การพัฒนาความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณ รายวิชาประวัติศาสตร์ โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2
The Development of Critical Thinking Ability in History Subject Using Historical Methods for Matthayomsuksa 2 Students
Keywords:
การจัดการเรียนรู้โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์, การคิดอย่างมีวิจารณญาณ, Critical Thinking, Historical MethodsAbstract
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณในรายวิชาประวัติศาสตร์โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยในครั้งนี้ คือ กลุ่มทดลองจัดการเรียนรู้โดยวิธีการทางประวัติศาสตร์ จำนวน 39 คน และกลุ่มควบคุมจัดการเรียนรู้โดยวิธีการสอนแบบปกติคน จำนวน 39 คน รวม 78 คน ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2564 ในโรงเรียนมัธยมศึกษาแห่งหนึ่งในจังหวัดชลบุรี เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย แผนการจัดการเรียนรู้โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์ แผนการจัดการเรียนรู้โดยใช้วิธีการสอนแบบปกติ แบบวัดความสามารถใน การคิดอย่างมีวิจารณญาณ แบบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาประวัติศาสตร์ โดยสถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบที ผลการวิจัยสามารถสรุปได้ ดังนี้ 1. ผลการเปรียบเทียบความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณ โดยกลุ่มที่เรียนโดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์ สูงกว่ากลุ่มที่เรียนด้วยวิธีการสอนแบบปกติ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติระดับ .05 2. ผลการเปรียบเทียบสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนกลุ่มที่เรียนโดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์สูงกว่ากลุ่มที่เรียนด้วยวิธีการสอนแบบปกติ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติระดับ .05 The objectives of this research were to develop critical thinking ability in history subject using Matthayomsuksa 2 students by using historical methods. The sample group consisted of 78 students from a secondary school in Chonburi Province in semester 1 during the academic year 2021, divided into two groups: an experimental group and a control group, each with 39 students. The research instruments were the lesson plans based on the historical method, the lesson plans based on the lecture method, a critical thinking ability test, and an achievement test on history subject. Data analysis was conducted using Mean, Standard Deviation, and dependent t-test. The results showed that: 1. Students in the experimental group who used the historical method had higher critical thinking ability than those in the lecture method group, with a significance level of .05. 2. Students who learned through the historical method also had higher learning achievements than those who learned through the lecture method, with a significance level of .05.References
กระทรวงศึกษาธิการ. (2551). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
จิราพร ยมนา. (2554). ผลการสอนด้วยวิธีการทางประวตัศิาสตร์ที่มีต่อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและความ สามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณ เรื่อง ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นภูเก็ต สำหรับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนเมืองถลาง จังหวัดภูเก็ต (วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, นนทบุรี.
เฉลิม มลิลา นิติเขตต์ปรีชา. (2559). เทคนิควิธีการสอนประวัติศาสตร์ (พิมพ์ครั้งที่ 6). กรุงเทพฯ: สํานักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
เชาวลิต อัครปัญญาวิทย์. (2562). การพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและความสามารถในการคิดอย่างมี วิจารณญาณ เรื่อง ประวัติศาสตร์ไทยสมัยรัตนโกสินทร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ด้วยการจัดการเรียนรู้โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์ (วิทยานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยบูรพา, ชลบุรี.
ฐากร สิทธิโชค. (2557). การคิดอย่างมีวิจารณญาณในกระบวนการเรียนรู้สังคม. วารสารมนุษศาสตร์สังคมศึกษา มหาวิทยาลัยทักษิณ, 9(2), 87-101.
ทิศนา แขมมณี. (2555). ศาสตร์การสอน: องค์ความรู้เพื่อการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ (พิมพ์ครั้งที่ 15). กรุงเทพฯ: สํานักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
บรรจง อมรชีวิน. (2556). Critical Thinking การคิดอย่างมีวิจารณญาณ. กรุงเทพฯ: อัมรินทร์ บุ๊ค เซ็นเตอร์.
บุญชม ศรีสะอาด. (2541). การพัฒนาการสอน (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: ชมรมเด็ก.
เบญจมาศ บุญญะวัติพงศ์. (2560). การพัฒนาการจัดการเรียนรู้ด้วยวิธีการทางประวัติศาสตร์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ที่มีผลต่อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาประวัติศาสตร์และการคิดวิเคราะห์ (วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม, มหาสารคาม.
ปกรณ์ ไพรอังกูร. (2547). การสร้างแบบประเมินและการพัฒนาการคิดวิจารณญาณของนายร้อยตำรวจ (ปริญญานิพนธ์การศึกษาดุษฎีบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, กรุงเทพฯ.
ประพันธ์ ศิริสุเสารัจ. (2556). การพัฒนาการคิด (พิมพ์ครั้งที่ 5). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ 9119 เทคนิคพริ้นติ้ง.
ไพศาล เรียนทัพ. (2554). ผลของการสอนด้วยวิธีการทางประวัติศาสตร์ที่มีต่อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่องการตั้งถิ่นฐานที่มั่นคงของอาณาจักรไทยในรายวิชา ส 028 ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 โรงเรียนกำแพงเพชรวิทยาคม จังหวัดกำแพงเพชร (วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, นนทบุรี.
ยุวดี ชมชื่น. (2561). การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ โดยประยุกต์วิธีการทางประวัติศาสตร์และการเรียนรู้แบบผสมผสาน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 (วิทยานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยบูรพา, ชลบุรี.
วลัย อิศรางกูร ณ อยุธยา (พานิช). (2555). ครูสังคมศึกษากับการพัฒนาทักษะแก่นักเรียน. กรุงเทพฯ: คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
วินัย พงศ์ศรีเพียร. (2543). ครูกับการเรียนการสอนประวัติศาสตร์ไทย. ใน ประเสริฐ ณ นคร วินัย พงศ์ศรีเพียร และประสาท สอ้านวงศ์ (บรรณาธิการ), คู่มือการจัดกิจกรรม การเรียนการสอนประวัติศาสตร์ ประวัติศาสตร์ไทย: จะเรียนจะสอนกันอย่างไร (น. 1-29). กรุงเทพฯ: กรมการศาสนา.
วินัย พงศ์ศรีเพียร. (2556). สัมภาษณ์พิเศษ ดร.วินัย พงศ์ศรีเพียร : ถอดรหัสมนุษย์จากมนุษย์. ประชาคมวิจัย, 19(109), 29-38.
ศันสนีย์ ฉัตรคุปต์ และ อุษา ชูชาติ. (2544). ฝึกสมองให้คิดอย่างมีวิจารณญาณ. กรุงเทพฯ: วัฒนาพานิช.
สํานักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา. (2555). แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะการคิดตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ระดับมัธยมศึกษา. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2558). การสอนประวัติศาสตร์ ประวัติศาสตร์ไทยหลากหลายวิธีเรียน. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา. (2551). ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้แกนกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
สิริวรรณ ศรีพหล. (2557). การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนการสอนประวัติศาสตร์ไทยในระดับประถม ศึกษาและมัธยมศึกษา. นนทบุรี: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมมาธิราช.
สุคนธ์ สินธพานนท์. (2558). การจัดการเรียนรู้ของครูยุคใหม่...เพื่อพัฒนาทักษะของผู้เรียน ในศตวรรษที่ 21. กรุงเทพฯ: 9119 เทคนิคพริ้นติ้ง.
สุคนธ์ สินธพานนท์, วรรัตน์ วรรณเลิศลักษณ์ และพรรณี สินธพานนท์. (2551). พัฒนาทักษะการคิด...พิชิตการสอน. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์เลี่ยงเชียง.
สุรางค์ โค้วตระกูล. (2554). จิตวิทยาการศึกษา. กรุงเทพฯ: สํานักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อดิศร ศักดิ์สูง. (2554). ครูสังคมศึกษากับประวัติศาสตร์ : เทคนิคการสอนและการทำผลงานทางวิชาการ (พิมพ์ครั้งที่ 2). สงขลา: นำศิลป์โฆษณา.
Alfaro-Lefevre, R. (1995). Critical thinking in nursing: A practical appoach. W.B. Saunders.
Norris, S. P. (1985). Synthesis of research on critical thinking. Educational Leadership, May 1985, 40-45.