คุณภาพน้ำของแม่น้ำบางปะกงในช่วงปี พ.ศ. 2559 – 2561

Abstract

          ผู้วิจัยได้ทำการศึกษาคุณภาพน้ำของแม่น้ำบางปะกง ได้แก่ อุณหภูมิความเค็ม ออกซิเจนละลายน้ำ ความเป็นกรดเบส ตะกอนแขวนลอย แอมโมเนีย ไนไตรท์ ไนเตรท ออโธฟอสเฟต ซิลิเกต และคลอโรฟิลล์-เอ ในช่วงปี พ.ศ. 2559 – 2561 ในช่วงฤดูแล้ง (ธันวาคม – พฤษภาคม) และฤดูน้ำมาก (มิถุนายน – พฤศจิกายน) พบว่าคุณภาพน้ำทุกชนิดมีความสัมพันธ์กับปริมาณน้ำท่าที่มีการเปลี่ยนแปลงตามฤดูกาล อุณหภูมิของน้ำมีค่าสูงในช่วงฤดูร้อนจนถึงฤดูฝนและต่ำในช่วงฤดูหนาว โดยไม่มีความแตกต่างเชิงพื้นที่ระหว่างสถานีตรวจวัดมากนัก ความเค็มมีค่าสูงจากปากแม่น้ำเข้าไปจนถึงต้นแม่น้ำในช่วงฤดูแล้ง และมีสภาพเป็นน้ำจืดตลอดลำน้ำในช่วงฤดูน้ำมาก ความเป็นกรด-เบสของน้ำมีคุณสมบัติเป็นเบสอ่อนๆ ในช่วงฤดูแล้ง และเป็นกรดอ่อนๆ ในช่วงฤดูน้ำมาก พบสภาวะพร่องออกซิเจนในแม่น้ำในช่วงฤดูน้ำมากที่เกิดจากการชะล้างสารอินทรีย์ลงสู่แม่น้ำสูง สำหรับตะกอนแขวนลอย ไนไตรท์ ไนเตรท และออโธฟอสเฟตพบว่ามีค่าสูงที่บริเวณปากแม่น้ำในช่วงฤดูแล้ง ในขณะที่แอมโมเนียมีค่าสูงเกือบตลอดลำน้ำในช่วงฤดูน้ำมาก ส่วนซิลิเกตมีค่าสูงในบริเวณที่เกิดการผสมผสานระหว่างน้ำจืดและน้ำทะเล ปริมาณคลอโรฟิลล์-เอที่พบว่ามีค่าสูงในบางบริเวณในช่วงฤดูแล้งของปี พ.ศ. 2560 มีความสัมพันธ์กับสารอาหาร อนินทรีย์ละลายน้ำในกลุ่มของไนโตรเจนและออโธฟอสเฟตซึ่งมีปริมาณสูงที่สุดตลอดลำน้ำในช่วงเวลานั้น การศึกษาคุณภาพ น้ำในครั้งนี้พบว่าพารามิเตอร์ทุกชนิดอยู่ในเกณฑ์มาตรฐานของกรมควบคุมมลพิษ ยกเว้น ปริมาณออกซิเจนละลายน้ำที่มีค่าต่ำกว่า 4 มิลลิกรัมต่อลิตร ตลอดลำน้ำในช่วงฤดูน้ำมาก และแอมโมเนียที่มีความเข้มข้นมากกว่า 35.7 ไมโครโมลาร์ บริเวณต้นน้ำและปลายน้ำในช่วงฤดูเดียวกัน           Seasonal variations of water qualities including temperature, salinity, dissolved oxygen (DO), pH, suspended sediment (SS), ammonia, nitrite, nitrate, orthophosphate, silicate and chlorophyll-a (Chl-a) in the Bangpakong River were investigated during 2016 and 2018. Dry season and wet season were specified for the periods from December to May and from June to November, respectively. The results showed that the variations of all water qualities were related to the river discharge. Water temperature was high during summer and rainy seasons, and was low during winter, with not much variations among sampling stations. High salinity was observed from the mouth toward the headwater of the river in dry season, while fresh water occupied the entire river in wet season. The pH data indicated that the water was weak basic and weak acidic in dry and wet seasons, respectively. Hypoxic water developed in wet season which was resulted from the leaching of organic material into the river. The SS, nitrite, nitrate and orthophosphate were high near the river mouth in dry season, whereas ammonia was high throughout the river in wet season. Silicate was high in the area where fresh water and seawater were mixed. High Chl-a in some area during dry season in 2017 was supposedly related to the levels of dissolved inorganic nitrogen (ammonia + nitrite + nitrate) and orthophosphate, of which that the highest values were observed in the entire rivers during that time. Most water qualities, except dissolved oxygen and ammonia, met the water quality standard of Pollution Control Department. The dissolved oxygen of lower than 4 mg/L was found in the entire river in wet season. Meanwhile, ammonia which was higher than 35.7 µM was observed in the river mouth and the headwater of the river during the same season.