การเปลี่ยนแปลงตามฤดูกาลของมวลชีวภาพของสาหร่ายทะเลเศรษฐกิจสกุล Caulerpa จังหวัดตรัง ประเทศไทย

Seasonal Variation in Biomass of Economic Seaweed Genus Caulerpa in Trang Province, Thailand

Abstract

วัตถุประสงค์และที่มา : ศึกษาการเปลี่ยนแปลงตามฤดูกาลในมวลชีวภาพของสาหร่ายทะเลเศรษฐกิจสกุล Caulerpa และคุณภาพน้ำบางประการ รวมถึงความสัมพันธ์ของคุณภาพน้ำที่มีต่อการเปลี่ยนแปลงมวลชีวภาพของสาหร่ายทะเลที่จังหวัดตรัง เนื่องจากในธรรมชาติสาหร่ายสกุลนี้มีปริมาณผันแปรขึ้นกับฤดูกาล ซึ่งข้อมูลที่ได้จะนำไปประยุกต์ในด้านการจัดการทรัพยากรสาหร่ายทะเลเศรษฐกิจในพื้นที่โดยจะก่อให้เกิดการใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืน วิธีดำเนินงานวิจัย : เก็บตัวอย่างสาหร่ายทะเลสกุล Caulerpa เพื่อหามวลชีวภาพ และคุณภาพน้ำบางประการ ครอบคลุม  ฤดูฝน (เดือนกันยายน 2564) ปลายฤดูฝน (เดือนมกราคม 2565) และฤดูร้อน (เดือนเมษายน 2565) จากสถานีเก็บตัวอย่าง 3 สถานี รวมถึงวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของคุณภาพน้ำที่มีต่อการเปลี่ยนแปลงมวลชีวภาพของสาหร่ายทะเลที่จังหวัดตรัง ผลการวิจัย : พบสาหร่ายทะเลสกุล Caulerpa ทั้งหมด 2 ชนิด คือ Caulerpa lentillifera  และ Caulerpa racemosa var.corynephora ด้านการเปลี่ยนแปลงมวลชีวภาพน้ำหนักแห้งเฉลี่ยของสาหร่ายทั้ง 2 ชนิด พบว่าในช่วงฤดูฝน ไม่พบสาหร่ายในพื้นที่ศึกษา แต่พบมวลชีวภาพน้ำหนักแห้งเฉลี่ยของสาหร่ายในช่วงปลายฤดูฝน โดยมีค่า 113.97 กรัมต่อตารางเมตร และพบว่ามวลชีวภาพน้ำหนักแห้งเฉลี่ยเพิ่มสูงขึ้นในช่วงฤดูร้อน มีค่าเท่ากับ 251.56 กรัมต่อตารางเมตร   เมื่อพิจารณาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยคุณภาพน้ำกับปริมาณมวลชีวภาพของสาหร่าย พบว่าสาหร่าย Caulerpa lentillifera มีความสัมพันธ์ด้านบวก (r = 0.694) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P<0.05) กับความเค็มของน้ำ นอกจากนี้มีความสัมพันธ์ด้านลบ (r = -0.752) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P<0.05) กับความเป็นกรด–ด่างของน้ำ ส่วนสาหร่าย Caulerpa  racemosa var.corynephora พบว่ามีความสัมพันธ์ด้านลบ (r = -0.871) อย่างมีนัยสำคัญยิ่งทางสถิติ (P<0.01) กับอุณหภูมิของน้ำ อีกทั้งมีความสัมพันธ์ด้านลบ (r = -0.719, r = -0.746, r = -0.711) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P<0.05) กับความโปร่งแสงของน้ำ แอมโมเนีย-ไนโตรเจนในน้ำ และออร์โธฟอสเฟต-ฟอสฟอรัสในน้ำ ตามลำดับ สรุปผลการวิจัย : สาหร่ายทะเลสกุล Caulerpa พบทั้งหมด 2 ชนิด คือ Caulerpa lentillifera  และ Caulerpa racemosa var.corynephora ด้านการเปลี่ยนแปลงมวลชีวภาพน้ำหนักแห้งเฉลี่ยของสาหร่ายทั้ง 2 ชนิด ในช่วงฤดูฝนไม่พบสาหร่าย ในพื้นที่ศึกษา แต่พบมวลชีวภาพของสาหร่ายในช่วงปลายฤดูฝน และมวลชีวภาพเพิ่มสูงขึ้นในช่วงฤดูร้อน สำหรับความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยคุณภาพน้ำกับปริมาณมวลชีวภาพของสาหร่าย พบว่าความเค็มของน้ำทะเลเป็นปัจจัยที่สำคัญโดยเมื่อความเค็มสูงขึ้นส่งผลต่อการเพิ่มขึ้นของมวลชีวภาพของสาหร่ายทะเล  Background and Objectives: The research investigated the seasonal variation in biomass of economic seaweed, Caulerpa, and monitored some water qualities that correlated to a variation of economic seaweed species at Trang province. Notably, the findings would benefit economic seaweed management in the local area, leading to sustainable utilization. Methodology: Samples of Economic seaweed, Caulerpa were collected to determine biomass, and some water quality parameters were analyzed, covering the entire rainy season (September 2021), late rainy season (January 2022), and summer season (April 2022) from three different stations. Moreover, the correlation of water quality impacting seaweed biomass variation in Trang province was analysed. Main Results: Two species of seweeds in the genus Caulerpa was found, namely Caulerpa lentillifera and Caulerpa racemosa var. corynephora. There were no seaweed specimens found at study sites in the rainy season, but their average dried-weight biomass was discovered in the late rainy season at 113.97 grams per square meters, and highest dried-weight biomass was in summer season at 251.56 grams per square meters. Considering a correlation between water quality and seaweed biomass, Caulerpa lentillifera exhibited a significantly positive correlation (r=0.694) with salinity at P<0.05. In contrast, a significant negative correlation (r= -0.752) was pH at P<0.05. Caulerpa racemosa var. corynephora showed a very significant negative correlation (r=-0.871) with water temperature at P<0.01. The other significant negative correlations, i.e., r = -0.719, r = -0.746, and r = -0.711, were water transparency, dissolved ammonia-nitrogen, and dissolved orthophosphate at P<0.05, respectively. Conclusions: Caulerpa lentillifera and Caulerpa racemosa var. corynephora were found at the study sites. Both species were absent in the rainy season, but their biomass was discovered in the late rainy season, and the highest biomass was in summer season. Furthermore, salinity was a crucial parameter that might determine seaweed biomass, as increasing salinity related to increasing seaweed biomass.