ปัจจัยที่มีผลต่อความตั้งใจตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านมด้วยแมมโมแกรมของพยาบาลวิชาชีพจังหวัดระยอง

Factors Affecting Intention to Breast Cancer Screening by Mammography of Registered Nurses in Rayong Province

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อความตั้งใจตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านมด้วยแมมโมแกรมของพยาบาลวิชาชีพ จังหวัดระยอง กลุ่มตัวอย่างเป็นพยาบาลวิชาชีพ เพศหญิง ไม่มีประวัติเป็นโรคมะเร็งเต้านม ปฏิบัติงานอยู่ในโรงพยาบาลศูนย์โรงพยาบาลชุมชน และในโรงพยาบาลเอกชน จำนวน 269 คน จากการสุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอนเครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบสอบถามที่ผู้วิจัยสร้างขึ้นเอง โดยใช้แนวคิดของไอเซน (Ajzen, 1991) ประกอบด้วย ปัจจัยส่วนบุคคล เจตคติต่อการคัดกรองทางตรง เจตคติต่อการคัดกรองทางอ้อม การคล้อยตามกลุ่มอ้างอิงทางตรง การคล้อยตามกลุ่มอ้างอิงทางอ้อม การรับรู้ความสามารถในการควบคุมปัจจัยทางตรง การรับรู้ความสามารถในการควบคุมปัจจัยทางอ้อม ความตั้งใจตรวจคัดกรอง โดยเจตคติต่อการคัดกรองทางตรงและทางอ้อม การคล้อยตามกลุ่มอ้างอิงทางอ้อม  การรับรู้ความสามารถในการควบคุมปัจจัยทางอ้อม มีค่าความเชื่อมั่นอยู่ในระดับมาก (α  = .71, .82, .93 และ .80 ตามลำดับ) วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติบรรยายแลสถิติถดถอยพหูคูณแบบขั้นตอน  ผลกาวิจัยพบว่า ค่าเฉลี่ยของคะแนนความตั้งที่จะไปตรวจคัดกรองด้วยแมมโมแกรมของกลุ่มตัวอย่างอยู่ในระดับมาก (M = 68.64, SD = 25.44) เจคติต่อการคัดกรองทางตรงอยู่ในระดับดี (M = 0.82, SD = 0.62) เจตคติต่อการตรวจคัดกรองทางอ้อมอยู่ในระดับดีมาก (M = 1.57, SD = 0.7; M = 6.32, SD = 3.22 ตามลำดับ) การรับรู้ความสามารถในการรับรู้ปัจจัยทางตรงและทางอ้อมอยู่ในระดับไม่แน่ใจ (M = 0.38, SD = 1.39; M = 1.81, SD = 3.58 ตามลำดับ) ประสลการณ์ในการตรวจคัดกรองเจตคติต่อการคัดกรองทางอ้อม การคล้อยตามกลุ่มอ้างอิงทางอ้อม อายุ ระดับการศึกษามีความสัมพันธ์และร่วมกันทำนายความตั้งใจตรวจคัดกรองด้วยแมมโมแกรมของพยาบาลวิชาชีพ จังหวัดระยองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .05) ได้ร้อยละ 29.5 ด้วยสมการถดถอย Z’ความตั้งใจตรวจคัดกรอง = 0.199Z’ประสลการณ์ในการตรวจคัดกรอง                              + 0.222Z’เจตคติต่อการคัดกรองทางอ้อม                              + 0.223Z’การคล้อยตามกลุ่มอ้างอิงทางอ้อม                              +.0168Z’ค่าลอกาลิทึมของอายุ                              +0.127Z’การศึกษาระดับปริญญาโท ผลการวิจัยมนครั้งนี้แสดงให้เห็นว่า พยาบาลวิชาชีพมีความตั้งใจมากที่จะไปตรวจคัดกรองด้วยแมมโมแกรม ปัจจัยทำนายที่พบในงานวิจัยนี้ พยาบาลเวชปฏิบัติสามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการกระตุ้นให้พยาบาลวิชาชีพมีความตั้งใจเข้ารับการตรวจคัดกรองเต้านม เพื่อลดอัตราเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งเต้านม  The purpose of this research was to study factors affecting the intention for screening mammography of registered nurses in Rayong province. 269 female registered nurses, with no history of breast cancer working at the centric hospitals, community hospital, and private hospital, were selected from multistage random sampling. The questionnaire guided by Ajzen (1991) was developed by the researcher. It includes personal characteristics, direct and indirect attitude toward screening  mammography, direct  and indirect subjective norm, direct and indirect perceived ability to control actors and the intention for screening mammography. The reliabilities of the instrument direct and indirect attitudes toward screening mammography, indirect subject norm, indirect perceived ability to control factors were to high level (α  = .71, .82, .93 and .80 respectively). Data were analyzed by descriptive statistics and stepwise multiple regression. The result showed that means score of intention for screening mammography scored by the samples was in a high level (M = 68.64, SD = 25.44); direct attitudes toward screening mammography was in a good level (M = 0.82, SD = 0.62); indirect attitudes toward screening mammography was in a very good level (M = 1.57, SD = 0.7; M = 6.32, SD = 3.22, respectively); direct and indirect perceived ability to control factors were in a doubt level (M = 0.38, SD = 1.39; M = 1.81, SD = 3.58, respectively). Combination of experience of screening mammography, indirect attitudes toward screening mammography, indirect subject norm, age, education significantly association and predicted intention for screening mammography (p < .05), and explained 29.5 percents o the intervention to screening, with the following equation:                    Z’ES  = 0.199Z’ES                              + 0.222Z’BE                              + 0.223Z’NM                              +.0168Z’log10age                              +0.127Z’Edu.M The result of this study showed that nurses had high attention to do screening mammography. For predicting factors found in this study, nurse practitioners could utilize as a guide to encourage registered nurses to build up intention for breast cancer screening in order to decrease risk of breast cancer.