อัตลักษณ์ไทยที่ปรากฏในนโยบายต่างประเทศยุคปรับปรุงประเทศตามแบบตะวันตก

Abstract

การวิจัยเรื่องอัตลักษณ์ไทยที่ปรากฏในนโยบายต่างประเทศยุคปรับปรุงประเทศ (รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว) ตามแบบตะวันตก มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ เพื่อศึกษาอัตลักษณ์ไทยในยุคปรับปรุงประเทศตามแบบตะวันตก เพื่อศึกษานโยบายต่างประเทศของไทยในช่วงที่ถูกจักรวรรดินิยมตะวันตกคุกคาม และเพื่อศึกษาการนำอัตลักษณ์ไทยมาใช้ในการดำเนินนโยบายต่างประเทศและผลที่ได้รับ ผู้วิจัยใช้วิธีการวิจัยเชิงประวัติศาสตร์ (Historical Method) โดยรวบรวมข้อมูลและศึกษาเอกสาร และงานวิจัยที่เกี่ยวข้องทั้งเอกสารชั้นต้น และชั้นรอง ผลของการวิจัยพบว่า ในยุคปรับปรุงประเทศ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงนำอัตลักษณ์ไทยมาใช้ในการดำเนินนโยบายต่างประเทศ เพื่อผ่อนปรนความตึงเครียดอันเกิดจากการคุกคามของจักรวรรดินิยมตะวันตกแทนที่จะใช้วิธีการต่อสู้กับประเทศมหาอำนาจด้วยกำลังเหมือนประเทศเพื่อนบ้านอัตบลักษณ์ไทยที่นำมาใช้ ได้แก่ ๑. การประนีประนอม ๒. การถ่วงดุลอำนาจ ๓. การประสานประโยชน์ พระมหากษัตริย์ไทยทรงใช้วิธีการประนีประนอมตามความต้องการของจักรวรรดินิยมตะวันตก ด้วยการยอมเสียดินแดนที่เคยเป็นรัฐบรรณาการของไทยให้แก่ฝรั่งเศส และอังกฤษ ยอมขายข้าว เป็นสินค้าออก และยอมให้สิทธิสภาพนอกอาณาเขตแก่คู่สัญญา พระองค์ทรงใช้วิธีถ่วงดุลอำนาจระหว่างประเทศจักรวรรดินิยมตะวันตกด้วยกัน นอกจากนี้ พระองค์ยังทรงใช้อัตลักษณ์ไทยในการประสานประโยชน์ด้วยการยอมรับความรู้ วิธีวิทยา และเทคโนโลยีหลายด้านจากจักรวรรดินิยมตะวันตก ผลของการดำเนินนโยบายดังกล่าวทำให้ประเทศไทยเป็นประเทศเดียวในเอเชียนตะวันออกเฉียงใต้ที่สามารถดำรงรักษาเอกราชเอาไว้ได้ และยังนำประเทศเข้าสู่ยุคใหม่ตามแบบตะวันตกทั้งในด้านการเมืองการปกครอง ด้านสังคม และด้านเศรษฐกิจได้อีกด้วย  This research is a study of Thai identity at it appears in the period of westernized diplomatic policy during the reign of King Rama IV and RamaV. There are 3 purposes of this study which are: (1) to study Thai identity of westernized period, (2) to study the diplomatic policy of imperialism era and (3) to study the ways to implement Thai identity in diplomatic policy and the results. The researcher intends to use historical method in this study to present and analyze historical facts taken from both published and unpublished official documents. The findings of this study are as follows: Thai identity utilized by King Rama IV and Rama V in the westernized period which enabled Thailand to escape from the occupation of the western imperialists consisted of: 1. Compromise 2. Balance of Power 3. Corporate Profits In dealing with imperialist countries especially England and France, King Rama IV and Rama V reached an agreement to yield some territories to them. Thailand used diplomatic policy in balancing powers among imperialism countries. Another method that Thailand used successfully dealing with western countries was to initiate corporate profits with them. Experts of various fields from western countries were also utilized to develop Thailand. The prominent results of using Thai Identity in diplomatic policy during the imperialism era were: 1) Thailand became the only independent country in south East Asia 2) the beginning of westernized era caused new developments in politics, society, and economy.