รูปแบบการขับเคลื่อนชุมชนสุขภาวะที่ท่ามะนาว

Abstract

การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพเพื่อศึกษารูปแบบการขับเคลื่อนชุมชนท่ามะนาวสู่ชุมชนสุขภาวะ และสมรรถนะของพยาบาลชุมชนที่เป็นตำบลต้นแบบทั้งในเรื่องการสร้างเสริมสุขภาพ การรักษ์พลังงาน การพัฒนาภูมิปัญญาท้องถิ่น ตลอดจนการพัฒนาคุณภาพชีวิต ใช้ยุทธศาสตร์กฎบัตรการสร้างเสริมสุขภาพออตตาวา เป็นกรอบแนวคิดในการศึกษา ผู้ให้ข้อมูล ได้แก่ องค์กรชุมชนที่มีหน้าที่ในการจัดการสุขภาพชุมชน และภาคประชาชนรวมจำนวนทั้งสิ้น 18 คน โดยใช้วิธีบอกต่อในการเลือกผู้ให้ข้อมูลที่เกี่ยวข้อง เก็บรวบรวมข้อมูลโดยวิธีสนทนากลุ่มสัมภาษณ์เชิงลึก ประชุมกลุ่มย่อย ศึกษาดูงานกลุ่ม/ ศูนย์การเรียนรู้ในชุมชน สังเกต บันทึกภาพและเสียงการสนทนาและศึกษาจากเอกสารที่เกี่ยวข้อง ตรวจสอบความถูกต้องและความหลากหลายโดยใช้วิธีเปรียบเทียบข้อมูลเรื่องเดียวกันหลายวิธี และจากหลายแหล่ง ผู้รวบรวมข้อมูลหลายคน และต่างช่วงเวลากัน และใช้วิธีการวิเคราะห์แก่นสาระผลการศึกษาพบว่า รูปแบบการขับเคลื่อนเริ่มต้นจากการวิเคราะห์ข้อมูลปัญหาของชุมชน นโยบายของผู้นำส่วนท้องถิ่น การหนุนเสริมศักยภาพชุมชนจากองค์กรภายนอก กระบวนการขับเคลื่อนประกอบด้วยการพัฒนาศักยภาพคนให้พึ่งพาตนเองได้ การระดมทุนความรู้ของชุมชนและทุนเงินจากภายนอกชุมชน การพัฒนาระบบบริหารจัดการจนเกิดระบบการบริหารจัดการที่มีธรรมาภิบาลบนมุมมองการบูรณาการงานทุกมิติ จนเกิดชุมชนจัดการตนเองทั้งด้านสุขภาพและการดำเนินชีวิต เกิดการรวมกลุ่มที่หลากหลายในชุมชน มีการสืบทอดสู่คนรุ่นใหม่กระบวนการขับเคลื่อนได้สะท้อนให้เห็นภาพการสร้างเป้าหมายร่วมกันของแกนนำชุมชน ความสามัคคีของแกนนำ การมุ่งเน้นการเรียนรู้ของชุมชนมากกว่าผลสำเร็จเชิงปริมาณ การสะท้อนข้อมูลแก่ชุมชน การปรับกิจกรรมผ่านเวทีถอดบทเรียน เหล่านี้ส่งผลให้เกิดการปรับกลยุทธ์ในการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง โดยมีพยาบาลวิชาชีพประจำโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเป็นผู้ประสานเชื่อมโยงร้อยความคิดของทุกภาคส่วนทั้งในและนอกชุมชน ผลของการวิจัยสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการเสริมสร้างชุมชนสุขภาวะ และเป็นแนวทางในการพัฒนาศักยภาพของพยาบาลชุมชนในการสร้างเสริมชุมชนให้มีความเข้มแข็งต่อไปThis qualitative research aimed to studythe driven model of healthy community inThamanow and competency of community nurse.This community was a role model of health promotion, energy conservation, and a developmentof local wisdom, and quality of life. The Ottawacharter for health promotion strategy was appliedto be a conceptual framework of the study. The18 participants were community organizations whotaking care community health and civil societyand were selected by using snowball samplingtechnique. Data collection techniques includedfocus group, in-depth interview, small groupmeeting, visiting learning centres in community,observation, related photos study and voicerecording, and documentary study. The data werevalidated by triangulate method. Thematicanalysis was exploited for analyzing data.The results showed that the driven modelwas beginning with analyzing community’sproblems, policy of local leaders, and supportingfrom organizations outside community. Thedriven process were human’s capacity building tobe self-reliance, collecting local wisdom andraising fund from organizations outside community,developing management system to be in a goodgovernance way through the perspective ofintegrated every dimensions. The outcomes of thedevelopment were community self governanceboth in health and lifestyle aspects, gathering ofparticular groups in community, and passing theexplicit knowledge to young generation. Theprocess reflected the setting goal of key personsin community, agreement of key man, focusingon community learning more than the quantitativeoutputs, reflection data to community, and theimproving activities through discussion amongcommittee meetings. These activities encouraged committees to improve their strategies on thecontinuing development cycle by the nurseworking in primary care unit who was the main personin coordinating, advocating, and collaborating every partnership both inside and outsidecommunity. These findings could be applied forstrengthen healthy community and be a guidelinefor reinforcing community nursing’s capacity.