การพัฒนาโปรแกรมฝึกจินตภาพเชิงปฏิสัมพันธ์สำหรับเพิ่มการจำความสัมพันธ์ในผู้สูงอายุ : การศึกษาศักย์ไฟฟ้าสมองสัมพันธ์กับเหตุการณ์

Abstract

          การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาโปรแกรมฝึกจินตภาพเชิงปฏิสัมพันธ์สำหรับเพิ่มการจำความสัมพันธ์ในผู้สูงอายุ เปรียบเทียบผลของการใช้โปรแกรมฝึกจินตภาพเชิงปฏิสัมพันธ์ โดยการเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยดัชนีการจำความสัมพันธ์ถูกต้องและเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยผลต่างของการจำคู่เก่า/ใหม่ ช่วงเวลา 300-500 มิลลิวินาที และ 500-700 มิลลิวินาที กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุ ชมรมผู้สูงอายุองค์การบริหารส่วนตำบลหนองโสน จังหวัดเพชรบุรี ปี พ.ศ. 2559 อายุระหว่าง 60-75 ปี จำนวน 44 คน จัดเข้ากลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม ด้วยวิธีการสุ่มอย่างง่ายแบบแผนการทดลองเป็นแบบสุ่ม 2 กลุ่ม วัดก่อนและหลังการทดลองแบบมีกลุ่มควบคุม เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย โปรแกรมฝึกจินตภาพเชิงปฏิสัมพันธ์ กิจกรรมทดสอบการจำความสัมพันธ์โดยใช้คู่ใบหน้ากับชื่อ และเครื่องบันทึกคลื่นไฟฟ้าสมอง Neuroscan วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์ความแปรปรวนแบบมีการวัดซ้ำขณะทำกิจกรรมทดสอบ (Repeated measures ANOVA)          1.  กลุ่มทดลอง หลังการใช้โปรแกรม มีค่าเฉลี่ยดัชนีการจำความสัมพันธ์ถูกต้องมากกว่าก่อนใช้โปรแกรม และกลุ่มควบคุม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05          2.  กลุ่มทดลอง หลังการใช้โปรแกรม มีค่าเฉลี่ยผลต่างของการจำคู่เก่า/ใหม่ช่วงเวลา 300-500 มิลลิวินาทีสูงกว่าก่อนใช้โปรแกรม บริเวณเปลือกสมองส่วนหน้า และส่วนกลาง ส่วนช่วงเวลา 500-700 มิลลิวินาที พบบริเวณเปลือกสมองส่วนหน้า ส่วนกลาง ส่วนขมับ ส่วนด้านข้าง และส่วนท้ายทอย อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05          3.  กลุ่มทดลอง หลังการใช้โปรแกรม มีค่าเฉลี่ยผลต่างของการจำคู่เก่า/ใหม่ช่วงเวลา 300-500 มิลลิวินาทีสูงกว่ากลุ่มควบคุมบริเวณเปลือกสมองส่วนหน้า และส่วนกลาง ส่วนช่วงเวลา 500-700 มิลลิวินาที พบบริเวณเปลือกสมองส่วนหน้า ส่วนกลาง ส่วนขมับ ส่วนด้านข้าง และส่วนท้ายทอย อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ที่ระดับ .05          สรุปได้ว่า การใช้โปรแกรมฝึกจินตภาพเชิงปฏิสัมพันธ์ สามารถเพิ่มการจำความสัมพันธ์ในผู้สูงอายุได้           The objectives of this research were to develop an interactive imagery training program for increasing associative memory in the elderly, and to compare its effectiveness on the correct response to face and name, as measured by: the average associative recognition memory index; and the mean magnitude of old/new effect after stimulus durations of 300-500 milliseconds (ms), and 500-700 ms. Participants were 44 adults, aged between 60-75, from the senior citizen club of Nongsano Subdistrict Admintrative Organization Phetchaburi. They were randomly assigned to experimental and control groups with the same number of participants in each group. The research instruments were an interactive imagery training program, face-name associative recognition task, and the Neuroscan system. The data were analyzed by using repeated measures ANOVA.          The results showed that:          1.  The associative recognition memory of the experimental group after training with the program evidenced a higher average of correct response to associative memory index when compared to before training, and also when to the control group (p < .05).          2.  The mean magnitude of old/new effect of the experimental group after training with the program was higher than before training during the 500-700 ms at Frontal, Central, and during 500-700 ms at Frontal, Central, Temporal, Parietal, and Occipital (p < .05).          3.  The mean magnitude of older/new effect of the experimental group after training with the program was higher than the control group during 500-700 ms at Frontal, Central, during 500-700 ms at Frontal, Central, Temporal, Parietal, and Occipital (p < .05).          The results indicate that it may be concluded that the interactive imagery training program was capable of enhancing the associative memory of the elderly.