การนำมหาวิทยาลัยของรัฐออกนอกระบบราชการ : ทิศทางสู่ธุรกิจอุดมศึกษาของไทย

Abstract

การผลักดันมหาวิทยาลัยของรัฐออกนอกระบบราชการเป็นความคิดริเริ่มของคณาจารย์มหาวิทยาลัยกลุ่มหนึ่งที่ได้เริ่มต้นสัมมนาเรื่องดังกล่าวขึ้นเมื่อประมาณปี พ.ศ. 2507 เหตุผลสำคัญประการหนึ่งที่คณาจารย์กลุ่มดังกล่าวต้องการให้มหาวิทยาลัยของรัฐอยู่นอกระบบราชการเนื่องจากคณาจารย์ส่วนใหญ่เพิ่งสำเร็จการศึกษาจากต่างประเทศ และเห็นว่ามหาวิทยาลัยของรัฐมีระเบียบแบบแผนในการปฏิบัติราชการ และอัตราเงินเดือนเช่นเดียวกับข้าราชการที่ทำงานใน กระทรวง ทบวง กรมอื่น ๆ แม้อาชีพการเป็นอาจารย์มหาวิทยาลัยจะถือว่ามีเกียรติในสังคมไทยแต่ก็มีลักษณะงานที่แตกต่างจากข้าราชการทั่วไป หากไม่เป็นผู้บริหารแล้วก็ไม่มีลูกน้อง หรือมีอำนาจในการบังคับบัญชาผู้ใดเลย จึงควรที่รัฐบาลจะให้สิ่งจูงใจผู้ที่ต้องการเป็นอาจารย์ โดยการให้อาชีพอาจารย์มีความเป็นอิสระทางวิชาการ รวมทั้งมีเงินเดือนที่สูงกว่าข้าราชการทั่วไปในระดับเดียวกัน วิธีการหนึ่งที่น่าจะเป็นไปได้คือการเสนอให้มหาวิทยาลัยของรัฐอยู่นอกระบบราชการ เพื่อจะได้ไม่ต้องอิงอัตราเงินเดือนข้าราชการ และมีเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นอย่างอิสระในเรื่องต่าง ๆ ต่อรัฐบาล โดยที่ไม่ต้องถูกทำโทษทางวินัย เนื่องจากเป็นข้าราชการและอยู่ภายใต้บังคับบัญชาของผู้บริหารมหาวิทยาลัย ซึ่งขณะนั้นรัฐบาลที่มีอำนาจในการปกครองบริหารประเทศก็เป็นรัฐบาลทหาร อธิการบดีของมหาวิทยาลัยมักแต่งตั้งจากผู้มีอำนาจทางการเมือง