บทความนี้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการคือ 1) เพื่อศึกษากระบวนการ เปลี่ยนผ่านจากระบอบเผด็จการทหารไปสู่ระบอบประชาธิปไตยของสเปน โดยพิจารณาช่วงเวลาหลังจากนายพลฟรันซิสโก ฟรังโก (Francisco Franco) ผู้นำรัฐบาลเผด็จการทหารได้เสียชีวิตลง คือ ระหว่างปีค.ศ. 1975 - 1982 อันเป็นช่วงฟื้นฟูระบอบกษัตริย์ภายใต้รัฐธรรมนูญ ประชาธิปไตยแบบรัฐสภา และเป็นหัวเลี้ยวหัวต่อของการออกแบบ โครงสร้างสังคมการเมืองที่แสดงให้เห็นการประนีประนอมระหว่างระบอบเก่ากับระบอบใหม่ 2) สำรวจและระบุการเปลี่ยนผ่านจากระบอบเผด็จ การทหารไปสู่ประชาธิปไตยของไทยโดยสังเขป เพื่อระบุปัญหาที่เกิดขึ้น รวมถึงวิเคราะห์ความสอดคล้องคล้ายคลึงกับกระบวนการเปลี่ยนผ่านของ ประเทศสเปน และ 3) สรุปบทเรียนจากสเปนเพื่อเป็นข้อเสนอประยุกต์ใช้ กับประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งการปรับบทบาทของสถาบันการเมืองที่สำคัญ ๆ และวิธีในการสร้างฉันทามติทางการเมืองในพื้นที่สังคม การเมืองที่มีความแตกแยกThis paper has 3 objectives. Firstly, to study a transition from military dictatorship to democracy in Spain which period is from 1975-1982 after General Francisco Franco, a military dictatorship leader, passed away. The period was a time of constitutional monarchy regime restoration and a turning point of a compromise between an old and a new regime expressed in social and political structure design. Secondly, examine and identify problems of a transition from military dictatorship to democracy in Thailand in concise. Then analyze and compare case of Thailand with a case of Spain. Thirdly, conclude lesson learnt from Spain’s case as a proposal for Thailand, particularly, lesson learnt of significant political institutions adjustment and political consensus formulations in a severe socio-political conflict area.