การวิเคราะห์ช่วงอุณหภูมิที่มีีโอกาสเกิดการระบาดของเพลี้ยกระโดดในนาข้าว ในสภาวะต่างสภาพภูมิอากาศ ด้วยคลื่นอินฟราเรดความร้อนจากดาวเทียมแลนด์แซท 8

Analysis of Temperature Range Influencing the Spread of Planthopper Infestation in Paddy Fields under the Different Climate Conditions with Thermal Infrared Band from Landsat 8

Abstract

การเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศในปัจจุบันส่งผลต่อภาคการเกษตรของไทยในหลายด้าน โดยเฉพาะในด้านการสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการตอบสนองต่อศัตรูพืช ซึ่งเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลและเพลี้ยกระโดดหลังขาว เป็นแมลงศัตรูพืช ที่สร้างปัญหาอย่างมากในการผลิตข้าวของเกษตรกรไทย โดยการศึกษาในครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ 2 ประการ คือ 1) เพื่อจำแนกพื้นที่นาข้าวและพื้นที่ระบาดของเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลและเพลี้ยกระโดดหลังขาวในนาข้าว ในสภาวะต่างสภาพภูมิอากาศ และ 2) เพื่อวิเคราะห์ช่วงของอุณหภูมิที่มีโอกาสเกิดการระบาดของเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลและเพลี้ยกระโดดหลังขาวในนาข้าว ในสภาวะต่างสภาพภูมิอากาศ พื้นที่ตำบลแม่คือ อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ โดยสภาวะต่างสภาพภูมิอากาศ แบ่งออกเป็น 3 สภาวะ คือ สภาวะปกติ (ปี 2557) สภาวะเอลนีโญ (ปี 2558) และสภาวะลานีญา (ปี 2559) ซึ่งวิธีการศึกษาในการจำแนกพื้นที่นาข้าว ใช้วิธีการจำแนกด้วยสายตา สำหรับการหาพื้นที่ระบาดใช้วิธีการคำนวณอุณหภูมิพื้นผิว จากภาพดาวเทียม Landsat 8-TIRS ช่วงคลื่นอินฟราเรดความร้อน แบนด์ 10 และการหาช่วงของอุณหภูมิที่มีโอกาสเกิดการระบาด ด้วยวิธีการทางสถิติ โดยใช้ค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการศึกษาช่วงของอุณหภูมิที่มีโอกาสเกิดการระบาดของ เพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลและเพลี้ยกระโดดหลังขาว พบว่า สภาวะอากาศปกติ (ปี 2557) มีช่วงของอุณหภูมิ 22.966 - 24.337 องศาเซลเซียส สภาวะอากาศเอลนีโญ (ปี 2558) มีช่วงของอุณหภูมิ 23.805 - 24.774องศาเซลเซียส และสภาวะอากาศ ลานีญา (ปี 2559) มีช่วงของอุณหภูมิ 24.528- 25.602 องศาเซลเซียส โดยมีร้อยละความถูกต้องที่ครอบคลุมพื้นที่ที่เกิดการระบาดของเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลและเพลี้ยกระโดดหลังขาวจริงของแต่ละปี คือ ร้อยละ 70.635 76.866 และ 69.072 ตามลำดับ  The effect of climate change has a significant impact on Thailand's agricultural sector in various ways, particularly in creating some potential stimuli where most insect pests will likely respond to. Brown and whitebacked planthopper are the main insect pests that Thai agriculturists concern as an issue due to their destructive impact on paddy area. The aims of this study were to differentiate paddy area from brown and whitebacked planthopper infested areas that were impacted by different climate conditions and to analyze the temperature range that causes an infestation of the Brown and white-backed planthopper in Mae Kue, Doi Saket, Chiang Mai; under different climate conditions including La Niña condition in 2014, normal condition in 2015, and El Niño condition in 2016, respectively. This study relied on visual interpretation to differentiate infested paddy fields. To identify infested area, the study employed land surface temperature using Thermal Infrared Sensor (TIRS) Band 10 from Landsat 8-TIR to determine the potential temperature range of the infestation with the statistic approach including mean and standard deviation. As a result, the study was revealed that the potential temperature range of brown and white-backed planthopper infestation is around 22.966 – 24.337 degrees Celsius under Normal condition (2014), 23.805 – 24.774 degrees Celsius under El Nio condition (2015), and 24.528 – 25.602 degrees Celsius under La Nia condition (2016). Also, the accuracy of identifying the infestation is 70.635, 76.866, and 69.072, respectively.