การยับยั้งกิจกรรมเอนไซม์ในระบบทางเดินอาหารและการต้านอนุมูลอิสระของสารสกัดหยาบจากใบตะไคร้

Abstract

          ตะไคร้ (Cymbopogon citratus (DC.) Stapf) เป็นเครื่องเทศสมุนไพรที่พบทั่วไปในอาหารพื้นบ้านไทย เกษตรกร ผู้ปลูกตะไคร้จะนำส่วนลำต้นส่งขายตลาด ส่วนใบที่ตัดออกนั้นจะนำไปใช้สกัดน้ำมันหอมระเหยในราคาถูก ดังนั้นงานวิจัยชิ้นนี้มีวัตถุประสงค์ในการเพิ่มมูลค่าให้กับใบตะไคร้โดยศึกษาฤทธิ์ทางชีวภาพของสารสกัดหยาบจากใบตะไคร้เพื่อใช้ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์เสริมสุขภาพ จากการศึกษาพบว่าการสกัดใบตะไคร้ ด้วยเฮกเซนให้ผลดีในการยับยั้งกิจกรรมเอนไซม์แอลฟาอะไมเลส (IC50 = 26.6 ไมโครกรัมต่อมิลลิลิตร) ในขณะที่การสกัดด้วยเอทานอลให้ผลดีในการยับยั้งกิจกรรมเอนไซม์ไลเปส (IC50 = 97.2 ไมโครกรัมต่อมิลลิลิตร) และต้านอนุมูลอิสระ (IC50 = 96.7 ไมโครกรัมต่อมิลลิลิตร ด้วยวิธี DPPH) อย่างไรก็ตาม สารสกัดจากใบตะไคร้ ไม่ยับยั้งกิจกรรมเอนไซม์ทริปซินซึ่งแสดงให้เห็นถึงความจำเพาะในการยับยั้งกิจกรรมเอนไซม์ ในระบบทางเดินอาหารเฉพาะกิจกรรมการย่อยแป้งและไขมัน ดังนั้นใบตะไคร้จึงมีคุณสมบัติเหมาะสมในการพัฒนาไปเป็นอาหารสุขภาพในการป้องกัน และรักษาโรคเบาหวาน และโรคอ้วนต่อไป           Lemongrass (Cymbopogon citratus (DC.) Stapf) is a common herb and spice found in traditional Thai cuisine. Only its stem is commercially available in the market; however, the leaf is taken inexpensively as a source for essential oil extraction. Therefore, the goal of this research is to increase the economical value of lemongrass leaf by providing information on bioactive properties of the crude leaf extract in an attempt to develop a novel healthcare product. Results revealed that hexane extract obtained from lemongrass leaf extremely inhibited alphaamylase activity (IC50 = 26.6 μg/ml), whereas ethanol extract significantly inhibited lipase activity (IC50 = 97.2 μg/ml) as well as exhibited strong antioxidant activity (IC50 = 96.7 μg/ml from DPPH assay). Interestingly, none of the extract showed anti-trypsin activity, suggesting that the extract selectively inhibited starch and fat hydrolysis in the digestive system. Taken together, lemongrass leaf has the potential to be functional food or herbal medicine for preventing and curing diabetes and obesity.