การวิเคราะห์โมเดลความสัมพันธ์เชิงสาเหตุพหุระดับสำหรับการวิจัยทางการศึกษาด้วยโปรแกรม Mplus

Abstract

          การวิจัยทางการศึกษามีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรต่าง ๆ มีความซับซ้อนมากกว่างานวิจัยในอดีต ตลอดจนคำนึงถึงโครงสร้างและธรรมชาติของข้อมูลการวิจัยทางการศึกษาตามสภาพจริงที่มีลักษณะลดหลั่นหลายระดับ เช่น ระดับบุคคล ระดับห้องเรียน และระดับสถาน ศึกษาโดยตัวแปรระดับนักเรียนจะแทรกอยู่ในระดับห้องเรียน (Nested) และตัวแปรระดับห้องเรียนจะแทรกอยู่ในระดับโรงเรียน เป็นต้น การวิเคราะห์โมเดลความสัมพันธ์เชิงสาเหตุพหุระดับเป็นเทคนิคที่ขยายแนวคิดมาจากการวิเคราะห์สมการโครงสร้างเชิงสาเหตุกับการวิเคราะห์ตัวแปรพหุระดับ เทคนิคการวิเคราะห์โมเดลความสัมพันธ์เชิงสาเหตุพหุระดับเป็นที่นิยมในปัจจุบันและถูกนำมาใช้ในงานวิจัยหลากหลายสาขาวิชา ไม่ว่าจะเป็นการวิจัยทางสังคมศาสตร์ การวิจัยพฤติกรรมศาสตร์ และการวิจัยทางการศึกษาซึ่งนักวิจัยส่วนใหญ่ให้ความสำคัญกับการหาความสัมพันธ์เชิงสาเหตุกรณีที่โครงสร้างของข้อมูลมีระดับลดหลั่นเชิงซ้อน (Hierarchical data) ตั้งแต่ 2 ระดับ บทความนี้จึงมุ่งเน้นอธิบายเทคนิค วิธีการและขั้นตอนการวิธีวิเคราะห์ โมเดลความสัมพันธ์เชิงสาเหตุพหุระดับโดยใช้โปรแกรม Mplus เพื่อให้นักวิจัยทางการศึกษานำเทคนิคดังกล่าวไปประยุกต์ใช้ในงานวิจัยและสามารถตอบโจทย์วิจัยที่มีความซับซ้อนได้อย่างถูกต้องแม่นยำ มีความน่าเชื่อถือและเกิดประสิทธิภาพสูงสุด           Educational research has been changed rapidly as its relationship between variables are more complex than in the past. According to the nature of educational research that usually focuses on empirical evidence, the complexity of the research is concerning with the nature and the structures of data which are hierarchical and interrelated, nested within any levels of school settings (i.e. individual student, classroom, and institution). An analysis of multilevel causal relationship model, expanded from the concept of causal structural equation and multivariate analysis, has been employed broadly in many disciplines. For example, social sciences, behavioral sciences, and education research. Most researchers focus on hierarchical or overlapping data. This article mainly describes techniques, methods, and analysis procedures of Mplus program for analyzing multilevel causal relationship model. Therefore, researchers can apply them to their study to solve the complexity of the research problem precisely and make their study reliable and efficient.