เทอร์พีนอยด์ที่แยกได้จากมะดูก
Terpenoids Isolated from Siphonodon celastrineus Griff
Keywords:
เทอร์พีนอยด์, เทอร์พีน, ไตรเทอร์พีน, ไตรเทอร์พีนอยด์, มะดูก, terpenoids, terpenes, triterpenes, triterpenoids, Siphonodon celastrineusAbstract
มะดูก (Siphonodon celastrineus Griff.) เป็นหนึ่งในพืชสมุนไพรไทยที่มีการใช้ในตำรับพื้นบ้านมาอย่างยาวนานในการรักษาอาการอักเสบ ฝี โรคผิวหนัง อาการปวดเมื่อยและเป็นอัมพาตและยังใช้เป็นยาบำรุงกระดูก นอกจากนั้นแล้วยังมีรายงานฤทธิ์ความเป็นพิษต่อเซลล์มะเร็งเต้านมของสารสกัดชั้นเอทานอลจากใบและลำต้น และฤทธิ์ต้านเชื้อมาลาเรียของสารสกัดชั้นเอทิลอะซิเตตจากลำต้นของมะดูกอีกด้วย จากการศึกษาสารองค์ประกอบทางเคมีพบว่า สารกลุ่มเทอร์พีนอยด์ (หรือเทอร์พีน) เป็นสารกลุ่มหลักที่แยกได้จากส่วนราก ลำต้นและผลของมะดูก ในบรรดาเทอร์พีนอยด์ที่แยกได้เหล่านี้พบว่าเทอร์พีนอยด์บางตัวมีฤทธิ์ความเป็นพิษต่อเซลล์มะเร็งบางชนิด ในบทความวิชาการนี้ ได้รวบรวมสารกลุ่มเทอร์พีนอยด์ที่แยกได้จากส่วนต่าง ๆ ของมะดูกและฤทธิ์ทางชีวภาพของเทอร์พีนอยด์ที่แยกได้ Siphonodon celastrineus Griff. is one of Thai medicinal plants that has long been used in traditional recipes for the treatments of inflammation, abscess, skin diseases, ache and paralysis, and to be used as bone tonic. Moreover, cytotoxicity against breast cancer cell lines of the ethanol extract from the leaves and stems, and antimalarial activity of the ethyl acetate extract from the stems of S. celastrineus have also been reported. From chemical constituent studies, terpenoids (or terpenes) are the main group of compounds isolated from the roots, stems and fruits of S. celastrineus. Among these isolated terpenoids, some of them showed cytotoxic activities against some cancer cell lines. In this review article, terpenoids isolated from different parts S. celastrineus and their biological activities have been summarized.References
Chayamarit, K. (1985). Thai medicinal plants (Part 4). (pp. 330-332). Bangkok: Chutima Publishing.
Chuakul, W. (2010a). Indigenous medicinal plants used as ache remedy. Thai Pharmaceutical and Health Science Journal, 5(1), 1-13.
Chuakul, W. (2010b). Indigenous medicinal plants used as paralysis remedy. Thai Pharmaceutical and Health Science Journal, 5(3), 193-200.
Itharat, A., Houghton, J. P., Eno-Amooquaya, E., Burke, J. P., Sampson, H. J., & Raman, A. (2004). In vitro cytotoxic activity of Thai medicinal plants used traditionally to treat cancer. Journal of Ethnopharmacology, 90(1), 33-38.
Furtado, N. A. J. C., Pirson, L., Edelberg, H., Miranda, L. M., Loira-Pastoriza, C., Preat, V., Larondelle, Y., & André, M. C. (2017). Pentacyclic triterpene bioavailability: An overview of in vitro and in vivo studies. Molecules, 22(3), 400.
Kaweetripob, W., Mahidol, C., Prawat, H., & Ruchirawat, S. (2013). Lupane, friedelane, oleanane, and ursane triterpenes from the stem of Siphonodon celastrineus Griff. Phytochemistry, 96, 404-417.
Kaweetripob, W., Mahidol, C., Thongnest, S., Prawat, H., & Ruchirawat, S. (2016). Polyoxygenated ursane and oleanane triterpenes from Siphonodon celastrineus. Phytochemistry, 129, 58-67.
Muffler, K., Leipold, D., Scheller, M. C., Haas, C., Steingroewer, J., Bley, T., Neuhaus, H. E., Mirata, M. A., Schrader, J., & Ulber, R. (2011). Biotransformation of triterpenes. Process Biochemistry, 46, 1-15.
Niampoka, C., Suttisri, R., Bavovada, R., Takayama, H., & Aimi, N. (2005). Potentially cytotoxic triterpenoids from the root bark of Siphonodon celastrineus Griff. Archives of Pharmacal Research, 28(5), 546-549.
Sheng, H., & Sun, H. (2011). Synthesis, biology and clinical significance of pentacyclic triterpenes: A multi-target approach to prevention and treatment of metabolic and vascular diseases. Natural Product Reports, 28(3), 543-593.
Singha, S., Yotmanee, P., Yahuafai, J., Siripong, P., Prabpai, S., & Sutthivaiyakit, S. (2020). Siphonagarofurans A-J: poly-O-acylated β-dihydroagarofuran sesquiterpenoids from the fruits of Siphonodon celastrineus. Phytochemistry, 174, 112345.
Smitinard, T. (2014). Thai plant names. (pp. 516). Bangkok: BKF Forest Herbarium.
Traisathit, R., Sangdee, A., Wongpakam, K., Sedlak, S., Kanjanasirirat, P., Borwornpinyo, S., Thita, T., Patrapuvich, R., & Seephonkai, P. (2021). Antioxidant, antibacterial and antiplasmodial activities of galactogogue plant extracts. Tropical Journal of Natural Product Research, 5(4), 698-706.
Xu, R., Fazio, G. C., & Matsuda, S. P. T. (2004). On the origins of triterpenoid skeletal diversity. Phytochemistry, 65(3), 261-291.
