ผลกระทบของการเผาตอซังและฟางข้าวต่อปริมาณฝุ่นละอองเชิงมวล PM2.5 ในบรรยากาศ : กรณีศึกษาของชุมชนบ้านหนองขอน ตำบลเมืองใหม่ อำเภอราชสาส์น จังหวัดฉะเชิงเทรา

Effect of Burning Stubble and Rice Straw on Concentration of PM2.5 Particulate Matter in Atmosphere: A Case study of Ban Nong Khon Community, Mueang Mai Subdistrict, Ratchasan District, Chachoengsao Province

Abstract

วัตถุประสงค์และที่มา : ศึกษาปัญหาและสาเหตุของปัญหาจากการเผาตอซังและฟางข้าวต่อปริมาณฝุ่นละอองเชิงมวล PM2.5 ในบรรยากาศของชุมชนบ้านหนองขอน ตำบลเมืองใหม่ อำเภอราชสาส์น จังหวัดฉะเชิงเทรา และเพื่อศึกษาปริมาณฝุ่นละอองเชิงมวล PM2.5 จากการเผาตอซังและฟางข้าวเทียบกับค่ามาตรฐานคุณภาพอากาศจากกรมควบคุมมลพิษ และประเมินอัตราการปลดปล่อยมลพิษหลังจากการเก็บเกี่ยวผลผลิต วิธีดำเนินการวิจัย : การใช้เครื่องมือวิจัยประเภทแผนภาพกระบวนการไหลของกระบวนการผลิตในการเก็บข้อมูลของกิจกรรมการเพาะปลูกข้าว และวิเคราะห์ด้วยแผนผังกางปลาแสดงความสัมพันธ์ระหว่างปัญหาและสาเหตุของปัญหาในการเผาตอซังและฟางข้าว ผลการวิจัย : เกษตรกรผู้เพาะปลูกข้าวขาดองค์ความรู้ในการจัดการตอซังและฟางข้าว ด้านความเชื่อว่าการเผาสามารถกำจัดวัชพืชและศัตรูพืชได้ และขาดแคลนแรงงาน สาเหตุอีกประการหนึ่งมาจากวิธีการทำงาน เนื่องจากเกษตรกรต้องการความรวดเร็วในการเตรียมดินและไถดินในการทำนารอบถัดไป ผลการศึกษาปริมาณฝุ่นละอองเชิงมวล PM2.5 ในบรรยากาศ ตั้งแต่วันที่ 20 - 26 พฤษภาคม พ.ศ. 2566 พบว่ามีค่าปริมาณฝุ่นละอองเชิงมวล PM2.5 ในบรรยากาศ เกินค่ามาตรฐานของกรมควบคุมมลพิษจำนวน 3 วัน การวัดค่าดัชนีคุณภาพอากาศแสดงให้เห็นว่าเริ่มมีผลกระทบต่อสุขภาพของประชากร สรุปผลการวิจัย : ปริมาณฝุ่นละอองเชิงมวล PM2.5 ในบรรยากาศของการเผาตอซังและฟางข้าวซึ่งถูกปล่อยทิ้งไว้ในพื้นที่เพาะปลูกข้าวหลังจากเก็บเกี่ยวผลผลิตที่มีปริมาณความชื้นแตกต่างกัน ในช่วงระยะเวลา 0, 10, 20 และ 30 วัน พบว่าการเผาตอซังและฟางข้าวที่ปล่อยทิ้งไว้ในพื้นที่เพาะปลูกเป็นระยะเวลานานทำให้ปริมาณความชื้นลดลงเหลือร้อยละ 80.8, 46.8, 24.5 และ 12.7 (ความชื้นมาตรฐานเปียก) ส่งผลให้เกิดปริมาณฝุ่นละอองเชิงมวล PM2.5 ในบรรยากาศมีปริมาณลดลง เท่ากับ 35, 30, 24 และ 21 g/m3 ตามลำดับ และอัตราการปลดปล่อยฝุ่นละอองเชิงมวล PM2.5 มีค่าเท่ากับ 5.4 กรัมต่อกิโลกรัมของตอซังและฟางข้าว  Background and Objectives: To study the problems and causes associated with the burning of stubble and rice straw in relation to the mass concentration of PM2.5 particulate matter in the atmosphere of Ban Nong Khon community, Muang Mai Subdistrict, Ratchasan District, Chachoengsao Province. The research aimed to compare the PM2.5 concentrations resulting from the burning of stubble and rice straw with the air quality standards set by the Pollution Control Department. Furthermore, it aimed to assess the emission rate of pollutants post-harvest. Methodology: The research utilized research tools, such as process flow diagrams, to collect data on rice cultivation activities and analyzed the relationships between the problems and causes of stubble and rice straw burning using fishbone diagrams. Main Results: Rice farmers lacked knowledge in managing stubble and rice straw. They believed that burning could effectively control weed and pests, and there was a labor shortage. Another contributing factor was the working methods, as farmers needed speed in soil preparation and plowing for the next planting cycle. The study also found that the PM2.5 particulate matter concentration in the atmosphere between May 20 - 26, 2023, exceeded the air quality standards set by the Pollution Control Department for three days. Conclusions: The air quality index measurements indicated a beginning of adverse health impacts on the population. Additionally, the study found that the amount of PM2.5 particulate matter in the atmosphere resulting from the burning of stubble and rice straw left in the rice cultivation area after harvest, with different moisture levels, during the periods of 0, 10, 20, and 30 days, decreased as the burning time increased. The moisture content decreased to 80.8%, 46.8%, 24.5%, and 12.7% (wet basis) respectively. Consequently, the amount of PM2.5 particulate matter in the atmosphere decreased, with concentrations of 35, 30, 24, and 21 μg/m3 respectively. The emission rate of PM2.5 particulate matter was calculated to be 5.4 grams per kilogram of stubble and rice straw.