การจัดการความมั่นคงทางทะเลของประเทศอินโดนีเซีย ยุคหลังประธานาธิบดีซูฮาร์โต้: การวิเคราะห์นโยบายและยุทธศาสตร์
Maritime Security Management in Practice in Indonesia Post President Suharto Era: An Analysis of Existing Policies and Strategies
Keywords:
การจัดการความมั่นคงทางทะเล, การวิเคราะห์นโยบายและยุทธศาสตร์, Maritime security management, Policy and strategies analysisAbstract
บทความแสดงให้เห็นนโยบายและยุทธศาสตร์ทางทะเลของประเทศอินโดนีเซียหลังสิ้นสุดยุคประธานาธิบดี ซูฮาร์โต ซึ่งมีวัตถุประสงค์ในการพัฒนานโยบายทางทะเลที่พึ่งพาได้และสอดคล้องกับความสำคัญด้านความมั่นคงทางน้ำของประเทศอินโดนีเซีย บทความยังวิเคราะห์แนวทางที่รัฐบาลใช้บริหารจัดการความมั่นคงทางทะเล รวมถึงการนำนโยบายไปปฏิบัติให้สอดรับกับเครื่องมือในระดับองค์กรระหว่างประเทศ บทความยังศึกษาถึงบทบาทขององค์กรภาครัฐที่มีหน้าที่บังคับใช้กฎหมายทางทะเล ผู้เขียนใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพเพื่อศึกษาทำความเข้าใจความมั่นคงทางทะเลของอินโดนีเซียจากสภาพความเป็นจริง ผ่านผู้เกี่ยวข้องที่สำคัญ เช่น กองทัพเรืออินโดนีเซียและมหาวิทยาลัยป้องกันประเทศ ซึ่งเป็นเวลาล่วง 20 ปีหลังจากสิ้นสุดการปกครองของประธานาธิบดีซูฮาร์โต และการพัฒนาประเทศที่มุ่งเน้นเฉพาะการพัฒนาประเทศทางบกเป็นหลักโดยละเลยความสำคัญของการพัฒนาพื้นที่ทางทะเล ประเด็นสำคัญคือการที่ประธานาธิบดีในแต่ละยุคสมัยจัดลำดับความสำคัญการพัฒนาประเทศและพัฒนานโยบายของชาติผ่านการบังคับใช้กฎหมายที่สอดคล้องกับกระทรวงและองค์กรที่เกี่ยวข้อง กฎหมายและบทบัญญัติที่สอดคล้องกับท้องทะเลและความมั่นคงทางทะเลต้องให้ความสำคัญสูงสุดในการวิเคราะห์ งานวิจัยฉบับนี้ยังแสดงให้เห็นนโยบายของชาติที่นำไปสู่ยุทธศาสตร์ด้านความมั่นคงทางทะเลในยุคหลังการบริหารงานของประธานาธิบดีซูฮาร์โต งานวิจัยได้วิเคราะห์ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องในทุกส่วนงานความมั่นคง กฎหมายทุกฉบับ การนำไปสู่การบังคับใช้ข้อบังคับต่างๆ การศึกษายังเพ่งเล็งไปที่การนำนโยบายไปสู่การปฏิบัติ 6 ข้อ ซึ่งเป็นไปตามทฤษฎีของ แวน มิเตอร์ และ แวน ฮอร์น ในการวิเคราะห์จำนวนนโยบายและยุทธศาสตร์ที่นำไปใช้ งานวิจัยชี้ให้เห็น 13 องค์กรของรัฐที่เกี่ยวข้องกับภัยคุกคามทางทะเลของอินโดนีเซีย ทั้งนี้ ด้วยการขาดนโยบายความมั่นคงทางทะเลที่เป็นทางการ รัฐบาลอินโดนีเซียและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจึงต้องยกระดับความพยายามในการรักษาความมั่นคงทางทะเล ต้องมีการประสานงานกับหน่วยงานบังคับใช้กฎหมายที่หลากหลายด้วยความท้าทายในการบริหารจัดการพื้นที่ทางทะเลอันกว้างใหญ่ภายใต้อำนาจทางกฎหมายของอินโดนีเซีย และเป็นเรื่องสำคัญที่จะกำหนดนโยบายในระดับกระทรวงที่จะปกป้องและสร้างความมั่นใจในการรักษาทรัพยากรและเครื่องมือที่ตอบสนองต่อความต้องการของประเทศ เพื่อทำความเข้าใจจุดยืนของรัฐบาลในเรื่องการสร้างการรับรู้ด้านความมั่นคงทางทะเล จึงจำเป็นต้องวิเคราะห์ถึงกฎหมายและข้อบังคับที่สอดคล้องกับบริบททางทะเลของประธานาธิบดีอีก 5 คน ที่ดำรงตำแหน่งต่อจากประธานาธิบดีซูฮาร์โตอีกด้วย ได้แก่ บี.เจ.ฮาร์บีบี, อับดูร์ระฮ์มัน วาฮิด, เมกาวาตี ซูการ์โน บุตรี, ซูซีโล บัมบัง ยูโดโยโน และ โจโค วิโดโด้ อันเนื่องด้วยประธานาธิบดีแต่ละท่าน ก็มีการกำหนดนโยบายทางทะเลและนโยบายความมั่นคงทางทะเลที่ต่างกัน ซึ่งบทความฉบับนี้ได้รวบรวม วิเคราะห์ และสรุปไว้เรียบร้อยแล้ว The paper thoroughly examines Indonesia’s maritime policies and strategies in the post-Suharto era. Its ultimate objective is to develop a dependable Maritime Policy that prioritizes the security of Indonesian waters. This paper analyzes how the Indonesian government maintains maritime security, including policy implementation and adoption of international instruments. It also studies the roles of major government agencies in maritime law enforcement. The author utilizes qualitative research to understand maritime security practices in this study, with esteemed participants like the Indonesian Navy and Defense University. It has been two decades since President Suharto's administration fell, and the nation's development has been primarily land-focused, neglecting the importance of developing the maritime space. It is crucial that each president prioritizes national development and creates a National Policy as a law to be implemented by the relevant ministries and stakeholders. The laws and regulations related to maritime and maritime security must be analyzed with utmost importance. This research thoroughly examines the national policies that led to maritime security strategies post-President Suharto's administration. The analysis encompasses all stakeholders relevant to maritime security and the number of laws and regulations implemented. The study will focus on the six variables of the Policy Implementation Theory introduced by Van Meter and Van Horn to analyze the number of policies and strategies implemented. This research highlights thirteen state actors dealing with maritime threats to Indonesia. Despite lacking an official national maritime security policy, the Indonesian government and relevant agencies have made commendable efforts to secure its waters. Coordinating multiple maritime law enforcement entities remains a major challenge as they operate across a large area under Indonesia's jurisdiction. It is also important for them to align policies at the ministerial level to prevent duplication of efforts and ensure that resources and assets meet the demands. To understand the government's stance on maritime security awareness, it is important to analyze the laws and regulations related to maritime affairs issued by the five Presidents who succeeded the Suharto government - BJ Habibie, Abdurrahman Wahid, Megawati Sukarno Putri, Susilo Bambang Yudhoyono, and Joko Widodo. Despite differing priorities, each President has committed to developing the maritime sector and ensuring maritime security. This research has collected and analyzed all relevant laws and regulations to draw this conclusion.References
Alan, G. (2012). Stolberg, How Nation-States Craft National Security Strategy Documents. US Army War College.
Beritatrans (2016). Dirjen Tonny: Tak Ada Rencana KPLP Digabung Ke Bakamla. Retrieved September 15, 2020, from http://beritatrans.com/2016/08/17/dirjen-tonny-tak-ada-rencana-kplp-digabung-ke-bakamla/
Bueger, C. (2015). What is Maritime Security, Department of Politics and International Relations, School of Law and Politics. Marine Policy, 53(2015).
Chapsos, I., & Malcolm, J. A. (2017). Maritime security in Indonesia: Towards a comprehensive agenda?. Maritime Security Issues in Indonesia, 76, 178-184.
Chow, J. T. (2005). ‘ASEAN Counterterrorism Cooperation Since 9/11’. 45(2), 302-321.
Cribb, R. & Ford, M. (2009). Indonesia beyond the Waters Edge: Managing an Archipelagic State. ISEAS Publishing.
Hadijah Alaydrus, Ide Jonan Membentuk Ditjen Penjagaan Laut &Pantai Dikritik, bisnis.com (Jun. 11, 2015), Retrieved September 15, 2020, from http://industri.bisnis.com/read/20150611/98/442574/ide-jonan-membentuk-ditjen-penjagaan-laut-pantai-dikritik
Halimatus Sa’diyah, Bertugas Jaga Kemanan Laut, Bakamla Hanya Punya Tiga Kapal, edited by Esthi Maharani, republika (2015). Retrieved December 2, 2022, from http://nasional.republika. co.id/berita/nasional/politik/15/05/27/np079n-bertugas-jaga-kemanan-laut-bakamla-hanya-punya-tiga-kapal; https://thediplomat.com/2019/10/jokowis-maritime-dreams-thwarted-by-land-based-challenges/
Indonesia Investment, Masterplan for Acceleration and Expansion of Indonesia's Economic Development. (2020). Retrieved September 15, 2020, from https://www.indonesia-investments.com/ projects/government-development-plans/masterplan-for-acceleration- and-expansion-of-indonesias-economic-development-mp3ei/item306 Indonesia’s Maritime Governance: Law, Institutions and Cooperation, p 35/168; Law No. 32 of 2014 on Ocean Affairs (State Gazette Year 2014 No. 294, Supplementary State Gazette No. 5603) [Ocean Law] arts.
Indonesia’s Maritime Governance: Law, Institutions and Cooperation, p 35/168; Law No. 32 of 2014 on Ocean Affairs (State Gazette Year 2014 No. 294, Supplementary State Gazette No. 5603) [Ocean Law] arts 59(3).
Indonesia’s Maritime Governance: Law, Institutions and Cooperation, p 35/168; Suara Pembaruan, Bakamla Dapat Aset Awal 10 Kapal TNI AL, berita satu (Jan. 10, 2015). Retrieved September 15, 2020, from http://sp.beritasatu.com/home/bakamla-dapat-aset-awal-10-kapal-tni-al/74599 Indonesia’s Maritime Governance: Law, Institutions and Cooperation, p 35/168; Suara Pembaruan, Bakamla Dapat Aset Awal 10 Kapal TNI AL, berita satu (Jan. 10, 2015), Retrieved September 15, 2020, from available at http://sp.beritasatu.com/home/bakamla-dapat-aset-awal-10-kapal-tni-al/74599
Indonesia’s Maritime Governance: Law, Institutions and Cooperation, p 35/168; Kristian Erdianto, Kurang Peralatan dan Personel, Bakamla Diminta Tingkatkan Koordinasi dengan TNI AL, kompas.com (Aug. 30, 2016), Retrieved September 15, 2020, from http://nasional.kompas.com/read/2016/08/30/21275611/read-brandzview.html
Indonesia’s Maritime Governance: Law, Institutions and Cooperation, p Shipping Law, Law No. 17 of on Shipping (State Gazette Year 2008 No. 64, Supplementary State Gazette No. 4849) [Shipping Law]., arts. 276–279.
Indonesia’s Maritime Governance: Law, Institutions and Cooperation, p 36 Abraham Utama, Tumpang-tindih Aturan Penegakan Hukum Maritim, cnn indonesia (Oct. 5, 2015), Retrieved September 15, 2020, from https://www.cnnindonesia.com/nasional/20151004163018-20-82691/tumpang-tindih-aturan-penegakan-hukum-maritim/
Indonesia’s Maritime Governance: Law, Institutions and Cooperation, p 36; Compare Ocean Law (Law No. 32 of 2014 on Ocean Affairs (State Gazette Year 2014 No. 294, Supplementary State Gazette No. 5603) [Ocean Law] arts 61-63 and Presidential Regulation No. 178 of 2014 on the Maritime Security Agency (State Gazette Year 2014 No. 380) [PR 178/2014] arts 2-4 to Law No. 17 of 2008 on Shipping (State Gazette Year 2008 No. 64, Supplementary State Gazette No. 4849) [Shipping Law] arts
Kusumadewi, A. & Sutari, T. (2016). Jokowi Diminta Tak Pakai Kapal Perang Hadapi Masalah Ikan, cnn Indonesia. Retrieved September 15, 2020, from https://www.cnnindonesia.com/nasional/ 20160627133453-20-141235/jokowi-diminta-tak-pakai-kapal-perang-hadapi-masalah-ikan
Morris, L. (2018). Assessing Recent Developments in Indonesian Maritime Security, Asia Maritime Transparency Initiative. Retrieved October 11, 2020, from https://amti.csis.org/assessing-recent-developments-in-indonesian-maritime-security/Pasal 61 dan Pasal 62 UU No. 32 Tahun 2014 tentang Kelautan.
Rudianto, A. (2002). A Critical appraisal of marine and coastal policy in Indonesia including comparative issues and lesson learned from Australia. University of Wollongong.
Ryamizard Ryacudu, R. (2015). speech to IISS Shangri-La Dialogue 2015 second plenary session, provisional translation, 30 May 2015, Singapore, Retrieved May 30, 2015, from www.iiss.org/en/events/shangri%20la%20dialogue/ar alogue-2015-862b/plenary2- a5ab/ryacudu-048e
Sambhi, N., Erdianto, K., Peralatan, K., Personel, D., Diminta, B., & Dengan, T. K. (2019). Jokowi’s ‘Global Maritime Axis’ Smooth Sailing or Rocky Seas Ahead?. Retrieved September 15, 2020, from http://nasional.kompas.com/read/2016/08/30/21275611/read-brandzview.html
Supriyanto, R. A., & Rusdi, S. (2013). Maritime Security Agencies in Indonesia: More Not Merrier, rsis commentaries no. 001/2013. Retrieved September 15, 2020, from https://www.rsis.edu.sg/wp-content/uploads/2014/07/CO13001.pdf
Suryati, Y. (2016). 'Global Maritime Fulcrum and its Role in the Indonesian Foreign Policy.' Blog of Yuni Suryati. March 19, 2018, from https://yunisesparlu.wordpress.com/2016/09/16/global-maritime-fulcrum-and-its-role-in-theindonesian-foreign-policy/
The World Bank. (2014). projects a recovery in annual GPD growith figures for 2016 but only to 5.5 per cent, from 4.7 per cent in 2015: The World Bank, ‘Indonesia’, Country Data. Retrieved July 21, 2015, from data.worldbank.org/country/Indonesia
Widodo, J. (2014). ‘Inaugural Speech’ (Speech delivered in front of Parliament Members at Parliament House-Jakarta, 24 October 2014). Retrieved September 15, 2020, from http://jakartaglobe.id/news/jokowis-inaugural-speech-nations-seventh-president/