การประยุกต์ใช้ภูมิสารสนเทศเพื่อการประเมินคุณภาพอากาศ : กรณีศึกษา จังหวัดชลบุรี

Geoinformatics Application on Air Quality Assessment: A Case Study in Chon Buri Province

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อจัดทำแผนที่แบบจำลองคุณภาพอากาศ (Air Quality Index: AQI) ในจังหวัดชลบุรี โดยพิจารณาจากความสัมพันธ์ระหว่างดัชนีคุณภาพอากาศ กับการกระจายตัวของก๊าซมลพิษในจังหวัดชลบุรี โดยทำการรวบรวมข้อมูลคุณภาพอากาศรายวันของพื้นที่จังหวัดชลบุรี และบริเวณใกล้เคียง ซึ่งได้จากสถานีตรวจวัดอากาศของกรมควบคุมมลพิษ 8 สถานี จากจังหวัดชลบุรี ระยอง และฉะเชิงเทรา มาจัดทำค่าเฉลี่ยรายปีตั้งแต่ปี พ.ศ. 2548 – 2553 ครอบคลุมพื้นที่จังหวัดชลบุรี ตัวแปรอิสระที่ใช้ในการศึกษาประกอบด้วย ก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ (SO2) ก๊าซไนโตรเจนไดออกไซด์ (NO2) ก๊าซคาร์บอนมอนนอกไซด์ (CO) ก๊าซโอโซน (O3) และฝุ่นละอองขนาดเล็กกว่า 10 ไมครอน (PM10) ส่วนตัวแปรตามที่ใช้ในการศึกษาครั้งนี้คือ ดัชนีคุณภาพอากาศ จากนั้น นำค่าก๊าซที่ได้แต่ละประเภทมาทำการประมาณค่าเฉลี่ย เพื่อแสดงในรูปของแผนที่การกระจายตัวของก๊าซ และนำมาหาความสัมพันธ์โดยใช้การวิเคราะห์การถดถอยแบบพหุ และแสดงผลในรูปแบบแผนที่ ผลการศึกษาพบว่าดัชนีคุณภาพอากาศในจังหวัดชลบุรีมีค่าอยู่ในเกณฑ์มาตรฐานระหว่าง 51-100 แสดงถึงคุณภาพของอากาศอยู่ในเกณฑ์ที่ดี ไม่ส่งผลกระทบต่อประชาชนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ ความสัมพันธ์ระหว่างดัชนีคุณภาพกาศกับมลพิษที่ได้จากการศึกษาครั้งนี้คือ Y = 11.89 + 0.868(NO2)** + 1.89(CO)* + 0.694(O3)** + 0.464(PM10)** จากสมการแสดงความสัมพันธ์พบว่า ก๊าซคาร์บอน-มอนออกไซด์ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงของค่าดัชนีคุณภาพอากาศมากที่สุด รองลงมาเป็น ก๊าซไนโตรเจนไดออกไซด์ ก๊าซโอโซน และ ฝุ่นละอองขนาดเล็กกว่า 10 ไมครอน ตามลำดับ         The objective of this study was to create an air-quality modeling map from a relationship between air quality index (AQI) and dispersion of pollution in Chon Buri Province. All collected data were obtained from 8 airbase stations of Pollution Control Department (PCD) from Chon Buri, Rayong, and Chachoengsao. These data were extracted to create variables using yearly average data from 2005 – 2010. The extracted independent variables were Sulfur dioxide (SO2), Nitrogen dioxide (NO2), Carbon monoxide (CO), Ozone (O3), and Particulate Matter smaller than 10 microns (PM10); and dependent variable was Air quality index (AQI). These polluted gas data were interpolated and displayed as map layers. Finally, they were brought in to multiple linear regression analysis to create an air-quality map of Chon Buri Province.  The result revealed that Chon Buri Province had air quality in moderate level. The value of air quality index (50-70) in a range of 51-100 indicated that the pollution did not have any impact on people in the study area. The relationship between dependent variable and independent variable could be explained by Y = 11.89 + 0.868(NO2)** + 1.89(CO)* + 0.694(O3)** + 0.464(PM10)** From the relationship, CO played an important role in this study. NO2, O3, and PM10 also associated with AQI, respectively.