แบบจำลองค่าสุดขีดของอัตราการป่วยโรคไข้หวัดใหญ่ ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย

Abstract

          ไข้หวัดใหญ่เป็นโรคติดต่อที่มีการแพร่กระจายอยู่ทั่วทั้งประเทศไทย ซึ่งสถานการณ์การเจ็บป่วยและการเสียชีวิตด้วยโรคไข้หวัดใหญ่นับว่าเป็นปัญหาสำคัญในงานสาธารณสุขของประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งอัตราการป่วยโรคไข้หวัดใหญ่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยได้เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ผู้วิจัยมีความสนใจทฤษฎีค่าสุดขีด (Extreme Value Theory: EVT) มาใช้วิเคราะห์หารูปแบบที่เหมาะสมภายใต้การแจกแจงค่าสุดขีดวางนัยทั่วไป (Generalized Extreme Value Distribution: GEVD) ในกระบวนการไม่คงที่ กล่าวคือเมื่อพารามิเตอร์ระบุตำแหน่ง ( m ) และพารามิเตอร์ระบุขนาด ( s ) มี การเปลี่ยนแปลงโดยขึ้นอยู่กับเวลา สำหรับงานวิจัยนี้ผู้วิจัยได้คาดการณ์ความน่าจะเป็นของการระบาดของโรคไข้หวัดใหญ่ ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย โดยใช้ข้อมูลจำนวนผู้ป่วยโรคไข้หวัดใหญ่สะสมสูงสุดรายสัปดาห์ทั้งสิ้น 20 จังหวัด ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย ตั้งแต่เดือนมกราคม พ.ศ. 2546 ถึงเดือนธันวาคม พ.ศ. 2558 จากสำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข มาวิเคราะห์ข้อมูลด้วยแพคเกจ "extRemes" ในโปรแกรม R ผลปรากฏว่าในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยมีจังหวัดที่ควรมีการเฝ้าระวังอัตราการป่วยโรคไข้หวัดใหญ่ในอนาคต ได้แก่ จังหวัด นครราชสีมา จังหวัดนครพนม และจังหวัดบึงกาฬ เนื่องจากมีค่าประมาณระดับการเกิดซ้ำ (Return level) ในรอบการเกิดซ้ำ 5 ปี 10 ปี และ 20 ปีสูงที่สุดเป็นสามอันดับแรก ซึ่งผลของการวิเคราะห์ในครั้งนี้อาจเป็นแนวทางนำไปสู่การวางแผนงานทางด้าน สาธารณสุขเพื่อรับมือกับเหตุการณ์ของโรคไข้หวัดใหญ่ในแต่ละกลุ่มจังหวัดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยต่อไป           Influenza is a contagious disease with high transmissibility to spread around Thailand. Recently, the considerable morbidity and mortality of Influenza presents an enormous burden on Thailand public health. Especially, the rate of influenza infective in the Northeast of Thailand has been continuingly increaed. Therefore, we develop statistical models using Extreme Value Theory (EVT); the Generalized Extreme Value Distribution (GEVD) in non-stationary process, where is location parameter ( m ) and scale parameter ( s ) depending on the time. We forecast to the probability of outbreak of highly pathogenic influenza in the Northeast of Thailand by using the incidence data of highly pathogenic influenza of 20 provinces in the Northeast of Thailand from January 2003 to December 2015 which are collected from the Data center bureau of epidemiology department of disease control ministry of public health. The package “extRemes” in R programing isused to analyze data and model. The results show that in the Northeast of Thailand has three provinces that should be monitored for influenza in the future includes Nakhon Ratchasima, Nakhon Phanom, and Bung Kan Because there is the return level estimate in 5 years, 10 years, and 20 years has highest is the first three. The results of this analysis can be applied to public health planning to cope with influenza events in each of provinces in the Northeast of Thailand.