การพัฒนาสิ่งทอฝ้ายย้อมครามกับพืชตระกูลเส้นใย

The Textile Development of Indigo dyed Cotton and Other Fiber Plants

Abstract

การศึกษาและวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ คือ 1) เพื่อศึกษาการผลิตผ้าฝ้ายย้อมครามและ ศึกษาพืชที่ให้เส้นใยในจังหวัดสกลนคร เพื่อนำมาประยุกต์ใช้ร่วมกัน 2) เพื่อศึกษาเทคนิคกระบวนการย้อมคราม รวมทั้งศึกษาเทคนิคการผลิตและการแปรรูปวัตถุดิบจากเส้นใยพืช ด้วยวิธีต่างๆ เพื่อเป็นแนวทางการพัฒนาผลิตภัณฑ์ 3) เพื่อศึกษาและพัฒนาผลิตภัณฑ์ผ้าฝ้ายย้อมครามแบบร่วมสมัยที่ตอบสนองต่อความต้องการของตลาด จากการศึกษาทดลองพบว่า น้ำด่างที่ได้จากเกลือผสมน้ำสามารถใช้แทนน้ำด่างสูตรเดิมได้ น้ำด่างที่มีค่า pH = 6 ถึง 9 จะให้ค่าความเข้มของสีครามน้อยที่สุด น้ำด่างที่มีค่า pH = 10 ถึง 11 จะให้ค่าความเข้มของสีมากที่สุด พืชตระกูลกก เตยหนาม ฟางข้าว สามารถย้อมติดสีครามได้เฉพาะส่วนผนังด้านในเท่านั้น และปอ ป่าน สามารถย้อมติดสีครามได้ดี เส้นใยปอ ป่าน เมื่อทอร่วมกับเส้นฝ้ายย้อมคราม ผืนผ้าที่ได้จะมีคุณสมบัติคล้ายกับผ้าทอซึ่งทนต่อการพับและทนต่อแรงดึงในทุกรูปแบบ  The purposes of this research were 1) to study the production of indigo dyed cotton fabrics and the application of indigo dye with fibers from other plants in Sakon Nakhon province, 2) to study indigo-dyeing techniques and procedures and techniques in producing and processing material from plant fibers for product development purposes, 3) to study and develop modern indigo dyed cotton products which respond to the market needs. The findings indicated that a lye solution of water and salt could be a proper replacement for the original lye formula. A lye solution with the pH levels of 6 to 9 produced the lowest level of indigo color intensity and that with the pH levels of 10 to 11 yielded the highest level color intensity. Fibers from reeds, pandanus, and rice straws could be indigo dyed on the inner skin only while those from jutes and hemps responded well to the dye. Interweaving indigo dyed cotton fibers with jute and hemp fibers resulted in a woven fabric better tolerant of folding and stretching than that from interweaving indigo dyed cotton fibers with other plant fibers.