วิถีชีวิตที่ส่งเสริมสุขภาพของนักเรียนมัธยมศึกษาในเขตภาคตะวันออก

Health - promoting Lifestyle Among High School Students in Eastern Region

Abstract

          การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัย ที่มีอิทธิพลต่อวิถีชีวิตที่ส่งเสริมสุขภาพ ของนักเรียนมัธยมศึกษาในเขตภาคตะวันออก กลุ่มตัวอย่างเป็นนักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลาย จํานวน 1,244 คน ในโรงเรียนมัธยมศึกษา จังหวัดชลบุรี ระยอง ปราจีนบุรี และสระแก้ว เก็บข้อมูลในเดือนมกราคม พ.ศ. 2544  เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสอบถามที่ผู้วิจัยดัดแปลง มาจากแบบประเมินแบบแผนการดําเนินชีวิต และพฤติกรรมสุขภาพของ เพนเดอร์ (Pender, 1996) แบบสอบถามทุกชุดมีค่าความเชื่อมั่น ในระดับสูง สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ คือ การวิเคราะห์ถดถอยพหุคูณแบบขั้นตอน  ผลการศึกษาพบว่านักเรียนส่วนมากมี วิถีชีวิตที่ส่งเสริมสุขภาพอยู่ในระดับปานกลาง คิดเป็นร้อยละ 57.8 รองลงมามีวิถีชีวิต ที่ส่งเสริมสุขภาพอยู่ในระดับดี ร้อยละ 42.0 และมีเพียงร้อยละ 0.2 มีวิถีชีวิตที่ส่งเสริมสุขภาพในระดับไม่ดี และพบว่าสถานการณ์ที่แวดล้อม การรับรู้อุปสรรคของวิถีชีวิตที่ส่งเสริมสุขภาพ  อิทธิพลระหว่างบุคคล และการรับรู้ประโยชน์ ของวิถีชีวิตที่ส่งเสริมสุขภาพ เป็นปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อวิถีชีวิตที่ส่งเสริมสุขภาพอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .001 และสามารถร่วมกันอธิบายวิถีชีวิต ที่ส่งเสริมสุขภาพของนักเรียนมัธยมศึกษาได้ร้อยละ 32.1 (R2 = .321, p < .001) โดยมีสมการทํานายดังนี้  วิถีชีวิตที่ส่งเสริมสุขภาพ = 2.063 + 0.332 อิทธิพลของสถานการณ์ที่แวดล้อม - 0.191 การรับรู้ อุปสรรค + 0.107 อิทธิพลระหว่างบุคคล + 0.1 72 การรับรู้ประโยชน์  ผลการวิจัยนี้เสนอแนะว่า ควรส่งเสริมสนับสนุนให้นักเรียนมีการปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต ที่ส่งเสริมสุขภาพให้มากขึ้น โดยการเพิ่มปัจจัยด้านอิทธิพลของสถานการณ์ที่แวดล้อม ที่จะสนับสนุนให้นักเรียนเกิดแรงจูงใจและสะดวก ที่จะมีวิถีชีวิตที่ส่งเสริมสุขภาพ ส่งเสริมให้บุคคลที่อยู่ใกล้ชิดกับนักเรียน มีวิถีชีวิตที่ส่งเสริมสุขภาพที่เป็นตัวอย่างแก่นักเรียนให้มากขึ้น มีการรณรงค์เผยแพร่ข้อมูลข่าวสาร เพื่อให้การรับรู้ประโยนช์ของการมีวิถีชีวิตที่ส่งเสริมสุขภาพแก่นักเรียนมัธยมศึกษา ให้มากขึ้นรวมถึงผู้ปกครอง ครู และผู้นำชุมชนก็ควรกระตุ้นให้เห็นความสำคัญเช่นกัน เพื่อจะได้เป็นแบบอย่างที่ดีแก่นักเรียน และสนับสนุนให้ นักเรียนสามารถเกิดวิถีชีวิตที่ส่งเสริมสุขภาพได้อย่างสะดวก ง่าย และปลอดภัย ซึ่งจะเป็นการลดอุปสรรคต่อการเกิดวิถีชีวิตที่ส่งเสริม สุขภาพของนักเรียนและทำให้เกิดวิถีชีวิต ที่ส่งเสริมสุขภาพแบบยั่งยืนต่อไป  This research was aimed to describe lifestyle and determine factors influencing the health promoting lifestyle of high school students in the Eastern region. The data were collected from 1,244 students in twelve high schools, which were located in four eastern region provinces. The questionnaire, based on Pender's Health - Promoting II, was developed and tested for its reliability, with the alpha coefficient of higher than .80. Self - administered questionnaires were employed for data collection during January, 2001. Data analysis technique was stepwise multiple regression. The results depicted that 57.8 % of the students had moderate level of health promoting - lifestyle, 42.0% had high level of health promoting - lifestyle and 0.2 % had low level of health promoting - lifestyle. Situational influences, perceived barriers of health promoting lifestyle, interpersonal influences, and perceived benefits of health promoting - ifestyle were significantly affected health promoting - lifestyle (p < .001). All factors, together, explained 32.1% (R2 = .321, p < .001) of the health promoting - lifestyle. It was recommended that students should be encouraged to perform health - promoting lifestyle by improving situational influences, motivating persons who closed to the students to be role models, providing information benefits of health promoting lifestyle.  Health - promoting lifestyle is convenient, simple, and safe will help decrease perceived barriers among students and keep them having health - promoting lifestyle in their life.