การสืบทอดภูมิปัญญาไทยและการปลูกฝังคุณธรรมจริยธรรมในวรรณกรรมเยาวชนไทยช่วง พ.ศ. ๒๕๔๖ – ๒๕๔๙

The inheritance of Thai wisdom and the instillation of ethics in children’s Thai literature during 2003-2006

Abstract

การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการสืบทอดภูมิปัญญาไทย กลวิธีการสืบทอดภูมิปัญญาไทย การปลูกฝังคุณธรรมจริยธรรมและคติสอนใจที่ปรากฏในวรรณกรรมเยาวชนไทยช่วง พ.ศ. ๒๕๔๖ – ๒๕๔๙ จำนวน ๑๔ เรื่อง (๑๕ เล่ม) ผลการวิจัยพบว่า มีการสืบทอดภูมิปัญญาไทยไว้ในตัวบทวรรณกรรมเยาวชนช่วงดังกล่าว ๗ ด้าน ได้แก่ ภูมิปัญญาเกี่ยวกับวัฒนธรรม ประเพณีและจารีตปฏิบัติ ภูมิปัญญาเกี่ยวกับความเชื่อ พิธีกรรม ภูมิปัญญา เกี่ยวกับวิถีความเป็นอยู่ ภูมิปัญญาเกี่ยวกับการประกอบอาชีพ ภูมิปัญญาเกี่ยวกับอาหารและสมุนไพรไทย ภูมิปัญญาเกี่ยวกับการละเล่นของเด็กไทย และภูมิปัญญาเกี่ยวกับการสืบทอดวรรณคดีไทยสู่วรรณกรรมเยาวชน  ด้านกลวิธีการสืบทอดภูมิปัญญาไทยจากผู้รู้สู่เยาวชน เน้นการสืบทอดแบบไม่เป็นลายลักษณ์อักษร กล่าวคือ นิยมสืบทอดผ่านการบอกเล่า พิธีกรรม ประเพณีและวัฒนธรรมการปฏิบัติและความบันเทิงมากกว่าการสืบทอดแบบเป็นลายลักษณ์อักษร ส่วนกลวิธีที่ผู้เขียนวรรณกรรมใช้ในการนำเสนอการสืบทอดภูมิปัญญาไทยพบว่า มีการนำเสนอผ่านองค์ประกอบของงานเขียน ศิลปะการใช้ภาษาและศิลปะการเล่าเรื่องในลักษณะผสานกัน สำหรับการปลูกฝังคุณธรรมจริยธรรมและคติสอนใจ มีการปลูกฝังคุณธรรมจริยธรรมเกี่ยวกับกระบวนการคิด แนวทางการดำเนินชีวิต การอยู่ร่วมกันในสังคม การมีลักษณะนิสัยที่ดีงาม อาทิ การมีความรักความเอื้ออาทร มีระเบียบวินัย มีความรับผิดชอบรักษาสัจจะ มีความกตัญญูและความพอเพียงรวมทั้งได้สอดแทรกคติสอนใจเกี่ยวกับการดำเนินชีวิต การประพฤติปฏิบัติตนและสัจธรรมของชีวิตให้เยาวชน ผู้อ่านได้รับความรู้ไปพร้อม ๆ กับอรรถรสของวรรณกรรม  The research aimed to study and analyze 15 works of children’s Thai literature during 2003 – 2006 in terms of the inheritance of Thai wisdom and its inheritance strategies, and the instillation of ethics and morality via those works. The results indicated that there were 7 aspects of the inherited Thai wisdom. The wisdom here included (1) cultures and traditions, (2) beliefs and rites, (3) ways of life, (4) careers, (5) food and herbs, (6) children’s play, and (7) the inheritance of Thai literature to reach children’s Thai literature.  According to the strategy of inheriting Thai wisdom, it was emphasized on unwritten strategies; that is, using storytelling, rite, cultures, traditions, and entertainment, rather than written strategies. The written strategies were presented through writing elements in terms of characters, dialogue, action in plot and themes, and the art of language use.  In addition, concerning the instillation of ethics and morality the work, teaching about thinking process, ways of life, love, solicitude, discipline, responsibility, integrity, gratitude, and sufficiency were given to children. These include the ability to inherit Thai wisdom and virtue into Thai children effectively without destroying any literature values.