การสำรวจพืชสมุนไพรที่ใช้เพื่อบำรุงกำลัง จากป่าชุมชนบ้านทุ่งสูง อำเภออ่าวลึก จังหวัดกระบี่

Abstract

บทคัดย่อ         การสํารวจพืชสมุนไพรที่ใช้เพื่อบํารุงกําลัง จากป่าชุมชนบ้านทุ่งสูง อําเภออ่าวลึก จังหวัดกระบี่ ดําเนินการระหว่างเดือนตุลาคม 2552 ถึงเดือนพฤษภาคม 2553 โดยการสัมภาษณ์แบบกึ่งมีโครงสร้างกับหมอพื้นบ้าน 8 ท่าน ถึงชนิดพืชที่ใช้ ชื่อพื้นเมือง ส่วนที่ใช้ วิธีการใช้ สามารถรวบรวมพืชสมุนไพรได้ 33 ชนิด จัดอยู่ใน 23 วงศ์ 32 สกุล วงศ์พืชที่พบชนิดพืชสมุนไพรมากที่สุด คือ วงศ์ Rubiaceae จํานวน4 ชนิด Fabaceae 3 ชนิด และวงศ์ Acanthaceae, Annonaceae, Euphorbiaceae และ Gnetaceae วงศ์ละ 2 ชนิดตามลําดับ โดยพืช ที่นํามาเป็นสมุนไพรเพื่อบํารุงกําลังจัดเป็นไม้พุ่มมากที่สุด ส่วนที่นิยมนํามาใช้คือส่วนใต้ดิน และนิยมเตรียมยาโดยการต้ม พืชสมุนไพรที่ สํารวจได้สามารถแบ่งตามสรรพคุณที่รักษาออกเป็น 7 กลุ่ม คือ บํารุงกําลัง บํารุงร่างกาย บํารุงธาตุ บํารุงกําหนัด แก้ปวดเมื่อย แก้อ่อนเพลีย และยาอายุวัฒนะ โดยสมุนไพรส่วนใหญ่ใช้เพื่อบํารุงกําลังโดยตรง พบจํานวน 17 ชนิด อย่างไรก็ตามเมื่อตรวจสอบกับเอกสารทางการ แพทย์แผนไทย พบว่ามีพืชเพียง 6 ชนิดเท่านั้นที่มีการใช้ประโยชน์ตรงกับการเอกสารดังกล่าว และยังไม่มีการทดสอบฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาใดๆ เพื่อยืนยันสรรพคุณในการบํารุงกําลังเลย ดังนั้นจึงควรมีการศึกษาฤทธิ์ทางชีวภาพของพืชกลุ่มนี้ต่อไป ABSTRACT           A survey of medicinal plants for body tonic from Ban Toong Soong community forest, Auluk district, Krabi province, was carried out from October 2009 to May 2010. Semi-structured interview was performed with 8 local healers to gather the data of species used, local name, part used and preparation. The results revealed 33 medicinalspecies belonging to 23 families and 32 genera. The families most frequently used were Rubiaceae (4 species),Fabaceae (3 species), Acanthaceae, Annonaceae, Euphorbiaceae and Gnetaceae (2 species) respectively. Shrub and decoction were plant habit and preparation most frequently used for tonic, respectively. Medicinal plants found could be categorized into 7 groups according to their properties, viz. tonic, body strength, element tonic, erectile dysfunction relief, muscle pain relief, fatigue relief and panacea. Among them, most plants (17 species) were used for tonic. Interestingly, only 6 species found in this study were property similarly to previous record. However,pharmacological activities have never been investigated for all 33 species. Therefore, biological activities for these plants need to be studied to confirm local knowledge.