การทดสอบแบบจำลองข้อจำกัดทางการท่องเที่ยวตามลำดับขั้นของนักท่องเที่ยวชาวไทยตามวงจรชีวิตครอบครัวในบริบทแหล่งท่องเที่ยวมรดกทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม
Testing a Hierarchical Travel Constraints Model of Thai Tourists’ Family Life Cycle within the Context of Heritage Destinations
Keywords:
ข้อจำกัดทางการท่องเที่ยว, แบบจำลองข้อจำกัดทางการท่องเที่ยวตามลำดับขั้น, วงจรชีวิตครอบครัว , travel constraints, hierarchical travel constraints model, the family life cycleAbstract
แบบจำลองข้อจำกัดทางการท่องเที่ยวตามลำดับขั้นนิยมนำมาใช้เพื่อทำความเข้าใจรูปแบบการเดินทางและพฤติกรรมนักท่องเที่ยว อย่างไรก็ตาม แม้ว่าการศึกษาเกี่ยวกับข้อจำกัดทางการท่องเที่ยวมีเพิ่มมากขึ้นในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา แต่การศึกษาที่มุ่งเน้นในประเด็นของวงจรชีวิตครอบครัวกับข้อจำกัดทางการท่องเที่ยวมีค่อนข้างจำกัด นอกจากนี้บุคคลมีข้อจำกัดทางการท่องเที่ยวที่แตกต่างกันไปตามช่วงชีวิต ซึ่งความเข้าใจในอุปสรรคที่อาจขัดขวางการเดินทางท่องเที่ยวของบุคคลตามวงจรชีวิตเป็นประโยชน์ต่อผู้ประกอบการทางการท่องเที่ยวในการหาวิธีการที่จะเอาชนะอุปสรรคที่เกิดขึ้นเพื่อกระตุ้นให้เกิดการเดินทางท่องเที่ยว การวิจัยครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะข้อจำกัดทางการท่องเที่ยวของนักท่องเที่ยวชาวไทย และเพื่อวิเคราะห์ข้อจำกัดทางการท่องเที่ยวต่อความตั้งใจกลับไปเที่ยวซ้ำของนักท่องเที่ยวชาวไทยตามวงจรชีวิตครอบครัวในแหล่งท่องเที่ยวมรดกทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม เป็นการศึกษาเชิงปริมาณเพื่อวิเคราะห์ข้อจำกัดทางการท่องเที่ยวจากนักท่องเที่ยวจำนวน 1,250 คน ใช้การวิเคราะห์ปัจจัยเชิงสำรวจเพื่อจำแนกลักษณะของข้อจำกัดทางการท่องเที่ยว ผลการศึกษาพบข้อจำกัดทางการท่องเที่ยวใน 3 มิติ : ข้อจำกัดภายในบุคคล ข้อจำกัดระหว่างบุคคล และข้อจำกัดทางโครงสร้าง จากนั้นใช้การวิเคราะห์ปัจจัยเชิงยืนยันเพื่อยืนยันว่าข้อมูลที่ได้มีความกลมกลืนกับข้อมูลเชิงประจักษ์ (x2 = 169.07, df = 84, p < .001, GFI = .92, CFI = .96, NFI = .93 และ RMSEA = .063) และการวิเคราะห์ความแปรปรวนเพื่อศึกษาความแตกต่างระหว่างข้อจำกัดทางการท่องเที่ยวกับตัวแปรวงจรชีวิตครอบครัว พบว่า นักท่องเที่ยวตามวงจรชีวิตครอบครัวมีความแตกต่างกันในข้อจำกัดภายในบุคคล ทั้งเรื่องของความไม่สนใจท่องเที่ยวและความกังวลด้านอื่น ๆ (เช่น สุขภาพ ค่าใช้จ่าย ความสะอาด) โดยเฉพาะในกลุ่มระยะครอบครัวเริ่มต้นและระยะครอบครัวกับลูกวัยเด็ก ผลการศึกษาสามารถนำมาใช้เป็นแนวทางเชิงกลยุทธ์สำหรับผู้ให้บริการทางการท่องเที่ยวในการปรับปรุงผลิตภัณฑ์ให้เหมาะสม และใช้กลยุทธ์การกำหนดราคาที่หลากหลายในการขายผลิตภัณฑ์หรือบริการ The Hierarchical Travel Constraints Model is frequently used for understanding travel patterns and tourist behaviour. Despite the proliferation of constraint studies over the past decade, few studies have focused on each stage of the family life cycle (FLC) and their travel constraints. Furthermore, individuals face various travel constraints throughout their lifetime. Identifying the challenges that can hinder a person’s travel at different stages of life can aid tourism businesses in overcoming these barriers, which in turn, can promote increased travel opportunities. The aims of this research were to examine the characteristics of travel constraints for Thai tourists and to analyze travel constraints toward revisit intention of Thai tourists’ FLC stages to heritage destinations in Lower Northern 1 Region. A quantitative study was conducted to measure the travel constraints of 1,250 tourists. An exploratory factor analysis was used to identify travel constraints. As expected, three dimensions emerged: intrapersonal, interpersonal and structural constraints. Then, a confirmatory factor analysis was employed to confirm that the data fit the three-constraint model (x2 = 169.07, df = 84, p < .001, GFI = .92, CFI = .96, NFI = .93 and RMSEA = .063). ANOVA was applied to identify whether respondents differed in their perception of constraints based on FLC variable. The findings indicated that intrapersonal constraining factors such as disinterest constraints, other concerns (i.e., health concern, budget and hygiene) prevent individuals from traveling differed by life cycle stage factor, in particular for the new couples and families with youngest child -12 years old. Results provide strategic directions for tourism providers to improve their products and provide a variety of pricing strategies when selling a product or service more accurately.References
กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา. (2565). สถิติด้านการท่องเที่ยว ปี 2565. สืบค้นเมื่อ 10 มกราคม 2566, สืบค้นจาก https://www.mots.go.th/news/category/655.
การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย. (2565). โครงการสำรวจพฤติกรรมการเดินทางท่องเที่ยวของชาวไทยปี 2564. กรุงเทพ: กองวิจัยการตลาดการท่องเที่ยว, การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย.
รุจา ภู่ไพบูลย์, ระพีพรรณ คำหอม, ดารุณี จงอุดมการณ์, จินตนา วัชรสินธุ์, ถวัลย์ เนียมทรัพย์, เดชาวุธ นิตยสุทธิ และนิทัศน์ ภัทรโยธิน. (2562). การศึกษาครอบครัวไทยแบบบูรณาการตามวงจรชีวิตครอบครัว. (รายงานการวิจัย). สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัยและมหาวิทยาลัยมหิดล.
ศิริเพ็ญ ดาบเพชร. (2565ก). การวิเคราะห์โมเดลประสบการณ์การท่องเที่ยวที่น่าจดจำและคุณลักษณะของแหล่งท่องเที่ยวที่ส่งผลต่อการกลับมาเที่ยวซ้ำ. วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 11(5), 218-233.
ศิริเพ็ญ ดาบเพชร. (2565ข). การแบ่งกลุ่มนักท่องเที่ยวสูงอายุจากข้อมูลส่วนตัวของนักท่องเที่ยว, วารสารวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์, 39(2), 129-158.
สำนักงานบริหารยุทธศาสตร์กลุ่มจังหวัดภาคเหนือตอนล่าง 1. (2565). แผนพัฒนากลุ่มจังหวัดภาคเหนือตอนล่าง 1 (พ.ศ. 2566 – 2570). พิษณุโลก: สำนักงานบริหารยุทธศาสตร์.
สำนักบริหารการทะเบียน. (2566). จำนวนราษฎรทั่วราชอาณาจักร ตามหลักฐานตามทะเบียนราษฎร. กรุงเทพ: กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย.
Amirtha, R., & Sivakumar, V. J. (2018). Does family life cycle stage influence eshopping acceptance by Indian women? An examination using the technology acceptance model. Behaviour & Information Technology, 37(3), 267-294. https://doi.org/10.1080/0144929X. 2018.1434560
Andreani, F., & Njo, A. (2021). The impact of travel constraints on travel intention. In A. Kusumah, C. U. Abdullah, D. Turgarini, M. Ruhimat, O. Ridwanudin, & Y. Yuniawati (Eds.), Promoting creative tourism: Current issues in tourism research (pp. 43-50). London: Routledge.
Backer, E., & Lynch, D. (2016). Understanding the proclivity of visiting friends and relatives (VFR) travel across family life cycle stages in Australia. International Journal of Tourism Research, 19(4), 447–454. https://doi.org/10.1002/jtr.2087.
Bernini, C., & Cracolici, M. F. (2015). Demographic change, tourism expenditure and life cycle behaviour. Tourism Management, 47(C), 191–205.https://doi.org/10.1016/j.tourman.2014.09.016.
Bonn, M. A., Cho, M., Lee, J. J., & Kim, J. H. (2016). A multilevel analysis of the effects of wine destination attributes on travel constraints and revisit intention. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 28(11), 2399-2421. https://doi.org/10.1108/ IJCHM-01-2015-0010.
Boothby, J., Tungatt, M. F., & Townsend, A. R. (1981). Ceasing participation in sports activity: Reported reasons and their implications. Journal of Leisure Research, 13(1), 1-14. https://doi.org/10.1080/00222216.1981.11969463.
Carneiro, M. J., & Crompton, J. L. (2010). The influence of involvement, familiarity, and constraints on the search for information about destinations. Journal of Travel Research, 49(4), 451-470. https://doi.org/10.1177/0047287509346798.
Chen, C.-C., & Petrick, J. F. (2016). The roles of perceived travel benefits, importance, and constraints in predicting travel behavior. Journal of Travel Research, 55(4), 509-522. https://doi.org/10.1177/0047287514563986.
Chen, H.-J., Chen, P.-J., & Okumus, F. (2013). The relationship between travel constraints and destination image: A case study of Brunei. Tourism Management, 35(2013), 198–208. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2012.07.004.
Cheng, I., Su, C., Liao, H., Lorgnier, N., Lebrun, A.-M., Yen, W.-S., & Huang, Y. (2019). Adolescents’ perceptions of mother–father dominance in family vacation decisions: A 25-society study. Service Business, 13(2), 755–778. https://doi.org/10.1007/s11628-019-00404-6.
Crawford, D. W., & Godbey, G. (1987). Reconceptualizing barriers to family leisure. Leisure Sciences, 9(2), 119-128. https://doi.org/10.1080/01490408709512151.
Crawford, D. W., Jackson, E. L., & Godbey, G. (1991). A hierarchical model of leisure constraints. Leisure Sciences, 13(4), 309–320. https://doi.org/10.1080/01490409109513147.
Damanik, J., & Yusuf, M. (2022). Effects of perceived value, expectation, visitor management, and visitor satisfaction on revisit intention to Borobudur Temple, Indonesia. Journal of Heritage Tourism, 17(2), 174-189 https://doi.org/10.1080/1743873X.2021.1950164.
Duvall, E. M. (1957). Family Development. New York: Lippincott.
Fennell, D. A. (2017). Towards a model of travel fear. Annals of Tourism Research, 66(2017), 140-150. https://doi.org/10.1016/j.annals.2017.07.015.
Gilbert, D., & Hudson, S. (2000). Tourism demand constraints: A skiing participation. Annals of Tourism Research, 27(4), 906-925. https://doi.org/10.1016/S0160-7383(99)00110-3.
Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2019). Multivariate data analysis. (8 ed.). UK: Pearson Education, Inc.
Hall, J., O’Mahony, B., & Gayler, J. (2017). Modelling the relationship between attribute satisfaction, overall satisfaction, and behavioral intentions in Australian ski resorts. Journal of Travel & Tourism Marketing, 34(6), 764-778. https://doi.org/10.1080/10548408.2016.1232672.
Howard, D. R., & Crompton, J. L. (1984). Who are the consumers of public park and recreation services? An analysis of the users and non-users of three municipal leisure service organizations. Journal of Park and Recreation Administration, 2(3), 33-48.
Huber, D., Milne, S., & Hyde, K. F. (2018). Constraints and facilitators for senior tourism. Tourism Management Perspectives, 27(2018), 55–67. https://doi.org/10.1016/j.tmp.2018.04.003.
Hudson, S. (2000). The segmentation of potential tourists: Constraint differences between men and women. Journal of Travel Research, 38(4), 363-368. https://doi.org/10.1177 /004728750003800404.
Hung, K., & Petrick, J. F. (2010). Developing a measurement scale for constraints to cruising. Annals of Tourism Research, 37(1), 206-228. https://doi.org/10.1016/j.annals.2009.09.002.
Huang, S., & Hsu, C. H. C. (2009). Effects of travel motivation, past experience, perceived constraint, and attitude on revisit intention. Journal of Travel Research, 48(1), 29-44. https://doi.org/10.1177/00472875083287.
Iso-Ahola, S. (1981). Leisure counseling at the crossroads. The Counseling Psychologist, 9(3), 71–74. https://doi.org/10.1177/001100008100900307.
Jackson, E. L. (1988). Leisure constraints: A survey of past research. Leisure Sciences, 10(3), 203-215. https://doi.org/10.1080/01490408809512190.
Jackson, E. L. (1991). Special issue introduction: Leisure constraints/constrained leisure. Leisure Sciences, 13(4), 273-278. https://doi.org/10.1080/01490409109513144.
Jackson, E. L. (1994). Geographical aspects of constraints on leisure and recreation. Canadian Geographer, 38(2), 110–121. https://doi.org/10.1111/j.1541-0064.1994.tb01669.
Jackson, E. L., Crawford, D. W. & Godbey, G. (1993). Negotiation of leisure constraints. Leisure Sciences, 15(1), 1–11. https://doi.org/10.1080/01490409309513182.
Kattiyapornpong, U. (2006). Understanding travel behavior using demographic and socioeconomic variables as travel constraints. Paper presented at the ANZMAC 2006: Advancing theory, maintaining relevance: Proceedings of the 2006 Australian & New Zealand Marketing Academy Conference, Queensland University of Technology, School of Advertising, Marketing and Public Relations, Brisbane, Queensland.
Khan, M., Chelliah, S., & Ahmed, S. (2019). Intention to visit India among potential travellers: Role of travel motivation, perceived travel risks, and travel constraints. Tourism and Hospitality Research, 19(3), 351–367. https://doi.org/10.1177/146735841775102.
Kim, H., Baek, J., & Choe, Y. (2020). Family life cycle and preferences for a mega-sporting event package: The case of the 2018 PyeongChang Winter Olympic Games. Tourism Economics, 27(3), 1-21. https://doi.org/10.1177/135481662090778.
Kim, N., & Chalip, L. (2004). Why travel to the FIFA World Cup? Effects of motives, background, interest, and constraints. Tourism Management, 25(6), 695–707. https://doi.org/doi:10.1016/j.tourman.2003.08.01
Kline, R. B. (2016). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.
Kock, F., Nørfelt, A., Josiassen, A., Assaf, A. G., & Tsionas, M. G. (2020). Understanding the COVID-19 tourist psyche: The evolutionary tourism paradigm. Annals of Tourism Research, 85(2020), 32921847.https://doi:10.1016/j.annals.2020.103053.
Lawson, R. (1991). Patterns of tourist expenditure and types of vacation across the family life cycle. Journal of Travel Research, 29(4), 12-18. https://doi.org/10.1177/004728759102900403.
Mc Goldrick, M., & Carter, B. (2003). The family life cycle. In F. Walsh (Ed.), Normal family processes: Growing diversity and complexity. New York: The Guilford Press.
Nyaupane, G., & Andereck, K. (2008). Understanding travel constraints: Application and extension of a leisure constraints model. Journal of Travel Research, 46(4), 433-439. https://doi.org/10.1177/00472875073083.
Ozturk, U. A., & Gogtas, H. (2016). Destination attributes, satisfaction, and the cruise visitor's intent to revisit and recommend. Tourism Geographies, 18(2), 194–212. https://doi.org/10.1080/14616688.2015.1124446.
Pennington-Gray, L. A., & Kerstetter, D. L. (2002). Testing a constraints model within the context of nature-based tourism. Journal of Travel Research, 40(4). 416-423. https://doi.org /10.1177/0047287502040004008.
Perkins, R., & Khoo-Lattimore, C. (2020). Friend or foe: Challenges to collaboration success at different lifecycle stages for regional small tourism firms in Australia. Tourism and Hospitality Research, 20(2), 184–197. https://doi.org/10.1177/1467358419836719.
Peterson, M., & Lambert, S. L. (2002). A demographic perspective on U.S. consumers’ out-of-town vacationing and commercial lodging usage while on vacation. Journal of Travel Research, 42(2), 116–124. https://doi.org/10.1177/0047287503254957.
Samuels, P. (2016). Advice on exploratory factor analysis. Birmingham: Birmingham City University.
Searle, M. S., & Jackson, E. L. (1985). Socioeconomic variations in perceived barriers to recreation participation among would‐be participants. Leisure Sciences: An Interdisciplinary Journal, 7(2), 227-249 https://doi.org/10.1080/01490408509512120.
Shin, H., Nicolau, J. L., Kang, J., Sharma, A., & Lee, H. (2022). Travel decision determinants during and after COVID-19: The role of tourist trust, travel constraints, and attitudinal factors. Tourism Management, 88(3), 1-14. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2021.104428.
Sun, T., Zhang, J., Zhang, B., Ong, Y., & Ito, N. (2022). How trust in a destination's risk regulation navigates outbound travel constraints on revisit intention post-COVID-19: Segmenting insights from experienced Chinese tourists to Japan. Journal of Destination Marketing & Management, 25(September), 1-15. https://doi.org/10.1016/j.jdmm.2022.100711.
Tagg, S., & Seaton, A. (1995). The family vacation in Europe: Paedonomic aspects of choices and satisfactions. Journal of Travel & Tourism Marketing, 4(1), 1–21. https://doi.org/10.1300 /J073v04n01_01.
Waltz, C., Strickland, O. L., & Lenz, E. (2010). Measurement in nursing and health research. (4 ed.). New York: Springer Publishing Company.
Wells, W. D., & Gubar, G. (1966). Life cycle concept in marketing research. Journal of Marketing Research, 3(4), 355–363. https://doi.org/10.1177/002224376600300403.
Weston, R., & Gore, P. A., Jr. (2006). A brief guide to structural equation modeling. The Counseling Psychologist, 34(5), 719–751.
Xie, L., & Ritchie, B. (2019). The motivation, constraint, behavior relationship: A holistic approach for understanding international student leisure travelers. Journal of Vacation Marketing, 25(1), 111–129. https://doi.org/:10.1177/1356766717750421.
Zheng, C., Zhang, J., Zhang, H., & Qian, L. (2017). Exploring sub-dimensions of intrapersonal constraints to visiting “dark tourism” sites: a comparison of participants and non-participants. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 22(1), 22-13. https://doi.org/:10.1080/10941665.2016.1175489.
