ความรับผิดของผู้ประกอบธุรกิจออนไลน์: เปรียบเทียบระหว่างกฎหมายไทยกับกฎหมายต่างประเทศ
The Comparison of Online Business Trader Liability between Thai Law and Foreign Law
Keywords:
ความรับผิด, ผู้ประกอบธุรกิจออนไลน์, พาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์, Liability, Online business trader, Electronic commerceAbstract
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาความหมาย ที่มา แนวคิด ทฤษฎีทางกฎหมายเกี่ยวกับ ความรับผิดของผู้ประกอบธุรกิจออนไลน์ (2) ศึกษาหลักการทางกฎหมายเกี่ยวกับความรับผิดของผู้ประกอบธุรกิจออนไลน์ตามกฎหมายประเทศไทยและกฎหมายต่างประเทศ (3) วิเคราะห์ รวบรวมสาระสำคัญและมาตรการทางกฎหมายเกี่ยวกับความรับผิดของผู้ประกอบธุรกิจออนไลน์ โดยเปรียบเทียบจากกฎหมายของประเทศไทยและกฎหมายต่างประเทศ และ (4) นำผลการศึกษามาจัดทำข้อสรุปและเสนอแนะเพื่อให้ได้มาตรการทางกฎหมายเกี่ยวกับการประกอบธุรกิจออนไลน์ที่เหมาะสมกับประเทศไทย ผลการศึกษาวิจัยพบว่า ประเทศสหรัฐอเมริกา ญี่ปุ่นและสาธารณรัฐสิงคโปร์ ล้วนแล้วแต่มีการพัฒนากฎหมายให้เท่าทันกับเทคโนโลยีในโลกอินเทอร์เน็ตที่พัฒนาไปอย่างรวดเร็ว โดยมีมาตรการรับรองความมีผลของการพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ การคุ้มครองความเป็นส่วนตัวด้านข้อมูลส่วนบุคคล การคุ้มครองผู้บริโภค รวมถึงมาตรการด้านความปลอดภัย การป้องกันอาชญากรรมและฉ้อโกง ซึ่งจากการศึกษาพบว่า ประเทศไทยมีกฎหมายคุ้มครองผู้บริโภคตามสัญญาพาณิชย์แบบดั้งเดิม เมื่อเกิดปัญหาจากการค้าแบบออนไลน์ จึงได้นำมาตรการทางกฎหมายดังกล่าว มาปรับใช้เป็นรายกรณี ผู้วิจัยเสนอแนะกฎหมายที่มุ่งคุ้มครองผู้บริโภคจากการทำธุรกรรมพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ อันได้แก่ กำหนดให้ผู้ประกอบการออนไลน์ที่ได้รับการรับรองความน่าเชื่อถือแขวนเครื่องหมายอนุญาตให้ประกอบธุรกิจพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ไว้บนเวบไซต์ กำหนดรูปแบบสัญญามาตรฐานสำหรับการประกอบธุรกิจออนไลน์ จัดตั้งหน่วยงานทำหน้าที่ตรวจสอบการโฆษณาทางออนไลน์โดยเฉพาะ และการจัดระบบภาษีการประกอบธุรกิจออนไลน์ เพื่อกำหนดหลักเกณฑ์การเสียภาษีและอัตราภาษีเข้าไว้ในประมวลรัษฎากร อันเป็นการปกป้องสิทธิ และจัดการความเสียหายให้กับผู้บริโภคเพื่ออำนวยความยุติธรรมให้เกิดขึ้นกับทุกฝ่ายได้ตามเจตนารมณ์ของกฎหมาย The purposes of this research were (1) to study the concepts, theories, definitions, and the source of the law that relate with the online business trader liability.; (2) to study the legal principles of the online business trader liability between Thai law and foreign law.; (3) to analyze the legal problems with the online business trader liability by the comparison of between Thai law and foreign law.; and (4) to summarize conclusions and recommendations in order to amend the provision that regarding the online business as use to examine the verification in Thailand. The study suggested that in each country such as, United States of America, Japan and the Republic of Singapore, all of these countries effort to make laws so that to develop with rapidly evolving of internet technology. These countries have many legal measures that relate with electronic commerce for example, the effectiveness electronic commerce operation, the privacy protection about personal information, the consumer protection and legal measures for safety prevention of crime or fraud. Besides, this research project proposes that in Thailand still has several laws aim to protect consumers under traditional commercial contracts. In according to the problems arise from the online trading, this would be apply by analogy law or general law that depending on the case that occurs with consumers online. The researcher has legal recommendations that aimed to protect the consumers who have transacted in electronics commerce with the online business. These requirements are the online operator's website should be show on the e-commerce operator license certified credibility, allocating the standard contract format so that to enforce with the business online partners and establishing the organization which dedicate to examine the online advertising for the selling products and services. Besides, to organize tax system toward the tax rules and tax rates into the Revenue Code for the online business so that to eliminate various problems. In order to protect the rights of the consumers which facilitates justice to the people according to the spirit of the law.References
กรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์. (2563). ข้อมูลการค้าออนไลน์ข้ามพรมแดน “ญี่ปุ่น”. วันที่ค้นข้อมูล 25 มีนาคม 2563, เข้าถึงได้จาก https://www.ditp.go.th/ditp_web61/article_sub_view.php? filename=contents_attach/584564/584564.pdf&title=584564&cate=1979&d=0
พระราชบัญญัติคุ้มครองผู้บริโภค พุทธศักราช 2522 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 4) พุทธศักราช 2562. (2562, 27 พฤษภาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 136 ตอนที่ 69 ก.
พระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พุทธศักราช 2550 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พุทธศักราช 2560. (2560, 24 มกราคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 134 ตอนที่ 10 ก.
พระราชบัญญัติว่าด้วยธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ พุทธศักราช 2544 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 3) พุทธศักราช 2562. (2562, 14 เมษายน). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 118 ตอนที่ 112 ก.
จิราภา พงษ์พันธ์. (2557). ปัญหากฎหมายเกี่ยวกับการซื้อขายสินค้าออนไลน์ ศึกษากรณีสิทธิหน้าที่ของคู่สัญญาและผู้บริโภค. สารนิพนธ์นิติศาสตรมหาบัณฑิต, กลุ่มวิชากฎหมายธุรกิจ, คณะนิติศาสตร์, มหาวิทยาลัยศรีปทุม.
ชยพล ธานีวัฒน์. (2561). กฎหมายเกี่ยวกับการขายของออนไลน์. วันที่ค้นข้อมูล 22 เมษายน 2563,เข้าถึงได้จาก http://www.bangkok.go.th/upload/user/00000121/File2019/3-4-62.pdf?fbclid=IwAR02BFoI37V2wKOtkr4d4Z8wfngXD0MJ7bI8Tyf0h1wSwFDlNTnntxcHtgQ
ฐิตาภา ตันติปาลกุล. (ม.ป.ป.). กฎหมายคุ้มครองผู้บริโภคในพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ของอาเซียน. กลุ่มงานคณะกรรมาธิการการที่ดินทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม สำนักกรรมาธิการ 3
ณฐพงษ์ กองแก้ว. (2552). ปัญหาทางกฎหมายเกี่ยวกับความรับผิดในการใช้เครื่องหมายรับรองความน่าเชื่อถือ (Trustmark) ต่อผู้ให้บริการเครื่องหมายรับรองความน่าเชื่อถือ กรณีศึกษา: เครื่องหมาย DBD VERRIFIED ของกรมพัฒนาธุรกิจการค้า กระทรวงพาณิชย์. สารนิพนธ์นิติศาสตรมหาบัณฑิต, คณะนิติศาสตร์, มหาวิทยาลัยกรุงเทพ.
พิชัย นิลทองคำ. (2562). ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 1-6. กรุงเทพฯ: อฑตยา มิเล็นเนียม.
ภาระวี ปุณเสรีพิพัฒน์. (2557). มาตรการทางกฎหมายเกี่ยวกับการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลบนธุรกรรมอิเล็กทรอนิกส์ : ศึกษากรณีการใช้คุ้กกี้บนอินเทอร์เน็ต. วารสารนิติศาสตร์, 1(7), 166-193.
ภารุจา บุญจารุทัศน์. (2557). การคุ้มครองผู้บริโภคในการซื้อขายสินค้าออนไลน์ : กรณีศึกษาเฉพาะเฟซบุ๊คและอินสตาแกรม. วิทยานิพนธ์นิติศาสตรมหาบัณฑิต, คณะนิติศาสตร์, มหาวิทยาลัยอัสสัมชัญ.
ศลิษา ทองโชติ. (2562). การคุ้มครองผู้บริโภคในการซื้อขายสินค้าและบริการทางสื่ออิเล็กทรอนิกส์. วิทยานิพนธ์นิติศาสตรมหาบัณฑิต, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยศรีปทุม วิทยาเขตชลบุรี.
สถาบันนานาชาติเพื่อเอเชียแปซิฟิกศึกษา. กฎหมายด้านพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ของสิงคโปร์. วันที่ค้นข้อมูล 22 กันยายน 2563, เข้าถึงได้จาก http://www.insaps.org/index.php
กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม. (2561). Checklist รู้ทันซื้อขายออนไลน์. กรุงเทพฯ: กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม.
สำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์. (2564). Check-in 10 ตลาดอีคอมเมิร์ซใหญ่ที่สุดในโลก. วันที่ค้นข้อมูล 15 กรกฎาคม 2564, เข้าถึงได้จาก https://www.etda.or.th/th/UsefulResource/Knowledge-Sharing/Articles/e-Commerce/TOP10e-CommerceMarket.aspx?feed=cb66f430-5546-4dd8-b279-3827e88d154bCommerceMarket.aspx?feed=cb66f430-5546-4dd8-b279-3827e88d154bThe