การจัดบริการอาชีวอนามัยและความคาดหวังสมรรถนะพยาบาลวิชาชีพประจำสถานประกอบการของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในสถานประกอบการเขตพื้นที่พัฒนาพิเศษภาคตะวันออก

Occupational Health Services and Stakeholders’ Expectations of Competencies Among Nurses in Enterprise in the Eastern Economic Corridor Area

Abstract

การศึกษาแบบบรรยายนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการจัดบริการอาชีวอนามัย ความคาดหวังสมรรถนะพยาบาลวิชาชีพ และเปรียบเทียบความคาดหวังสมรรถนะพยาบาลวิชาชีพของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในสถานประกอบการ จำแนกตามประเภทอุตสาหกรรม สัญชาติของเจ้าของสถานประกอบการ การจัดเวลาปฏิบัติงาน การฝึกอบรมด้านอาชีวอนามัยและความปลอดภัย กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้บริหาร ผู้จัดการฝ่ายบริหารบุคคล และเจ้าหน้าที่ความปลอดภัยระดับวิชาชีพของสถานประกอบการเขตพื้นที่พัฒนาพิเศษภาคตะวันออก จำนวน 405 คน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามการจัดบริการอาชีวอนามัยของสถานประกอบการ และความคาดหวังสมรรถนะพยาบาลวิชาชีพประจำสถานประกอบการของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย วิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติเชิงพรรณนาและค่าทีชนิดเป็นอิสระต่อกัน  ผลการวิจัยพบว่า สถานประกอบการจำนวนมากกว่าร้อยละ 90 มีการจัดบริการอาชีวอนามัยด้านความปลอดภัย ในการทำงาน ด้านสุขภาพและด้านสิ่งแวดล้อมในการทำงานตามที่กฎหมายกำหนด ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียคาดหวังสมรรถนะ พยาบาลวิชาชีพด้านการรักษาพยาบาลในระดับมากที่สุด (M = 3.6, SD = 0.6) และมีความคาดหวังด้านการป้องกันโรค/ อุบัติเหตุจากการทำงาน การสร้างเสริมสุขภาพ การฟื้นฟูสภาพ และการบริหารงานอาชีวอนามัยในระดับมาก คะแนน เฉลี่ยความคาดหวังสมรรถนะพยาบาลวิชาชีพของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในสถานประกอบการแตกต่างกันตามสัญชาติของ เจ้าของสถานประกอบการและการฝึกอบรมด้านอาชีวอนามัยและความปลอดภัยอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .05) โดย สถานประกอบการที่มีเจ้าของเป็นคนต่างชาติมีคะแนนเฉลี่ยความคาดหวังสมรรถนะมากกว่าเจ้าของที่เป็นคนไทย และ ผู้ที่เคยผ่านการอบรมมีคะแนนเฉลี่ยความคาดหวังสมรรถนะมากกว่าผู้ที่ไม่เคยฝึกอบรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .05) ดังนั้นพยาบาลวิชาชีพควรพัฒนาสมรรถนะของพยาบาลวิชาชีพทุกด้าน โดยเฉพาะด้านการรักษาพยาบาล เพื่อเพิ่มคุณภาพการจัดบริการ อาชีวอนามัยในสถานประกอบการ  The aims of this descriptive research were to study occupational health services and  stakeholders’ expectations of competencies among nurses in enterprise, and to compare expectations based on type of enterprise, owner nationality, working time, and occupational training. The sample consisted of 405 stakeholders engaged in occupational health services of 185 enterprises in the Eastern Economic Corridor, as well as directors, personnel managers, and safety officers. The research instruments were the occupational health services model questionnaire and the stakeholders’ expectations of nurse competencies questionnaire. Data were analyzed using descriptive statistics, one-way ANOVA, and independent t-tests.  The results revealed that 90% of enterprises provided standard occupational health services that included 3 elements; work safety, health, and working environment. The stakeholders’ expectations for performance of basic medical care were at the highest level (M = 3.6, SD =0.6), and at a high level for occupational diseases and injuries prevention, health promotion, rehabilitation, and occupational health services management. Mean scores for stakeholders’ expectations were significantly different depending on owner nationality and occupational health and safety training (t = 3.025, p < .05; t = 1.645, p < .05 respectively). Foreign owners had significantly higher mean scores for expectation of competencies than did Thai owners. Stakeholders receiving occupational health and safety training had significantly higher mean scores for expectation of competencies than those without such training. The results suggest that occupational health nurses can and should enhance their skills across all dimensions of performance, especially basic medical care, in order to strengthen the quality of occupational health services.