ภาวะสุขภาพและความต้องการบริการสุขภาพระดับต้นของประชาชน ในชุมชนภาคตะวันออก

Health status and need of primary care in community among people in the Eastern Region, Thailand

Abstract

          การบริการสุขภาพระดับต้นเป็นระบบการ  บริการสุขภาพด่านแรก ที่จะช่วยส่งเสริมสุขภาพ ป้องกัน แก้ไขปัญหาสุขภาพก่อนที่จะมีความรุนแรงมากขึ้น รวมทั้งยังช่วยบริหารจัดการให้ผู้ป่วยได้รับบริการที่เหมาะ สมอย่างต่อเนื่องด้วย การวิจัยนี้เป็นการศึกษาภาวะสุขภาพ และความต้องการบริการสุขภาพระดับต้นของ ประชาชนในชุมชนภาคตะวันออก เพื่อเป็นข้อมูลสําหรับการพัฒนาระบบบริการสุขภาพ ในการปฏิรูปสุขภาพของภูมิภาคและของประเทศต่อไป กลุ่มตัวอย่างเป็นครอบครัวที่สุ่มศึกษามาจาก 4 ชุมชน คือ ชุมชนกึ่งเมืองกึ่งชนบท ชุมชนอุตสาหกรรม ชุมชนประมงและท่องเที่ยว และชุมชนเกษตรกรรม ซึ่งเป็นลักษณะการดําเนินชีวิตของประชาชนภาคตะวันออก อย่างละ 1 ชุมชน ทั้งหมด 430 ครอบครัว รวมเป็นประชาชน 1,583 คน ทําการศึกษาข้อมูลจากผู้แทนครอบครัว ด้วยแบบสัมภาษณ์ที่สร้างโดยคณะกรรมการวิจัยจากสถาบันการศึกษาพยาบาลต่าง ๆ 6 แห่ง เก็บข้อมูลโดยคณะผู้วิจัยและพนักงานช่วยเก็บ ข้อมูลที่เป็นนักศึกษาพยาบาลชั้นปีที่ 4 วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา ส่วนข้อมูลปริมาณทําการวิเคราะห์ด้วยสถิติพรรณนา ผลการวิจัย มีดังนี้  ประชาชนร้อยละ 14.6 มีโรคประจําตัว โรคที่พบมากที่สุดคือความดันโลหิตสูง ร้อยละ 28.1 ของผู้ที่เจ็บป่วย มีการเจ็บป่วยเล็กๆ น้อยๆ ร้อยละ 11.2 ประชาชนมีพฤติกรรมสุขภาพไม่เหมาะสม ได้แก่ การรับประทานอาหารที่หวานจัด เค็มจัด และไขมันสูง ร้อยละ 32.3, 31.7 และ 20.1 ตามลําดับ มีการสูบบุหรี่  ร้อยละ 19.7 ดื่มสุราร้อยละ 18.1 ออกกําลังกายไม่สม่ำเสมอร้อยละ 51.7 ไม่สวมหมวกกันน็อคและไม่ คาดเข็มขัดนิรภัยเมื่อใช้ยานพาหนะ ร้อยละ 29.2 และ 14.0 ตามลําดับ จากการศึกษายังพบว่าประชาชนมีความเห็นว่า ต้องการรับบริการสุขภาพระดับต้นในภาวะที่ไม่เจ็บป่วย ภาวะเจ็บป่วยเล็กน้อยหรือเฉียบพลัน สถานที่ที่ต้องการรับบริการ ส่วนใหญ่เป็นสถานีอนามัย โดยต้องการให้แพทย์และพยาบาลเป็นผู้ให้บริการเป็นส่วนใหญ่ ส่วนในภาวะเจ็บป่วยเรื้อรังต้องการรับบริการที่บ้าน โดยพยาบาลประชาชนที่มีภาวะสุขภาพ ต่าง ๆ ยินดีจ่ายค่าบริการสุขภาพครั้งละประมาณ 50-100 บาท และคิดว่าประชาชนควรมีส่วนร่วมในการบริการจัดการ ระบบบริการสุขภาพระดับต้นในชุมชนด้วย