การใช้สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังเป็นดัชนีชีวภาพเพื่อเฝ้าระวังคุณภาพน้ำ คลองปากประ จังหวัดพัทลุง

Abstract

          งานวิจัยในครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินคุณภาพน้ำคลองปากประร่วมกับชุมชนโดยใช้ความหลากหลายของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังเป็นดัชนีบ่งชี้ทางชีวภาพใช้การวิจัยแบบมีส่วนร่วม (PAR) ของชุมชน โดยการตรวจวัดคุณภาพน้ำทางกายภาพ เคมีและชีวภาพผลการศึกษาพบว่า สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังที่พบในคลองปากประมี 2 ไฟลัม คือ ไฟลัมมอลลัสกาและอาร์โทโพดา ไฟลัมอาร์โทโพดาเป็นองค์ประกอบหลักของสังคมสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง โดยมีกุ้งฝอยเป็นสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังที่พบมากที่สุด รองลงมาเป็นมวนกรรเชียง และตัวอ่อนแมลงปอเข็มธรรมดา ตามลำดับ จากการประเมินคุณภาพน้ำโดยการใช้สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังเป็นดัชนีชีวภาพ พบว่า ค่าคะแนน ASTPTHAI มีค่าประมาณ 4 (น้ำค่อนข้างสกปรก) สอดคล้องกับคุณภาพน้ำทางเคมีระหว่างการศึกษา แสดงว่า ชุมชนสามารถใช้สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังเป็นดัชนีชี้วัดคุณภาพน้ำในการเฝ้าระวังคุณภาพน้ำในคลองปากประได้            The objective of this research is to evaluate water quality monitoring system using of invertebrate as bioindicators in Pak Pra Canal, Phattalung Province. Participatory Action Research (PAR) was carried out. Water quality assessment was conducted to determine chemical, physical and biological parameters. Results revealed that two phyla of invertebrate were found; Phylum Mollusca and Arthropoda. Phylum Arthropoda was the main composition of invertebrate in Pak Pra Canal during the study period. Among them, freshwater prawn (Family Parathelphusidae) was the most abundance, followed by Aphelonecta (Family Notonectidae) and damselflies (Family Protoneuridae), respectively. ASTPTHAI score was around 4 (fairly poor quality), that mean that water quality was not in a good condition. This result was well agreed with the chemical water parameter of this study. Hence, it may be concluded that, invertebrate can be used as bioindicators for water quality monitoring in Pak Pra Canal.