สุทรียะในการชมโขน สําหรับผู้ชมร่วมสมัย

Abstract

          บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อต้องการแนะนํา วิธีการชมการแสดงโขนสําหรับผู้ชมร่วมสมัย ที่จะชมโขนอย่างไรให้สนุก ให้รู้เรื่อง การแสดงโขนมีภาษามากมายที่ทํางานร่วมกันในการเล่าเรื่อง โขนเล่าเรื่องผ่านภาษาที่ประกอบไปด้วย ภาษาทางด้านวรรณศิลป์ที่เป็นบทพระราชนิพนธ์ ภาษาที่มาจากคําพูดของคนพากย์ภาษาที่มาจากบทเพลง และภาษาที่มาจากท่ารํา โขนเป็นการแสดงที่นําเรื่องราวจากรามเกียรติ์ โดยประเด็นหลักของรามเกียรติ์คือ ความดีย่อมชนะความเลว เรื่องราวกําหนดเป็นการต่อสู้ระหว่างฝ่ายยักษ์กับมนุษย์ทศกัณฑ์และพระราม โดยมูลเหตุใหญ่ของการขัดแย้งในเรื่อง เกิดจากการแย่งชิงนางสีดาไปจากพระรามสถานการณ์การเเสดงโขนทุกวันนี้พบว่า บทการเเสดงที่ถูกตัดทอนเพื่อตอบสนองคนดู ที่ต้องการชมการเเสดงที่รวดเร็ว ทันใจ เพื่อตอบกระเเสสังคมสําเร็จรูปที่ชีวิตที่เกิดมาแล้วเจอทุกอย่างที่พร้อมใช้ อันเป็นวิถีชีวิตที่กลายเป็นความเคยชินของคนสมัยใหม่ปัจจุบัน ซึ่งมีผลต่อวิธีคิดและการใช้ชีวิต อาจส่งผลให้คนสมัย ปัจจุบันไม่เห็นคุณค่าที่แท้จริงของโขน เรายกย่องว่าโขนคือศิลปะและวัฒนธรรมของชาติ คือสิ่งที่ดีงาม คือเกียรติของพระราม แต่เรากลับตัดทอนหรือนําเอาเเสง สี เสียง เลเซอร์ มาประกอบการแสดงโขน สร้างภาพให้ผู้ชมเห็นความยิ่งใหญ่อลังการตระการตา สิ่งเหล่านี้กลายเป็นหัวใจหลักของการเเก้ไขหรือแก้ปัญหา ที่จะทําให้ผู้ชมดูโขนรู้เรื่อง ทว่าทําลายจินตนาการของผู้ชม หรือเราจะบูรณาการเพิ่มทักษะด้านการให้ความรู้พัฒนาศักยภาพทางสติปัญญา เพื่อกล่อมเกลาอารมณ์และจิตใจให้ประชาชนคนไทย ได้เข้าใจศิลปะการแสดงโขนที่เป็นสมบัติอันทรงคุณค่าทางวัฒนธรรมของชาติไว้ให้คงอยู่ได้ในสังคมปัจจุบันสืบต่อไป           This article provides guidance for contemporary audiences to watch and understand Khon performance. A Thai classical mask dance, Khon will be performed for some scenes of the Ramayana story. This story tells of the struggles of human against demon, as Rama battles Ravana. Historically, Khon performance represented Thai art and culture, symbolizing the goodness, honor, and power of the King. Nowadays, Khon is being modernized by adding laser light and digital sounds designed to attract contemporary audiences, but the addition of these elements has taken a toll on the form’s values and aesthetics. In this paper, I discuss how Khon performance tells a story with a specific language and how the mannerisms of highest royalty influenced the acting, singing, and movements. I will also discuss how Thai audiences in the present have lost an appreciation for Khon’s beauty and history. In closing, I present my own views on how to conserve the traditional dance form for the next generation.