ผลของโปรแกรมการส่งเสริมการบริโภคผักผลไม้ต่อความรู้ พฤติกรรมและปริมาณการบริโภคผักผลไม้ และภาวะโภชนาการของนักเรียนชั้นประถมศึกษาตอนปลายโรงเรียนสังกัดสำนักการศึกษาพื้นฐานกรุงเทพมหานคร

The Effects of a Program Promoting Vegetable and Fruit Consumption on Knowledge, Behavior and Amount of Vegetable and Fruit Consumption and Nutritional Status of Late Primary School Students in Bangkok

Abstract

การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการส่งเสริมการบริโภคผักผลไม้ต่อความรู้พฤติกรรมและปริมาณการบริโภคผักผลไม้ และภาวะโภชนาการของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 และปีที่ 5 ของโรงเรียนสังกัดสำนักการศึกษาขั้นพื้นฐาน ในกรุงเทพมหานคร จำนวน 2 โรงเรียน เลือกกลุ่มตัวอย่างโดยการสุ่มแบบแบ่งชั้น จำนวน 170 คน กลุ่มตัวอย่างได้รับการส่งเสริมการบริโภคอาหารและภาวะโภชนาการตามปกติร่วมกับโปรแกรมการส่งเสริมการบริโภคผักผลไม้ เป็นเวลา 12 สัปดาห์ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วยแบบบันทึกข้อมูลทั่วไปของผู้ปกครองและนักเรียน แบบสอบถามความรู้การบริโภคผักผลไม้ แบบสอบถามพฤติกรรมการบริโภคผักผลไม้ แบบบันทึกปริมาณการบริโภคผักผลไม้ของนักเรียน โปรแกรมคำนวณโภชนาการ เก็บข้อมูลก่อนและหลังสิ้นสุดโปรแกรม 1 เดือน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา paired t-test, Wilcoxon Signed-rank Test, McNemar Bowker-Test  ผลการวิจัยพบว่า ภายหลังเข้าร่วมโปรแกรมการส่งเสริมการบริโภคผักผลไม้ นักเรียนกลุ่มตัวอย่างมีคะแนนความรู้เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .05) ส่วนพฤติกรรมการบริโภคผักผลไม้และปริมาณการบริโภคผักผลไม้ไม่แตกต่างจากก่อนเข้าร่วมโปรแกรม (p >.05) และสัดส่วนนักเรียนที่มีภาวะโภชนาการเกิน/อ้วนไม่แตกต่างจากก่อนเข้าร่วมโปรแกรมฯ (p > .05) ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่า โปรแกรมการส่งเสริมการบริโภคผักผลไม้ช่วยให้นักเรียนมีความรู้เกี่ยวกับการรับประทานผักผลไม้มากขึ้น ดังนั้นโรงเรียนควรจัดโปรแกรมการบริโภคผักผลไม้แก่นักเรียนอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้นักเรียนเกิดความตระหนักถึงความสำคัญของการบริโภคผักผลไม้ และมีการติดตามประเมินพฤติกรรมการบริโภคและภาวะโภชนาการเป็นระยะ  This quasi-experimental research aimed to study the effects of a program promoting vegetable and fruit consumption on knowledge, behavior and amount of vegetable and fruit consumption and the nutritional status of 4th and 5th grade students from two schools of the Office of Basic Education in Bangkok. 170 students chosen by stratified random sampling received the usual promotion of food consumption and nutritional status, and half received the 12-week vegetables and fruits consumption promoting program. Research instruments included a personal data record form, a questionnaire about Knowledge, Behaviors and Amount of Vegetable and Fruit Consumption, and the INMU-Thai Growth. Data were analyzed using descriptive statistics, paired t-tests, Wilcoxon Signed-Rank Test, and the McNemar-Bowker Test.  The findings showed that after participating in the vegetables and fruits consumption program, mean knowledge scores were significantly higher (p < .05). Vegetable and fruit consumption behavior and the amount consumed were not different than before participating in the program (p > .05). The proportion of students measured as overweight/obese was not significantly different from before participating in the program (p > .05). The study suggested that the program helped students improve their knowledge of vegetable and fruit consumption. Therefore, the program should be provided continuously to enhance students’ awareness of the benefits of vegetable and fruit consumption. Students’ vegetable and fruit consumption and nutritional status should be evaluated periodically.