เครือข่ายการมีส่วนร่วมอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ : กรณีศึกษา ชุมชนบ้านนาอีสาน ตําบลท่ากระดาน อําเภอ สนามชัยเขต จังหวัดฉะเชิงเทรา

Abstract

          การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการก่อรูปเครือข่าย และการจัดระบบบริหารเครือข่ายการมี ส่วนร่วมอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ของชุมชนบ้านนาอีสาน ตําบลท่ากระดาน อําเภอสนามชัยเขต จังหวัด ฉะเชิงเทรา โดยวิธีการสัมภาษณ์แบบเชิงลึกจากผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 2 กลุ่ม ประกอบด้วย กลุ่มภาครัฐ จํานวน 3 คน และกลุ่มวนเกษตรบ้านนาอีสาน (กลุ่มเพาะกล้าไม้บ้านนาอีสาน) จํานวน 6 คน          ผลการวิจัย พบว่า การก่อรูปเครือข่ายของชุมชนบ้านนาอีสาน เกิดจากการริเริ่มของชุมชนเอง เป็นกลุ่มที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ มีรูปแบบไม่เป็นทางการ มีโครงสร้างที่ไม่ซับซ้อน ซึ่งชุมชนเกิดความตระหนัก และตื่นตัวในปัญหาใดปัญหาหนึ่ง แล้วลงมือริเริ่มในการรวมตัวกันเข้าเป็นกลุ่มเพื่อดําเนินการแก้ไขปัญหาใหญ่  ลุล่วงหรือบรรเทาไป ประกอบด้วย (1) การสร้างความตระหนักในปัญหาและสํานึกในการรวมตัว (2) การ แสวงหาแกนนําที่ดีของเครือข่าย (3) การสร้างจุดร่วมของผลประโยชน์ และ (4) การสร้างแนวร่วมสมาชิกของ  เครือข่าย โดยมีการใช้เวทีการเรียนรู้เป็นเครื่องมือในการดําเนินกิจกรรมและแลกเปลี่ยนความรู้ สําหรับผลการศึกษาการจัดระบบบริหารเครือข่ายของชุมชนบ้านนาอีสาน พบว่า ปัจจุบันกลุ่มมีความชัดเจนเรื่องการ จัดระบบบริหารเครือข่าย ซึ่งประกอบด้วย (1) การจัดผัง กลุ่มเครือข่าย (2) การจัดบทบาทหน้าที่ของสมาชิกในเครือข่าย (3) การจัดระบบติดต่อสื่อสาร และ (4) การจัดระบบการเรียนรู้ร่วมกัน โดยมีจุดมุ่งหมายคือ การ ต่อสู้เพื่อหาทางออกให้กับปัญหาและอุปสรรคที่เกิดขึ้นจนประสบความสําเร็จ เพื่อรักษาวิถีชีวิตที่ “มีกินมีใช้ตลอดชีวิต” มีชีวิตแบบพอเพียงและสามารถพึ่งตนเองได้             The objective of this research was to study the formation and organization of networks of participation in the conservation of forest resources of Ban Na E-san community, Tha Kradan Sub-district, Sanam Chai Khet District, Chachoengsao Province. In-depth interviews were conducted by two key informant groups: 3 people from the government and 6 people from Ban Na E-san agroforest group (Ban Na E-san tree seedling group).           The results found that the network formation of Ban Na E-san community was naturally formed through community initiative with no formal structure. The community was aware of a problem then formed the group to solve or mitigate problems comprising of: (1) awareness of the problem and realization of the need to form a group; (2) the search for good leadership for the network; (3) creating joint benefits, and; (4) creating a network using a learning platform as a tool to conduct activities and exchange knowledge. From the results of the study on the network organization of Ban Na E-san community, it was found that there is clear network management for the present group as follows: (1) network planning; (2) network member responsibilities arrangement; (3) communication systems arrangement, and; (4) shared learning system arrangements. The aims were to seek solutions   to the problems and obstacles, to maintain the traditional way of life (to have enough to eat for life), and to live self-sufficiently and self-reliantly.