จิตวิทยาการกีฬา กับการพัฒนากีฬาสู่ความเป็นเลิศ

Abstract

เพื่อการพัฒนาความสามารถสูงสุดในการเล่นกีฬา (Peak Performance) เป็นกระบวนการที่ละเอียดอ่อนซับซ้อน ความสามารถในการเล่นกีฬา ดีหรือไม่ ขึ้นอยู่กับองค์ประกอบ 3 อย่าง ดังนี้ คือ  1) ทางกาย (Physical) ซึ่งประกอบด้วยสัดส่วนที่เหมาะสมกับชนิดกีฬา สมรรถภาพทางกาย (Physical Fitness) ทั้งสมรรถภาพทั่วไป และสมรรถภาพเฉพาะกีฬา ตลอดจนทักษะกีฬา (Sport Skills)  2) จิตใจ (Mental or Psychological Skills) ประกอบด้วย ความคิด การรับรู้ตนเอง ที่มีผลต่อความมุ่งมั่นหรือแรงจูงใจ รวมถึงการควบคุมตนเองของนักกีฬาในการเล่นและแข่งขันกีฬา จุดมุ่งหมายสูงสุดก็คือการมีจิตใจที่แข็งแกร่ง (Mental Toughness) ไม่ย่อท้อต่ออุปสรรคต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น  3) สิ่งแวดล้อม (Situational Factors) แบ่งเป็น 2 องค์ประกอบหลัก คือ สิ่งแวดล้อม บุคคล และวัตถุเป็นองค์ประกอบที่ส่งเสริมให้กีฬาพัฒนาได้อย่างมีระบบ ต่อเนื่อง และมีประสิทธิภาพ สิ่งแวดล้อมบุคคลที่มีความสำคัญต่อการพัฒนาความสามารถการกีฬาคือ โค้ชและผู้ให้การสนับสนุนต่าง ๆ รวมทั้งผู้ที่ใกล้ชิดนักกีฬา พ่อแม่ ผู้ปกครอง คู่ครอง ผู้บังคับบัญชา และผู้นำองค์กรกีฬาในระดับต่าง ๆ สิ่งแวดล้อมวัตถุ ได้แก่ เงินสนับสนุน การมีอุปกรณ์ สนาม สถานที่ที่เพียบพร้อม  องค์ประกอบทั้ง 3 นี้มีผลต่อคุณภาพของความสามารถทางการกีฬา ถ้าขาดอย่างใดอย่างหนึ่งจะทำให้การเล่นไม่ดีเท่าที่ควรจะเป็น