วัฒนธรรมทางอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์ชอง : การศึกษาผ่านสื่อใหม่
The Food Culture of the Chong Ethnic: A Study through the New Media
Keywords:
วัฒนธรรมทางอาหาร, กลุ่มชาติพันธุ์ชอง, สื่อใหม่, Food Culture, Chong Ethnic Group, New MediaAbstract
บทความนี้มีความมุ่งหมายเพื่ออธิบายให้เห็นถึงวัฒนธรรมทางอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์ชองที่สะท้อนผ่านสื่อใหม่ ใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพในการเก็บรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับอาหารชาวชองจากเว็บไซต์ และสื่อสังคมออนไลน์ ผลการศึกษาพบว่า ชาวชองรับประทานข้าวเจ้าเป็นหลัก มีการใช้ข้าวเจ้าและข้าวเหนียวในการทำขนม ขนมชองมีรสชาติหวานเค็ม ไม่มีสีสันและรูปแบบที่หลากหลาย วิธีการทำขนมมีวิธีต้ม นึ่ง และทอด เมนูอาหารชองมีรสชาติเผ็ดร้อน และมีความหอมจากเครื่องเทศต่าง ๆ ใช้วิธี “ต้ม” และวิธี “แกง” เป็นวิธีการทำอาหารหลัก เนื่องจากวิถีชีวิตที่พึ่งพาป่าเขาธรรมชาติ อาหารชองมีวัตถุดิบและเครื่องเทศที่แตกต่างกับอาหารภาคอื่นของไทยอย่างชัดเจน อาหารชองสะท้อนให้เห็นถึงวิถีชีวิตอย่างเรียบง่ายของชาวชอง ยังสะท้อนให้เห็นถึงความผูกพันระหว่างคนกับป่าเขาและประวัติความเป็นมาของชาวชอง This article aims at studying the food culture of the Chong ethnic group appearing in the new media. In this qualitative research, the data related to the Chong’s foods were collected from websites and social media platforms. The findings show that the staple food of the Chong people is steamed rice. The Chong’s desserts, which are mainly made from steamed rice and sticky rice, taste sweet and salty. They are simple in styles and colors. The dessert making methods are boiling, steaming, and deep frying. The Chong’s dishes are spicy, hot, and aromatic due to the spices used in cooking. The main cooking methods are boiling and stewing. As the Chong are forest and mountain-dwelling people, their dishes are cooked with raw materials and ingredients that are significantly different from the foods in other parts of Thailand. The Chong’s food culture reflects their simple lifestyle, the connection between humans and forests, as well as the history of the Chong people.References
เจตน์จรรย์ อาจไธสง, อาจิณ สว่างชีพ, นันทวัน ใจกล้า และคำรณ วังศรี. (2561). ตำรับยาที่มีข้าวดำทำยา ของชาวชองเป็นเภสัชวัตถุ: สำหรับแพทย์แผนไทย. วารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี, 29(1), 194-203.
ไทยพีบีเอส (Thai PBS). (2561). มารู้จักข้าวหอมแม่นางพญาทองดำ จ.จันทบุรี. [Video]. Youtube. https:// www.youtube.com/watch?v=huqCtp57cK8
ไทยพีบีเอส (Thai PBS). (2565). ความบริบูรณ์จากป่าสู่ลำน้ำจันทบูร: Spirit of Asia. [Video]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=Zb6v9jQz6X8
นภัสวัณจ์ ศักดิ์ชัชวาล. (2553). พฤติกรรมการแสวงหาข้อมูลการท่องเที่ยวผ่านสื่ออินเทอร์เน็ตเพื่อการตัดสินใจท่องเที่ยวภายในประเทศ. [วิทยานิพนธ์วารสารศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์].
พสนันท์ ปัญญาพร. (2564). แนวความคิดเกี่ยวกับสื่อใหม่ (New Media). http://photsanan.blogspot.com/ 2012/03/new-media.html
รัตติกาล เจนจัด. (2565). การเปลี่ยนผ่านการสื่อสารอาหารในสื่อ. Media and Communication Inquiry, 4(2), 156-188.
วงธรรม สรณะ, นักรบ เถียรอ่ำ, ชูวงษ์ อุบาลี และจุตินันท์ ขวัญเนตร. (2563). ความหลากหลายทางชีวภาพเชิงพื้นที่ที่มีผลต่อการสร้างความมั่นคงทางอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์ชอง จังหวัดจันทบุรี. วารสารสหวิทยาการสังคมศาสตร์และการสื่อสาร, 3(3), 342-357.
โสวัตรี ณ ถลาง, กนิษฐา แย้มโพธิ์ใช้ และสุดารัตน์ รอดบุญส่ง. (2556). มิติทางวัฒนธรรมและการปรับตัวของกลุ่มชาติพันธุ์ชองในจังหวัดจันทบุรี. วารสารสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, 39(1), 33-55.
อภินันท์ ธรรมเสนา. (2559). สื่อใหม่กับกลุ่มชาติพันธุ์: การต่อรองทางการเมืองและวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ในสื่อออนไลน์. วารสารศาสตร์, 9(2), 24-56.
อภิลักษณ์ เกษมผลกูล. (2555). การสืบทอดอัตลักษณ์กลุ่มชาติพันธุ์ “ชอง” ผ่านพิธี “ส่งในบ้าน” ของชาวชองบ้านทุ่งไก่ดัก อ.เมือง จ.ตราด. วารสารไทยศึกษา, 8(1), 87-124.
อมรินทร์ ทีวี (Amarin TV). (2564, 17 เมษายน). เก็บต้นสลัดได ต้นเต่าเกียด จ.จันทบุรี | ตามอำเภอจาน | 17 เม.ย.64 Full EP. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=zwn9aopa9fg
CTV จันทบุรี. (2565ก). รายงานพิเศษ ขนมปาย ขนมโบราณกลุ่มชาติพันธุ์ชาวชอง ต.คลองพลู อ.เขาคิชฌกูฏ จ.จันทบุรี. [Video]. Facebook. https://www.facebook.com/watch/?v=4565503176883596
CTV จันทบุรี. (2565ข). รายงานพิเศษ ลู๊กกะมู๊จ หรือ น้ำพริกตะไคร้. [Video]. Facebook. https://www. facebook.com/watch/?v=560669695407426
Thai PBS. (2558, 7 ธันวาคม). เที่ยวไทยไม่ตกยุค: สุขแบบชาวชอง...บ้านช้างทูน. [Video]. YouTube. https://www. youtube.com/watch?v=272xfhknnTM
Thai PBS. (2561, 27 ตุลาคม). ภัตตาคารบ้านทุ่ง: กล้วยพระ. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=BkH9zQ9QEUU
Thai PBS Kids. (2565, 27 มีนาคม). ข้าวส้มอุ่น: หม้อข้าวหม้อแกง. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=R8-GOgpHEXM