องค์ประกอบชนิดและการกระจายของปลา บริเวณคลองบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

Fish Species Composition and Distribution in Bangbarn Canal, Ayutthaya Province

Abstract

ศึกษาองค์ประกอบชนิดและการกระจายของปลาบริเวณคลองบางบาล อำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา โดยทำการเก็บรวบรวมปลาในสถานีเก็บตัวอย่างจำนวน 4 สถานี ในช่วงเดือนมิถุนายน 2563 ถึงเดือนกันยายน 2563 ผลการศึกษาพบองค์ประกอบชนิดปลาจำนวน 5 วงศ์ 21 ชนิด ปลาในวงศ์ปลาตะเพียน (Cyprinidae) พบเป็นกลุ่มเด่นจำนวน 15 ชนิด คิดเป็น 71.4% ของชนิดปลาที่พบทั้งหมด ปลาชนิดเด่นที่พบชุกชุมและมีการกระจายกว้างในพื้นที่ศึกษา ได้แก่ แปบควาย (Paralaubuca typus) ตะเพียนทอง (Barbonymus altus) ตะเพียนขาว (Barbonymus goinionotus) แก้มช้ำ (Systomus rubripinnis) สร้อยขาว (Henicorhynchus siamensis) และสร้อยนกเขา (Osteochilus vitatus) ส่วนปลาวงศ์อื่นที่พบ ได้แก่ วงศ์ปลาสลิดปลากระดี่ (Osphronemidae) วงศ์ปลาเนื้ออ่อน (Siluridae) วงศ์ปลาเสือพ่นน้ำ (Toxotidae) และวงศ์ปลากริม (Belontiidae) การศึกษานี้พบปลาที่มีสถานภาพแนวโน้มสูญพันธ์ (Vulnerable) คือ ปลาน้ำเงิน (Phalacronotus apogon) ผลการจัดกลุ่มประชากรปลาสามารถแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่ (1) กลุ่มปลาที่อาศัยในคลองบางบาล (พื้นที่น้ำลึก) และ (2) กลุ่มปลาที่อาศัยอยู่ในบริเวณคลองส่งน้ำเข้าสู่ทุ่งนา (พื้นที่น้ำตื้น) โดยมีปัจจัยสิ่งแวดล้อมที่มีผลต่อการกระจายของประชากรปลา ได้แก่ ความลึกของน้ำ ความโปร่งแสงของน้ำ ปริมาณออกซิเจนละลายน้ำ อุณหภูมิของน้ำ ความเป็นกรด-ด่างของน้ำ ค่าการนำไฟฟ้าของน้ำและปริมาณของแข็งทั้งหมดที่ละลายน้ำ  Fish species composition and distribution in Bangbarn canal, Bangbarn District, Ayutthaya Province were investigated during June to September 2020. Fish sampling were carried out from four sampling stations. Fish species in bangbarn canal revealed of the 21 species in 5 families. The majority of which belonged to Cyprinidae comprised of fifteen species of 71.4% of the total species collected. Dominant species of cyprinids in term of abundant and widely distributed in the area were siamese river abramine, Paralaubuca typus, gold carp, Barbonymus altus, Java/Thai carp, Barbonymus gonionotus, Javaen barb, Systomus rubripinnis, Julien’s mud carp, Henicorhynchus siamensis and hard-lipped barb, Osteochilus vitatus. Fishes in the family of Osphronemidae, Siluridae, Toxotidae and Belontiidae werealso presented. Freshwater catfish, Phalacronotus apogon being one of fish species recorded as vulnerable in the IUCN Red List was also found in the area. From cluster analysis and multi-dimensional scaling (MDS) showed the clear separation of fish communities in this Banbarn canal into (1) those residing in depth watersarea and (2) those residing in shallow watersarea, mainly in the irrigation canals to paddy fields, behind the small floodgate. Main factors contributing to the distribution of fishes in the area were water depth, water transparency, dissolved oxygen content, water temperature, water pH, conductivity and total dissolved solids.