การวิเคราะห์พื้นที่เสี่ยงเกิดจุดความร้อนอำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา

Abstract

          งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาค่าขีดแบ่งความชื้นในการจำแนกพื้นที่เสี่ยงต่อการเกิดจุดความร้อนในช่วงฤดูแล้งระหว่างเดือนธันวาคม พ.ศ. 2560 ถึง เดือนเมษายน พ.ศ. 2561 ซึ่งค่าผลลัพธ์ที่ได้สามารถใช้ในการคาดการณ์พื้นที่เสี่ยงในอนาคตโดยอาศัยดาวเทียมที่ตรวจจับคลื่นความร้อน ได้แก่ ดาวเทียม Terra/Aqua ระบบ MODIS และ Suomi NPP ระบบ VIIRS รวมถึงภาพถ่ายดาวเทียมรายละเอียดสูงจากดาวเทียม Sentinel-2B โดยการวิเคราะห์ค่าดัชนีความแตกต่างของความชื้น (Normalized Difference Moisture Index: NDMI) จากภาพดาวเทียม Sentinel-2B และการกำหนดค่าขีดแบ่งพื้นที่เสี่ยงการเผาโดยอ้างอิงจากจุดความร้อนที่ตรวจพบจากดาวเทียม Terra/Aqua และ Suomi NPP และข้อมูลอุณหภูมิรายวัน ผลการศึกษาพบว่า เดือนธันวาคม พ.ศ. 2560 ถึง เมษายน พ.ศ. 2561 มีค่าขีดแบ่งความเสี่ยงการเกิดจุดความร้อนจาก NDMI และอุณหภูมิ เท่ากับ 0.149330 และ 30.5°C, 0.155472 และ 31.0°C, 0.147282 และ 32.2°C, 0.12724 และ 33.0°C และ 0.181794 และ 37.0°C ตามลำดับ สำหรับผลการตรวจสอบจุดความร้อนตามประเภทการใช้ประโยชน์ที่ดินพบจำนวน จุดความร้อนในพื้นที่ชุมชนและสิ่งปลูกสร้าง 3.03% เกษตรกรรม 29.79% ป่าไม้ 63.64% และเบ็ดเตล็ด 4.54% สำหรับการทดสอบค่าขีดแบ่งความชื้นจากค่า NDMI ซึ่งเลือกใช้จุดความร้อนที่มีค่าความเชื่อมั่นสูงจำนวน 60 จุด ในเดือนกุมภาพันธ์ 2562 พบว่า จุดความร้อนที่อยู่ในเขตพื้นที่เสี่ยงมีทั้งหมด 60 จุด และไม่พบนอกพื้นที่เสี่ยงเลย สรุปได้ว่าค่าขีดแบ่งสามารถคาดการณ์พื้นที่เสี่ยงได้อย่างมีประสิทธิภาพ            The aim of this research is to study the land moisture thresholds in order to classify the risk hotspots during the dry season between December 2017 and April 2018 and predict the risk areas in the future by using Terra/Aqua Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer (MODIS), Suomi National Polar-orbiting Partnership (Suomi NPP), Visible Infrared Imaging Radiometer Suite (VIIRS) and the satellite image Sentinel-2B. The Normalized Difference Moisture Index (NDMI) is analyzed by Sentinel-2B satellite image. The land moisture thresholds of burning risk areas are produced by the pixel of NDMI from satellite images and hotspots in the study area. In addition, daily temperature data are also explored. The result demonstrates that the land moisture thresholds from the risk hotspot areas by NDMI. The results are as follows: 0.149330 and 30.5 °C, 0.155472 and 31.0 °C, 0.147282 and 32.2 °C, 0.12724 and 33.0 °C and 0.181794 and 37.0 °C, respectively. For the results of checking the hotspots according to land use type, the number of hotspots in the urban and built-up land is 3.03%, agricultural land 29.79%, forest land 63.64% and miscellaneous land 4.54%. For testing the moisture threshold from NDMI, which chose to use 60 hotspots with high confidence in February 2019, found that there are 60 hotspots in the risk area and not found outside the area. Therefore, it can be concluded that the threshold value can predict the risk area efficiently.