมวัฒนธรรมในพิธีสืบชะตาฯ โดยใช้การวิเคราะห์ภาษาระดับข้อความตามแนวทางภาษาศาสตร์ โดยเฉพาะแบบจำลองการวิพากษ์วาทกรรม 3 มิติ (3 D model) ของแฟร์คลัฟ (Fairclough, 1995) มาวิเคราะห์ตัวบทของข้อความภาษาไทย ดังนี้ มิติที่ 1 คือ การวิเคราะห์ตัวบท มิติที่ 2 คือ การวิเคราะห์วิถีปฏิบัติทางวาทกรรม และมิติที่ 3 คือ การวิเคราะห์วิถีปฏิบัติทางสังคมวัฒนธรรม ผลการศึกษาพบว่าองค์ประกอบของตัวบทในพิธีสืบชะตาเหย้าเรือนของชาวไทย-ยวน มีจำนวน 4 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) การใช้คำอ้างถึง 2) การใช้วาทศิลป์ 3) การใช้คำและชุดคำศัพท์ และ 4) การขยายความ ในขณะที่วิถีปฏิบัติทางวาทกรรมพบว่า ผู้สร้างวาทกรรม คือ พระภิกษุชาวไทย-ยวน วัดนาหนอง ตำบลดอนแร่ อำเภอเมืองราชบุรี จังหวัดราชบุรี ผู้รับวาทกรรม คือ ชาวไทย-ยวน ทั้ง 10 หมู่บ้าน ได้รับตัวบทผ่านการมีส่วนร่วมในการประกอบพิธีกรรม และวิถีปฏิบัติทางสังคมวัฒนธรรมพบว่ามี 3 ลักษณะ คือ 1) การสร้างความศักดิ์สิทธิ์ในทางพุทธศาสนา 2) ความเชื่อเรื่องภพภูมิ และ 3) การสร้างความอุดมสมบูรณ์ในสังคมเกษตรกรรม This paper presents features of Buddhism discourse in Seup Cha-ta Yao Ruan Ceremony of Thai-Yuan, Tambon Don Rae, Amphoe Mueang, Ratchaburi Province, and explains the discursive and socio-cultural practice in the ceremony under the discourse analysis framework. Fairclough’s (1995) 3D model (text, discursive practice, and socio-cultural practice) is employed as an analysis method. The findings show that the textual dimension of Seup Cha-ta Yao Ruan Ceremony includes the following four elements: 1) the use of references; 2) the use of rhetoric; 3) the use of words and lexicons; and 4) explanation. Regarding the discursive practice, the discourse was formulated by Thai-Yuan Buddhist monks of Wat Na-nong, Tambon Don Rae, Amphoe Mueang Ratchaburi, Ratchaburi Province, and communicated to Thai-Yuan participants in Seup Cha-ta Yao Ruan Yuan Ceremony. The features of socio-cultural practice include the discourses about 1) the sacredness of Buddhism; 2) the belief of life after death; and 3) the abundance of agricultural society.