การวัดสัณฐานแบบเรขาคณิตบนปีกหน้าของประชากรผึ้งพันธุ์ (Apis mellifera) และผึ้งพันธุ์บัคฟาสต์ทางการค้าในประเทศไทย
Geometric Morphometric on Forewing of Apis mellifera and Buckfast Bee Population in Thailand
Keywords:
ผึ้งพันธุ์ , ผึ้งบัคฟาสต์, การวัดสัณฐานแบบเรขาคณิต , ปีก, Apis mellifera, buckfast bee , geometric morphometric , wingAbstract
ผึ้งพันธุ์ (Apis mellifera) นำเข้ามาในประเทศไทยเพื่อเลี้ยงเป็นอาชีพทางการเกษตรของไทย ปัจจุบันมีการแพร่กระจายปะปนกันของประชากรผึ้งพันธุ์ในแต่ละฟาร์มเลี้ยงผึ้ง วัตถุประสงค์ในการศึกษาเพื่อตรวจสอบความแปรผันทางสัณฐานวิทยาปีกหน้าผึ้งพันธุ์ด้วยการวัดสัณฐานแบบเรขาคณิต จำนวน 1,562 ตัวอย่าง จาก 161 รัง โดยการกำหนดตำแหน่ง เครื่องหมายบ่งชี้ที่เป็นจุดตัดเส้นปีกหน้า 19 ตำแหน่ง ผลการศึกษาพบว่าสามารถจำแนกประชากรผึ้งพันธุ์ที่เลี้ยงแพร่กระจาย ในประเทศไทยและผึ้งบัคฟาสต์ (A. mellifera ligustica) มีค่าการจำแนกที่สูงถึงร้อยละ 94.2 และสามารถจำแนกกลุ่ม ประชากรผึ้งพันธุ์ออกเป็น 9 กลุ่ม จากตัวอย่างจากฟาร์มเลี้ยงที่แตกต่างกันหรือแตกต่างเวลาเก็บตัวอย่างได้ นอกจากนี้ยังแสดงให้เห็นถึงการแปรผันของประชากรผึ้งพันธุ์ของฟาร์มผึ้งปัญญาที่เก็บในปี พ.ศ. 2560 และ ปี พ.ศ 2563 กับกลุ่มผึ้งบัคฟาสต์ทางการค้าที่นำเข้าจากต่าง ประเทศและลูกผสมจำแนกถูกต้องที่ร้อยละ 80.0 การศึกษานี้ สรุปได้ว่าการวัดสัณฐาน แบบเรขาคณิตบนโครงสร้างปีกมีประสิทธิภาพในการระบุความแปรผันของประชากรผึ้งพันธุ์ของไทย ผึ้งบัคฟาสต์และผึ้งลูกผสม ข้อมูลนี้อาจสนับสนุนให้ประยุกต์ใช้วิธีการวัดสัณฐานแบบเรขาคณิตบนปีกหน้า ในการใช้เป็นเครื่องหมายทางสัณฐาน ในการตรวจสอบที่มาของชนิดย่อยผึ้งพันธุ์ที่ขยายพันธุ์ในประเทศไทยต่อไป Apis mellifera was imported to raise the agricultural occupation of Thailand. Currently, there is considerable mixing distribution of honey bee populations in each bee farms. The objective of this study was to examine the A. mellifera forewing variation by the geometric morphometric of 1,562specimens from 161 colonies. Nineteen landmarks were plotted as an indication of the vein junction on the forewings. The results showed that the A. mellifera populations distributes in Thailand and the Buckfast bees (Apis mellifera ligustica) could be correct identified as 94.2% and were able to distinguish 9 populations from different farms or different collection periods by using the geometric morphometric analysis. Moreover, the variation in the breeding bee populations of the Panya bee farm collected in 2017 and 2020, the Buckfast bee, and their hybrid populations could be correct identified as 80.0%. The study concluded that the geometric morphometric analysis on the forewing could be effective in identifying the variations in Thai A. mellifera, Buckfast bee and their hybrid bee populations. This information supports the application of the geometric morphometric on the forewings to be used as a morphological marker for further investigation of the origin of the A. mellifera subspecies breeding in Thailand.References
Barour, C., & Baylac, M. (2016). Geometric morphometric discrimination of the three African honeybee subspecies Apis mellifera intermissa, A. mellifera sahariensis and A. mellifera capensis (Hymenoptera, Apidae): fore wing and hind wing landmark configurations. Journal of Hymenoptera, 52, 61-70.
Combey, R., Quandahor, P., & Mensah, B.A. (2018). Geometric morphometrics captures possible segregation occurring within subspecies Apis mellifera adansonii in three agro ecological zones. Annals of Biological Research, 9(3), 31-45
Dryden, I.L., & Mardia, K.V. (1998). Statistical Shapen Analysis. England: John Wiley & Sons.
Francoy,T.M., Wittmann, D., Drauschke, M., Müller, S., Steinhage, V., Bezerra-Laure, M.A.F., de Jong, D., & Gonçalves , L.S. (2008). Identification of Africanized honey bees through wing morphometrics: two fast and efficient procedures. Apidologie, 39, 488–494
Francoy,T.M., Wittmann, D., Steinhage, V., Drauschke, M., Müller, S., Cunha, D.R., Nascimento, A.M.,Figueiredo, V.L.C., Simões, Z.L.P., De Jong, D., Arias, M.C., & Gonçalves, L.S. (2009). Morphometric and genetic changes in a population of Apis mellifera after 34 years of Africanization. Genetic Molecular Research, 8(2), 709-717.
Hepburn, H.R., & Radloff, S.E. (1998). Honeybees of Africa. New York: Springer-Verlag Berlin Heidelberg.
Ilyasov, R.A., Lee, M., Takahashi, J., Kwon, H.W., & Nikolenko, A.G. (2020). A revision of subspecies structure of western honey bee Apis mellifera. Saudi Journal of Biological Sciences, 27, 3615–3621.
Kandemir, L., Ozkan, A., & Fuchs, S. (2011). Reevalution of honey bee (Apis mellifera) microtaxonomy: a geometric morphometric approach. Apidologie, 42(5),618-627.
Jearranaiprepame, P. (2014). Morphometrics in Zoology : Basic of Morphometrics. KKU Science Journal 42(3), 485-498. (in Thai)
Michner, C.D. (2007). The Bees of the World. Baltimore: John Hopkins University Press.
Rattanawannee, A., Duangphakdee, O., Chanchao, C., Teerapakpinyo, C., Warrit, N., Wongsiri S., & Oldroyd, B.P. (2019). Genetic characterization of exotic commercial honey bee (Hymenoptera: Apidae) populations in Thailand reveals high genetic diversity and low population substructure. Journal of Economic Entomology, 133(1), 34-42.
Rohlf, F.J. (1999). Shape Statistics Procrustes Superimposition and Tangent Spaces. Journal of Classification, 16, 197-223.
Rohlf, F.J. (2002). Geometric morphometrics and phylogeny. In: MacLeod, N. & Forey, P.L. (eds), Morphology, shape and phylogeny. London: Taylor and Francis, 175-193.
Rohlf, F.J. (2010a). TpsDig. Version 2.16. Ecology and Evolution. New York, USA: State University of New York at stony Brook.
Rohlf, F.J. (2010b). TpsRelw. Version 1.49. Ecology and Evolution. New York, USA: State University of New York at stony Brook.
Ruttner, F. (1988). Biogegraphy and Taxonomy of Honeybees. New York: Springer-Verlag Berlin Heidelberg.
Sheppard, W.S., & Arias, M.C. (2005). Phylogenetic relationships of honey bees (Hymenoptera : Apinae : Apini) inferred from nuclear and mitochondrial DNA sequence data. Molecular Phylogenetic, 37(1),25-35.
Suppasat, T., Smith, D.R., Deowanish, S., & Wongsiri, S. (2008). Matrilineal origins of Apis mellifera in Thailand. Apidologie, 38, 323-334.
Tofilski, A. (2008). Using geometric and standard morphometry to discriminant three honeybee subspecies. Apidologie, 31, 249-263.
Triyasut, P. (2020). Developing good quality honey from Buckfast bee species to raise the level of beekeepers in Thailand. Retrieved November8, 2020, from https://rae.mju.ac.th/goverment/ 2013 0325103535_2013_ rae/Doc_25630 803141125_666087.pdf
Węgrzynowicz, P., Gerula, D., Tofilski, A., Panasiuk, B., & Bieńkowska, M. 2019. Maternal inheritance in hybrids of three honey bee subspecies. Journal of Apicultural Science, 63(1). 131-138.
Węgrzynowicz, P., & Łoś, A., (2020). Dataset of wing venation measurements for Apis mellifera caucasica, A. mellifera carnicaand A. mellifera mellifera (Hymenoptera: Apidae), their hybrids and backcrosses. Biodiversity Data Journal, 8(2), 1-6.
Wongsiri, S., & Deowanish, S. (2012). Biology of Bees:3rd, Bangkok: Chulalongkorn University Press. (in Thai)
Zelditch, M.L., Swiderski, D.L., Sheets, H.D., & Fink, W.L. (2004). Geometric morphometrics for Biologist : A primer. London: Elsevier Academic Press.
