แนวคิดและทฤษฎีในการศึกษาการจัดการ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม: มุมมองเศรษฐศาสตร์การเมือง

Abstract

          บทความนี้ได้เสนอแนวคิด และทฤษฎีในการศึกษาการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อมภายใต้มุมมองเศรษฐศาสตร์การเมือง ประการแรก ได้นำเสนอแนวคิดนิเวศวิทยาการเมือง (political ecology) เป็นแนววิเคราะห์เชิงวิพากษ์ชนชั้นในความสัมพันธ์เชิงอำนาจของผู้กระทำการต่าง ๆ ในสังคมรวมเข้ากับหลักการเชิงนิเวศวิทยา ประการที่สองเสนอแนวคิดความขัดแย้งทางสิ่งแวดล้อม (environmental conflict) ความขัดแย้งทางสิ่งแวดล้อมเป็นผลมาจากปิดกั้นทรัพยากร โดยการจัดสรรของรัฐหรือชนชั้นนำทางสังคม เป็นความขัดแย้งระหว่างกลุ่มปัญหาทางสิ่งแวดล้อม จึงเป็นปัญหาทางการเมืองเมื่อกลุ่มท้องถิ่นแทรกแซงควบคุมทรัพยากร ของกลุ่มหรือทรัพยากรส่วนรวม โดยอิทธิพลอำนาจการจัดการในการพัฒนาโดยตัวแทนรัฐ หรือบรรษัทเอกชน ความขัดแย้งระหว่างชุมชน กับระบบนิเวศที่มีอยู่จึงเปลี่ยนมาสู่การอนุรักษ์หรือนโยบายการพัฒนาทรัพยากรโดยรัฐ (conservation or resource development policy) ความขัดแย้งที่เกิดขึ้นจึงเกี่ยวข้องกับสิทธิการใช้ทรัพยากร สิทธิการเข้าถึง (access rights) สิทธิในการเก็บหา (withdrawal rights) สิทธิการจัดการ (management rights) สิทธิในการกีดกัน (exclusion rights) และสิทธิในการถ่ายโอน (alienation rights) จากการเปลี่ยนแปลงนโยบายการอนุรักษ์และการพัฒนา ประการสุดท้าย เสนอประเด็นของงานวิจัยสิ่งแวดล้อมที่จำเป็นต้องศึกษาเพื่อเข้าใจ และแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อมอันจะนำไปสู่ความยุติธรรมทางสังคมและความยั่งยืนทางนิเวศ           This article presented the Concepts and Theories to study natural resource and environment management by using the view of political economic. First of all it presented concept of Political Ecology which was an critical analysis on racist power relations of the political objects and actors with ecology concept. Secondly it presented the concept on Environmental Conflict, the conflict on environment which was the result from natural resource blocking by government allocated or social leader. It was the conflict among genders, class, or ethnicity. The environment problems were political problems when the local groups of people were intervened and controlled the natural resource or environment of the group of people by using the power in managing through the government representative or the private companies. The conflict between community and ecology system was changed to conservation or environment development policy by government. So the conflict was involved with the rights of using environment, access rights, withdrawal rights, management rights, exclusion rights, and alienation rights. This was from the change of conservation and development policy. Finally it was to raise the topic of the research on the environment to study and solve the environment problems which would bring to social justice and sustainable ecology