สารออกฤทธิ์ทางชีวภาพในอาหารเพื่อสุขภาพ

Abstract

          อาหารเพื่อสุขภาพเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพนอกเหนือจากคุณค่าทางโภชนาการพื้นฐาน และอาจสามารถลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคเรื้อรังได้ เช่น โรคมะเร็ง ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจและหลอดเลือด การพัฒนาการผิดปกติ และความเสื่อมถอยของร่างกายเนื่องจากวัยชรา เป็นต้น โดยอาหารเพื่อสุขภาพประกอบด้วยสารที่ทำให้เกิดคุณสมบัติพิเศษดังกล่าว เรียกว่า สารออกฤทธิ์ทางชีวภาพ ซึ่งสามารถจำแนกได้ 5 กลุ่ม ได้แก่ โปรตีนและเปปไทด์ที่มีฤทธิ์ทางชีวภาพ กรดไขมันไม่อิ่มตัวเชิงซ้อน ใยอาหาร โพรไบโอติกและพรีไบโอติก และสารพฤกษเคมีและไฟโตเอสโตรเจน ปัจจุบันมูลค่าของอาหารเพื่อสุขภาพในตลาดโลกเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ทำให้นักวิจัยและภาคอุตสาหกรรมได้พัฒนานวัตกรรมการผลิตอาหารเพื่อสุขภาพเพื่อปรับปรุงประโยชน์ต่อสุขภาพยิ่งขึ้นหรือมีประโยชน์ต่อสุขภาพอย่างเฉพาะเจาะจงในการป้องกันโรคอาหารที่ประกอบด้วยสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพได้ถูกพัฒนาอย่างหลากหลายผลิตภัณฑ์ เช่น ไอศกรีมโพรไบโอติก น้ำผลไม้ เสริมแคลเซียม ซีเรียลรำข้าวโอ๊ต และนมหมักที่ประกอบด้วยเปปไทด์ที่มีฤทธิ์ทางชีวภาพที่มีผลต่อการลดความดันโลหิต เป็นต้น ในบทความนี้จะกล่าวถึงความหมายของอาหารเพื่อสุขภาพ ประเภทของอาหารเพื่อสุขภาพ และประเภทของสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพ รวมทั้งผลิตภัณฑ์อาหารเพื่อสุขภาพที่ประกอบด้วยสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพชนิดต่างๆ           Functional foods are food products, which can promote health beyond basic nutritional function and may reduce risk of chronic disease such as cancers, hypertension, cardiovascular diseases, developmental disorders and aging, etc. The substances that contribute to these special properties in functional foods, are called bioactive ingredients. Bioactive ingredients can be classified into 5 groups including bioactive proteins and peptides, polyunsaturated fatty acids, fiber, probiotics and prebiotics, and phytochemicals and phytoestrogens. Currently, the value of functional foods in the global market increase continually. Therefore, the researchers and industries develop the innovation production of function foods in order to improve more health benefits or specific health benefits for prevention the diseases. Foods containing bioactive ingredients are developed in various products such as ice-cream with probiotic, calcium-enriched fruit juice, oat bran cereal and fermented milk containing bioactive peptides that possess blood-pressure lowering effects, etc. This article presents an overview of the definition of functional foods, type of functional foods, type of bioactive ingredients together with functional food products containing many bioactive ingredients.