การสืบพยานผู้เชี่ยวชาญในคดีปกครองเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมในประเทศไทย

Abstract

          บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากระบวนพิจารณาคดีสิ่งแวดล้อมในศาลปกครองเกี่ยวกับการสืบพยานผู้เชียวชาญในการพิสูจน์ความเสียหาย ได้แก่ การขึ้นทะเบีน การคัดเลือก และการแต่งตั้งพยานผู้เชี่ยวชาญของศาลการสืบพยานผู้เชียวชาญในการแสวงหาข้อเท็จจริงของศาล และหลักในการรับฟังพยานผู้เชียวชาญและดุลพินิจของศาลในการรับฟังความคิดเห็นของพยานผู้เชียวชาญในคดีปกครองเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมในระบบกฏหมายของต่างประเทศและศาลยุติธรรม ซึ่งจากการศึกษาพบว่า การดำเนินคดีปกครองเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมในศาลปกครองในปัจจุบันใช้ระบบไต่สวน ศาลเป็นผู้มีบทบาทสำคัญในการดำเนินคดี โดยศาลสามารถเรียกหยานหลักฐานต่างๆมาประกอบการพิจารณาได้เอง และศาลปกครองได้มีการจัดอบรมผู้พิพากษาให้มีความเชียวชาญในคดีสิ่งแวดล้อม แต่เนื่องจากคดีสิ่งแวดล้อมเป็นคดีที่มีความยุ่งยากซับซ้อน ต้องใช้ความรู้เกี่ยวกับวิทยาศาสตร์ บุคคลธรรมดาหรือศาลเองบางครั้งไม่สามารถเข้าใจได้ จึงจำเป็นต้องมีผู้เชียวชาญในการพิสูจน์ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับวิทยาศาสตร์หรือในกรณีที่ต้องใช้เทคนิคทางวิทยาศาสตร์และในการสืบพยานบางครั้งคู่ความก็อ้างพยานผู้เชียวชาญของตนเองมาเบิกความ ซึ่งผู้เชียวชาญที่คู่ความแต่ละฝ่ายอ้างอาจมีส่วนได้เสียหรือได้รับประโยชน์ อาจทำให้ไม่มีความเป็นกลาง ซึ่งทำให้การพิสูจน์ไม่ได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง          นอกจากนั้น จากการวิเคราะห์แนวทางที่เหมาะสมในการสืบพยานผู้เชียวชาญในคดีปกครองเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมมาใช้ศาลปกครองไทยได้อย่างมีประสิทธิภาพ พบว่าการขึ้นทะเบียน การคัดเลือก และการแต่งตั้งพยานผู้เชียวชาญของศาล การสืบพยานผู้เชียวชาญในการแสวงหาข้อเท็จจริงในคดีสิ่งแวดล้อม เป็นวิธีที่สามารถพัฒนาและปรับปรุงการสืบพยานผู้เชียวชาญเพื่อแก้ไขเยียวยาความเสียหายให้แก่ผู้เสียหายได้          จากปัญหาที่เกิดขึ้นและผลที่ได้จากการศึกษาดังกล่าว ผู้เขียนจึงขอเสนอแนะแนวทางแก้ไขในการแก้ปัญหา โดยการปรับปรุงและพัฒนาระบบของพยานผู้เชียวชาญในคดีปกครองเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมควรกำหนดให้มีการขึ้นทะเบียน การคัดเลือก และการแต่งตั้งพยานผู้เชียวชาญของศาล ตลอดจนแนวทางการนำพยานผู้เชี่ยวชาญเข้ามามีบทบาทในการช่วยค้นหาความจริงในคดีสิ่งแวดล้อมโดยการสืบพยานผู้เชียวชาญของศาลและของคู่ความทุกฝ่ายร่วมกันในประเด็นที่ขัดแย้งกัน เพื่อให้การดำเนินคดีมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น อันจะเป็นประโยชน์ต่อกระบวนการยุติธรรมของไทย            The paper aims to study the proceeding of environment cases in the Administrative Court, relating to the examination of expert witness to prove damages in the cases. Such proceeding range from the registration, section and appointment of a court expert witness: the examination of expert witness to seek the truth; the principle of the admissibility of the expert witness; and the court’s discretion in the admissibility of the expert witness’s opinion in the environment-related administrative cases in the foreign legal systems and the Court of Justice. The study found that the proceedings including those regarding environment cases in the Administrative court at present have adopted the inquisitorial system where the Court plays a dominant role in the trail. In fact, the Administrative Court have provide training for its judge to be specialized in environment cases. However, as environmental cases are too complex for individuals or the court to understand. As a result, scientific knowledge is needed. Furthermore, each party sometimes bring its an expert witness to testify in the cases while these witness may have vested interests or received any benefits which will lead to the lack of neutrality. Given this phenomenon, the hearing might not yield true information.          Moreover, according to the analysis of appropriate directions for examination of expert witness in the environmentally administrative cases to be used in the Thai Administrative Court, the study found that the registration, selected and appointment of a court expert witness as well as the examination of these witness to find the truth in the environmental cases are the method which can be developed and improved the examination of expert witness to provide remedy to the victims.          According to the existing problems and result of the study, the author proposes a solution to solve problems. The improvement and development of an expert witness application the environment-related administrative cases should include registration, selection and appointment of court expert witness, as well as the method of allowing expert witness to play a fact-finding role in the environmental cases. These could be done by means of examination of the court and all of partied’ expert witness together in the controversial issues for the sake of more case efficiency which will in turn benefit the Thai justice system.