รูปแบบการสร้างเสริมสุขภาพโดยชุมชนมีส่วนร่วม: กรณีศึกษาในผู้พิการ

Abstract

การศึกษาเชิงคุณภาพนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบการสร้างเสริมสุขภาพแก่ผู้พิการโดยอาศัยการมีส่วนร่วมของชุมชนในชุมชนต้นแบบ ผู้ให้ข้อมูล มีจำนวน 12 คน ประกอบด้วยพยาบาล แกนนำชุมชน และผู้พิการที่เกี่ยวข้องกับการบริการสร้างเสริมสุขภาพแก่ผู้พิการการเก็บรวบรวมข้อมูลใช้การสัมภาษณ์เชิงลึกและการวิเคราะห์เอกสารที่เกี่ยวข้อง การวิเคราะห์ข้อมูลเป็นการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการวิจัย พบว่า รูปแบบการสร้างเสริมสุขภาพของผู้พิการโดยชุมชนมีส่วนร่วมประกอบด้วย 3 องค์ประกอบคือ 1) ปัจจัยเงื่อนไขความสำเร็จ ประกอบด้วยศักยภาพและความพร้อมของแกนนำชุมชน ระบบสนับสนุนที่เข้มแข็งในชุมชน และนโยบายเพื่อสุขภาพของผู้พิการ2) กระบวนการพัฒนารูปแบบการสร้างเสริมสุขภาพแก่ผู้พิการโดยชุมชนมีส่วนร่วม ประกอบด้วย 3 ขั้นตอน คือ(1) การประเมินสถานการณ์และวางแผนการดำเนินงาน(2) การดำเนินงานโดยการพัฒนาศักยภาพของแกนนำชุมชน ผู้พิการ และครอบครัว การพัฒนาระบบบริการสุขภาพสำหรับผู้พิการ และการปรับเปลี่ยนสิ่งแวดล้อมเพื่อเอื้อต่อสุขภาพของผู้พิการ (3) การสรุปผลและขยายเครือข่ายการดำเนินงาน 3) ผลลัพธ์และผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการดำเนินงาน คือ คุณภาพชีวิตที่ดีของผู้พิการและความเข้มแข็งของชุมชน ผลการศึกษาที่ได้นี้สามารถนำไปใช้เป็นแนวทางแก่พยาบาลและบุคลากรทางสุขภาพ ในการพัฒนารูปแบบการสร้างเสริมสุขภาพแก่ผู้พิการที่เหมาะสมกับบริบทของแต่ละชุมชน โดยปัจจัยแห่งความสำเร็จสำคัญที่ทำให้รูปแบบดังกล่าวเป็นไปได้จริงและยั่งยืน คือ ความร่วมมือระหว่างผู้พิการและครอบครัว ภาคีเครือข่ายในชุมชน รวมทั้งบุคลากรทางการสาธารณสุขThe purpose of this qualitative study is tostudy the health promotion model by thecommunity participation for people with disabilitiesin the community model. The twelve participantsconsisted of nurses, community leaders, anddisable people who participated in the healthpromotion services for disable people. The datawere collected by in-depth interviews andrelated-document analysis. Content analysis wasperformed to analyze the data. The resultsrevealed that the health promotion model by thecommunity participation for disable people wasconsisted of three components. First, the success factors were consisted of the potential andreadiness of community leaders, the strongsupport system in the community, and the healthpolicy for people with disabilities. Second, thedevelopment process of the health promotionmodel by the community participation for personswith disabilities were consisted of three steps,which were the situation analysis and planning,implementations by developing the potential ofcommunity leaders, disable people and theirfamilies, creating health services and changinghealth environment for disable people, andconclusion and learning network expansion. Finally,the output and outcome of the implementationswere quality of disable people’s lives andcommunity strength. The findings of this study canbe the guidelines for nurses and other healthcareproviders in developing the health promotionmodel for people with disabilities that is suitablefor each community. The key success factors tomake the model possible and sustainable werederived from the collaboration between disablepeople and their families, community networks,and health care providers.