การพัฒนารูปแบบความรอบรู้ด้านสุขภาพและแรงสนับสนุนของครอบครัวเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคความดันโลหิตสูง และควบคุมระดับความดันโลหิตของกลุ่มเสี่ยงความดันโลหิตสูงจังหวัดเพชรบุรี
Development of the Health Literacy and Family Support Model to enhance Hypertension Preventive Behaviors and Control Blood Pressure among Persons with Pre-Hypertension in Phetchaburi Province
Keywords:
การพัฒนารูปแบบ, ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, แรงสนับสนุนของครอบครัว, กลุ่มเสี่ยงความดันโลหิตสูง, Model Development, Health Literacy, Family Support, persons with Pre-HypertensionAbstract
การวิจัยและพัฒนา มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสถานการณ์ความรอบรู้ด้านสุขภาพ แรงสนับสนุนของครอบครัว และพฤติกรรมการป้องกันโรคความดันโลหิตสูงของกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูงจังหวัดเพชรบุรี โดยศึกษาเป็นวิจัยเชิงปริมาณกับกลุ่มเสี่ยงความดันโลหิตสูง จำนวน 307 คน และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนา และวิจัยเชิงคุณภาพในกลุ่มเสี่ยงความดันโลหิตสูง จำนวน 20 คน และวิเคราะห์เชิงเนื้อหา 2) เพื่อสร้างและพัฒนารูปแบบการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพและแรงสนับสนุนของครอบครัว ประเมินความเหมาะสมและความเป็นไปได้ของรูปแบบโดยผู้ทรงคุณวุฒิ 5 คน 3) ประเมินประสิทธิผลรูปแบบที่พัฒนาขึ้นเป็นการวิจัยกึ่งทดลองแบบสองกลุ่มวัดก่อน-หลังการทดลอง กลุ่มตัวอย่างเป็นกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูงจังหวัดเพชรบุรี แบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม กลุ่มละ 30 คน เครื่องมือวิจัยประกอบด้วยแบบสอบถามความรอบรู้ด้านสุขภาพ แบบสอบถามพฤติกรรมการป้องกันโรคความดันโลหิตสูง ความพึงพอใจต่อการใช้รูปแบบ และเครื่องวัดความดันโลหิต วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนา และสถิติที ผลการวิจัย พบว่า รูปแบบความรอบรู้ด้านสุขภาพและแรงสนับสนุนของครอบครัว ประกอบด้วย กิจกรรมที่ 1 เสริมความสัมพันธ์ เข้าถึง เข้าใจข้อมูล นำไปปฏิบัติร่วมกับครอบครัว กิจกรรมที่ 2 พัฒนาการสื่อสาร และการจัดการตนเองร่วมกับครอบครัว กิจกรรมที่ 3 เสริมการรู้เท่าทันสื่อและการตัดสินใจร่วมกับครอบครัว กิจกรรมที่ 4 ติดตามทางไลน์แอฟลิเคชั่น และกิจกรรมที่ 5 ชื่นชมความสำเร็จ ภายหลังเข้ารูปแบบ พบว่า กลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยพฤติกรรมการป้องกันโรคความดันโลหิตสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (t= 1.30, p<.001) ค่าเฉลี่ยความดันโลหิตขณะหัวใจบีบตัวและค่าเฉลี่ยความดันโลหิตขณะหัวใจคลายตัวต่ำกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (t= -4.34, p<.05; t= -2.84 p<.05 ตามลำดับ) และระดับความพึงพอใจที่ได้รูปแบบอยู่ในระดับมากที่สุด (Mean=4.63) จากผลการวิจัยครั้งนี้มีข้อเสนอแนะว่า พยาบาลและบุคลากรสาธารณสุขสามารถนำรูปแบบไปใช้เพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคความดันโลหิตสูงและควบคุมความดันโลหิตในกลุ่มเสี่ยงความดันโลหิตสูง This research and development study aimed to 1) examine health literacy, family support, and hypertensive behaviors in persons with pre-hypertension through quantitative research involving 307 participants, employing descriptive analysis, and qualitative research involving 20 pre-hypertensive individuals analyzed using content analysis; 2) develop the Health Literacy and Family Support Model for persons with pre-hypertension; 3) evaluate the model through quasi-experimental research using a two-group pretest-posttest design, with experimental and control groups comprising 30 individuals each. Research tools included in-depth interviews, a health literacy questionnaire, a satisfaction questionnaire, and a blood pressure monitor. Data were analyzed using descriptive statistics and t-tests. The research revealed that the Health Literacy and Family Support Model for pre-hypertensive individuals comprised five activities: Activity 1 - “SermRuk,” involving access to information, understanding data, and its application within the family; Activity 2 - enhancing communication and self-management within the family; Activity 3 - promoting media literacy and decision-making with the family; Activity 4 - follow-up through an online application; and Activity 5 - appreciating success. Statistically significant differences were found between the experimental and control groups in terms of hypertension prevention behaviors among persons with pre-hypertension (t = 1.30, p < .001). The experimental group exhibited significantly lower average systolic and diastolic blood pressure levels compared to the control group (t = 4.34, p < .05; t = 2.84, p < .05, respectively). The satisfaction level of pre-hypertensive persons after receiving the model was exceptionally high, with an average of 4.63. This study suggests that nurses and health workers can utilize the model to promote hypertension preventive behaviors and control blood pressure in persons with pre-hypertension.References
Araahung, R., Hoontrakul, S., & Roojanvech, S. (2018). The effects of health literacy enhancement program on hypertensive prevention behavior of pre-hypertension risk group at a community in nakhon pathom province. Royal Thai Navy Medical Journal. 45(3), 509-526. [In Thai]
Chankrachang, W. (2022). Factors influencing health literacy among people at risk group of hypertension is one district of phichit province. Mater's Thesis, Public Health, Naresuan university. [In Thai]
Darun, P., & Gairat, P. (2019). Health literacy factors influencing on health behavior of population in buengkan province. Department of Health Service Support Journal. 15(3), 71-82. [In Thai]
Egan, B. M., & Stevens-Fabry, S. (2015). Prehypertension—Prevalence health risks, and management strategies. Nat. Rev. Cardiol.12, 289-300.
Faselis, C., Doumas, M., Kokkinos, J. P., Panagiotakos, D., Kheirbek, R., Sheriff, H. M., et al. (2012).Exercise capacity and progression from prehypertension to hypertension. Hypertension. 60, 333–338.
Faul, F., Erdfelder, E., Lang, A-G., & Buchner, A. (2007). “G*power 3: A flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences”. Behavior Research Methods, 39(2), 175 - 191. doi: 10.3758/BF03193146
Graneheim, U. H., & Lundman, B. (2004). Qualitative content analysis in nursing research: Concepts, procedures and measures to achieve trustworthiness. Nurse Education Today, 24(2), 105-112.
Health Information Center of Phetchaburi Provincial Public Health Office. (2021). Statistic of non communication disease year 2021. Phetchaburi province.
House, J. S. (1981). Workstressand social support. BostonMA: Addison- Wesley. Kaewdumkeiang, K. (2021). Health literacy, process, operation, assessment apparatus. Bangkok: Ideal Digital Print. [In Thai]
Katsuwan, S., Boonariyatep, T., & Pinjai, R. (2022). Effect of the health behavior modification program by using group process among risk groups of hypertension in rong khem subdistrict, rong kwang district, phrae province. Journal of the Phrae Hospital. 30(2), 27-42. [In Thai]
Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Degerming sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement. 30, 607-610.
Wanitbancha, K. (2016). Statistical analysis: statistics for administration and research. (16th ed.). Printing house of Chulalongkorn University. [In Thai]
National Health Development Plan Steering Committee No. 13 (2021). National health development plan No.13. Nonthaburi: Ministry of Public Health. [In Thai]
Namdej, N., Sinthuchai, S., Kittiboonthawal, P., Ubolwan, K., Dejpitaksirikul, S., & Chuencham, J. (2021). Health literacy among the older adults with coexisting type 2 diabetes mellitus and hypertension in primary care cluster, Saraburi. Journal of Nursing and Education. 14(3), 15-30. [In Thai]
Nutbeam, D. (2008). Health literacy and adolescents: A framework and agenda for future research. Oxford: Health Education Research. Oxford university press.
Phikulthong, T., & Markmee, P. (2021). Factors influencing preventive behavior of hypertension among prehypertension in khlon-khlung district, kamphaeng-phet province. Thai Journal of Health Education. 44(2), 31-46. [In Thai]
Sarakshetrin, A., Tongpeth, J., &Sriwongsa, A. (2022). The effectiveness of health literacy enhancing and developing program on A1C, blood pressure level, health literacy, and diabetes and hypertension control behaviors. Journal of The Royal Thai Army Nurses. 23(1), 333-343. [In Thai]
Sriyasak, A., Sarakshetrin, A., Tongpeth, J., Ket-in, V., Utaitum, N., Mookui, S., & Meesub, T. (2021). The development of health literacy for health management of older persons with diabetes and hypertension in primary care cluster context: Case study in phetchaburi province. Journal of Health Systems research. 15(2), 155-173. [In Thai]
Sinthuchai, S., Namdej, N., Kittiboonthawal, P., Dejpitaksirikul, S., Chuencham, J., Ubolwan, K., & Prathayawad, P. (2022). Health literacy development model to promote self-management behaviors and its health impact on older adults with both type 2 diabetes and hypertension, in primary care clusters in saraburi province. Journal of Thailand Nursing and Midwifery Council. 37(1), 58-74. [In Thai]
Sinto, N., Kamkaew, W., Chummalee, I.,& Srisaknnok, T. (2022). Health literacy and health behaviors among risk group of hypertension disease, mahasarakham province. Research and Development Health System Journal. 15(3), 99-113. [In Thai]
Songwatthannayuth, S., Savatsuwa, B., & Nongnouch, S. (2019). Effects of a family nursing intervention based on the Illness Believe model on ability of health behavior in post operation of cataract patients and ability of health behavior of their families with cataract patients. Boromarajonani College of Nursing, Uttaradit Journal, 1(2), 16-31. [In Thai]
Wanitbancha, K. (2016). Statistical analysis: Statistics for administration and research (16th ed.). Printing house of chulalongkorn university. [In Thai]
World Health Organization. (2021). Hypertension. Retrieved from http://www.Who.int/healthtopics/hypertension
