การพัฒนากฎหมายเพื่อการบริหารจัดการอุทยานธรณีของประเทศไทย

The Development of The Law for Management The Geopark of Thailand

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา ปัญหา แนวคิด ทฤษฎีเกี่ยวกับการบริหารจัดการอุทยานธรณีที่มีพื้นที่อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติ เปรียบเทียบกฎหมายของประเทศไทยและต่างประเทศที่เกี่ยวข้องกับการบริหารจัดการในพื้นที่อุทยานธรณี ร่างกฎหมายให้เหมาะสมกับการบริหารจัดการอุทยานธรณีที่มีพื้นที่อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติ ผู้วิจัยใช้รูปแบบการวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้เครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล จากการค้นคว้าเอกสาร การสัมภาษณ์เชิงลึก จำนวน 27 คน การสนทนากลุ่ม จำนวน 10 คน และวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้เทคนิคการวิเคราะห์เนื้อหาและเปรียบเทียบ ผลการวิจัยพบสภาพปัญหาว่า แม้มีกฎหมายทั่วไปหลายฉบับ ที่นำมาปรับใช้กับการบริหารจัดการอุทยานธรณี แต่ไม่ครอบคลุมถึงพื้นที่อุทยานธรณีที่อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติ เพราะพื้นที่ดังกล่าว อยู่ภายใต้บังคับของพระราชบัญญัติอุทยานแห่งชาติ พ.ศ. 2562 ซึ่งพระราชบัญญัติดังกล่าว ไม่มีการกำหนดเกี่ยวกับเรื่องการบริหารจัดการอุทยานธรณีในพื้นที่อุทยานแห่งชาติไว้โดยเฉพาะ จึงพบสภาพปัญหาเกี่ยวกับอำนาจหน้าที่ระหว่างหน่วยงาน ในการบริหารจัดการอุทยานธรณีที่อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติ ปัญหาการไม่ได้กำหนดขอบเขตการบริหารจัดการพื้นที่อุทยานธรณี เป็นแหล่ง (Site) ให้ชัดเจน แตกต่างจากพื้นที่โดยทั่วไปของอุทยานแห่งชาติ ทำให้ต้องนำหลักเกณฑ์ทั่วไปที่ใช้ในเขตอุทยานแห่งชาติมาใช้กับ การบริหารจัดการพื้นที่อุทยานธรณีอย่างไม่เหมาะสม ปัญหาไม่มีการกำหนดการจัดทำนโยบาย และแผนบริหารจัดการพื้นที่อุทยานธรณีที่อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติไว้โดยเฉพาะ ปัญหาเกี่ยวกับโครงสร้าง และคุณสมบัติของคณะกรรมการอุทยานแห่งชาติ ไม่มีผู้แทนจากหน่วยงานที่มีความรู้ความเชี่ยวชาญในการบริหารจัดการทางธรณีวิทยามีส่วนร่วมการบริหารจัดการ ปัญหาเกี่ยวกับการมีส่วนร่วมของประชาชน ในการบริหารจัดการอุทยานธรณีที่อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติ ปัญหาเกี่ยวกับการจัดเก็บรายได้ งบประมาณ และการจัดสรรรายได้ ในการบำรุงรักษาพื้นที่อุทยานธรณี ปัญหาเกี่ยวกับการใช้ประโยชน์ของพื้นที่อุทยานธรณี และปัญหาเกี่ยวกับอำนาจหน้าที่ของเจ้าพนักงานในการใช้มาตรการทางกฎหมาย มาเป็นเครื่องมือในการบริหารจัดการ ผู้วิจัยได้ข้อค้นพบว่า การพัฒนากฎหมายเพื่อบริหารจัดการอุทยานธรณีที่อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติ ต้องมีการบูรณาการ การทำงานร่วมกันระหว่างหน่วยงาน ต้องอาศัยผู้มีความรู้ความเชี่ยวชาญทางธรณีวิทยา การมีส่วนร่วมของประชาชน ในการกำหนดนโยบาย แผนการบริหารจัดการ การดำเนินงานของพนักงานเจ้าหน้าที่ ต้องมีกฎหมายมารองรับ เพื่อปฏิบัติหน้าที่ดำเนินการได้ถูกต้อง และต้องนำหลักพื้นฐานทางกฎหมายมาเชื่อมโยงด้วย ได้แก่ หลักการว่าด้วยมรดกของมวลมนุษยชาติ หลักการกระทำเพื่อป้องกัน หลักอำนาจอธิปไตยและหน้าที่ของรัฐในการรักษาสิ่งแวดล้อม หลักการพัฒนาอย่างยั่งยืน ทฤษฎีการมี ส่วนร่วมของประชาชน หลักการบริหารจัดการทรัพยากรร่วม บริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติแบบชุมชนมีส่วนร่วม และหลักความชอบด้วยกฎหมาย ผู้วิจัยขอเสนอแนะ แนวทางพัฒนากฎหมายเพื่อบริหารจัดการอุทยานธรณีของประเทศไทย โดยให้แก้ไขเพิ่มเติมพระราชบัญญัติอุทยานแห่งชาติ พ.ศ. 2562 กำหนดกฎหมายเกี่ยวกับการบริหารจัดการอุทยานธรณีที่อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติ เพื่อเป็นเครื่องมือสำคัญในการบริหารจัดการอุทยานธรณี ให้คงอยู่ใช้ประโยชน์ได้อย่างยั่งยืน ในประเด็นเกี่ยวกับบทบัญญัตินิยามความหมายของอุทยานธรณีที่อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติ องค์ประกอบของคณะกรรมการอุทยานแห่งชาติ การคุ้มครอง บำรุง ดูแล รักษา การบริหารจัดการอุทยานธรณี รวมทั้งการมีส่วนร่วมของประชาชน อำนาจหน้าที่พนักงานเจ้าหน้าที่ การกำหนดเกี่ยวกับรายได้เพื่อการบำรุงรักษา และการกำหนดเกี่ยวกับการใช้ประโยชน์ของอุทยานธรณีที่อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติ  In this dissertation, the researcher’s objectives are to study the problems, concepts, and theories related to the management of the geoparks located in the national parks; compare the laws of Thailand and foreign countries concerning the management of geoparks; and draft the law to be appropriate with the management of the geoparks located in the national parks. The qualitative research approach was employed. The data were collected using documentary research, in-depth interviews with twenty-seven subjects; and focus group discussions with ten subjects. Data were analyzed using the techniques of content and comparative analysis. Findings show the conditions of the problems as follows. Although many general laws are applied for the management of geoparks, they do not cover the geoparks located in the national parks. These areas are under the National Park Act, B.E. 2562 (2019). This Act does not stipulate specific provisions concerning the management of the geoparks located in the national parks. Therefore, problems occur in the following manner. Lack of clarity in the authority of the different agencies in the management of the geoparks located in the national parks is found. The scope of the management of the geoparks as a site is not clearly stipulated to be different from the management of the ordinary areas of the national parks. Then, general provisions applicable to the national parks are used inappropriately in the management of the geoparks. Specific policies and plans for the management of the geoparks located in the national parks are not stipulated. Problems are in the structure and qualifications of the National Park Committee. No representatives from agencies who have knowledge and expertise in the management of geoparks participate in the management of the geoparks located in the national parks. There is a problem with the public participation in the management of the geoparks located in the national parks. Income collection, budget, and income allocation in the maintenance of the geoparks also pose problems. A problem is also in the utilization of the geoparks. The authority of government officials in using legal measures as a tool for the management poses a problem as well. The researcher has the following findings. The development of the law for the management of the geoparks located in the national parks must be integrated and collaborated with the agencies. Those who have expertise in geology must be depended on. Public participation is needed to formulate policies and management plans. The operations of officials must be in accordance with the law so the operations are accurate. Basic legal principles must be applied such as the principle of the common heritage of mankind, the principle of prevention, the principle of sovereignty and the government’s duties in maintaining the environment, the principle of sustainable development, the theory of public participation, the principle of common-pool resource management, natural resource management with community participation, and the principle of legality. The researcher has the following recommendations for the development of the law for the management of geoparks in Thailand. The National Park Act, B.E. 2562 (2019) should be amended to stipulate provisions related to the management of the geoparks located in the national parks. This will be an important instrument in the management of the geoparks in order to ensure they can be utilized in a sustainable manner. The issues to be amended involve the definition of the geoparks located in the national parks; the components of the National Park Committee; protection and maintenance; the management of the geoparks; public participation; authorities of government officials; determination of income for maintenance; and the stipulation of the utilization of the geoparks located in the national parks.